Νέα πολιτική για την ελληνομάθεια στην Αυστραλία

Η Ελλάδα ξεκινά μια νέα εκστρατεία ενίσχυσης της ελληνικής γλώσσας στη διασπορά, στηρίζοντας, παράλληλα, τις προσπάθειες της ίδιας της ομογένειας.
Τις πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης για την προώθηση της ελληνομάθειας στο εξωτερικό αναλύει σε αποκλειστική συνέντευξή της στο «Νέο Κόσμο η αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Φώφη Γεννηματά.

Παράλληλα, η κ. Γεννηματά απαντά στις επικρίσεις για τη μείωση του αριθμού των αποσπασμένων εκπαιδευτικών που υπηρετούν στην Αυστραλία και απευθύνει πρόσκληση στους αρμόδιους φορείς της ομογένειας να υποβάλουν τις δικές τους προτάσεις στην ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να διαμορφωθεί η σωστή πολιτική.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Πρόσφατα ξεκινήσατε δημόσια διαβούλευση για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη διασπορά. Σε τι ακριβώς στοχεύετε;
Βασική μας επιδίωξη είναι να σχεδιάσουμε μια νέα στρατηγική για τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας με διακομματική συναίνεση. Μια πολιτική ευέλικτη που θα διαφοροποιείται ανάλογα με τις ανάγκες που παρατηρούνται, κατά τόπους, στις διαφορετικές ηπείρους. Την ίδια στιγμή και με δεδομένη τη δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα, το ενδιαφέρον μας στρέφεται στο πώς θα διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα των διαφορετικών μορφών εκπαίδευσης που προωθούν τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας αλλά και στο πως θα ενισχύσουμε νέες παρεμβάσεις, όπως για παράδειγμα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Κεντρικός μας στόχος είναι να αποκτήσει η ελληνική γλώσσα τη θέση που της αξίζει. Να αναγνωριστεί ως ένα ουσιαστικό εφόδιο για τη ζωή του σύγχρονου πολίτη του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, θα είναι πολύ χρήσιμος ένας ουσιαστικός διάλογος, όλων όσων εμπλέκονται με την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, τόσο στην Αυστραλία όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Σε αυτό το διάλογο θα διατυπωθούν νέα επιχειρήματα που θα απαντούν στο ερώτημα γιατί κάποιος να μαθαίνει την ελληνική σε μια χώρα όπως η Αυστραλία, νέες μεθοδολογίες (π.χ. εξ αποστάσως εκπαίδευση), και νέοι τρόπο παρέμβασης (πολιτιστικά προγράμματα, εκπαίδευση ενηλίκων, σύστημα υποτροφιών και ανταλλαγών, λειτουργία κέντρων «Λόγος», κτλ.).

 Σημαντικός στόχος είναι η ίδρυση και λειτουργία των πολιτισμικών κέντρων «Λόγος» για την προβολή της γλώσσας και του πολιτισμού μας μέσα όμως από ήδη υπάρχουσες δομές. Ένα κέντρο «Λόγος» θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι ένα πετυχημένο ημερήσιο σχολείο, ένα πρόγραμμα ελληνικών σπουδών σε πανεπιστήμιο, κτλ. Με αυτό τον τρόπο, δεν ιδρύουμε δομές που ίσως να μην μπορούμε να στηρίξουμε σε βάθος χρόνου, αλλά αξιοποιούμε και ενισχύουμε τις υπάρχουσες. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν και οι παροικίες στην ενίσχυση τέτοιων κέντρων.

Ένας ακόμη σημαντικός στόχος για την πολιτική μας είναι η βιωσιμότητα, η αναβάθμιση και ο νέος ρόλος των πανεπιστημιακών τμημάτων στην προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού. Ιδιαίτερα, ο ρόλος των τμημάτων αυτών θα είναι καθοριστικός για την εκπαίδευση της νέας γενιάς ομογενών εκπαιδευτικών, ώστε να αναβαθμίσουν με τη σειρά τους την παρεχόμενη εκπαίδευση στους διάφορους εκπαιδευτικούς φορείς της παροικίας. Το Υπουργείο ενδιαφέρεται να υποστηρίξει όσο μπορεί αυτή την προσπάθεια και να ενισχύσει/πιστοποιήσει τη γλωσσική επάρκεια των εκπαιδευτικών. Η δημιουργία μιας ενιαίας εκπαιδευτικής πύλης αλλά και η αξιοποίηση της ηλεκτρονικής μάθησης και των ηλεκτρονικών κοινοτήτων αποτελεί ένα εργαλείο στην παρέμβασή μας, κάτι που θα εξειδικευτεί από την 4η φάση υλοποίησης του Προγράμματος «ελληνόγλωσση διαπολιτισμική εκπαίδευση» του Πανεπιστημίου Κρήτης, με υπεύθυνο τον κ. Δαμανάκη.

Τέλος στις βασικές επιδιώξεις του νέου νόμου είναι η διοικητική αναδιάρθρωση σε επίπεδο διαχείρισης και εκπαιδευτικού σχεδιασμού για τον καλύτερο συντονισμό των δράσεων και την αξιοποίηση της επένδυσης που κάνει το ελληνικό κράτος για τη διασπορά. Συζητάμε το πλαίσιο που θα λειτουργούν τα στελέχη που αποσπώνται, τις διαδικασίες επιλογής και αξιολόγησής τους.

Μέχρι στιγμής, έχει υπάρξει ανταπόκριση στην έκκλησή σας; Από ποιους ζητάτε να διατυπώσουν προτάσεις και πού πρέπει να τις υποβάλουν;
Κύριε Χατζημανώλη θα ήθελα να τονίσω ότι η ελληνική κυβέρνηση εγκαινίασε για πρώτη φορά έναν ανοιχτό δημόσιο διάλογο για τη διδασκαλία και προβολή της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού στην ελληνική διασπορά, αξιοποιώντας όλα τα δυνατά δίκτυα επικοινωνίας. Οι αναρτήσεις των σχολίων/απόψεων γίνονται στον δικτυακό τόπο www.opengov.gr που φιλοξενεί όλες τις δημόσιες διαβουλεύσεις με στόχο την πλήρη διαφάνεια. Η διαφάνεια και η κοινωνική λογοδοσία αποτελούν βασικές δεσμεύσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Επιπλέον, έστειλα προσωπική επιστολή στον πρόεδρο του ΣΑΕ ζητώντας τη συμβολή του για την προώθηση της διαβούλευσης και του πλαισίου αρχών. Έχω ενημερωθεί ότι το ΣΑΕ Ωκεανίας έχει ήδη ανταποκριθεί σε αυτό το αίτημα. Επίσης απηύθυνα και ανοιχτή επιστολή σε όλα τα προγράμματα Ελληνικών Σπουδών των αντίστοιχων ξένων πανεπιστημίων ζητώντας συγκεκριμένες απόψεις για την αναβάθμιση του ρόλου τους. Μέχρι σήμερα η ανταπόκριση των φορέων ήταν σημαντική και στο αμέσως επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα τόσο της διαβούλευσης όσο και των υπομνημάτων που δέχθηκα στις επισκέψεις που έκανα σε Ευρώπη και Αμερική και τα οποία θα είναι διαθέσιμα σε όλους τους ενδιαφερόμενους.

Τέλος να σημειώσω ότι και το προσχέδιο Νόμου θα τεθεί σε διαβούλευση στον ίδιο δικτυακό τόπο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους φορείς να εκφράσουν τις απόψεις τους. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ζητήσω και τη συμβολή των παροικιακών ΜΜΕ για την ενημέρωση της παροικίας, ώστε με σωστό και υπεύθυνο τρόπο να κατατεθούν όλες οι απόψεις. 

 ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΛΟΓΩ ΚΡΙΣΗΣ;

Η νέα «χάρτα» που προωθείτε για την ελληνόγλωσση διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά, έχει να κάνει και με την οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα; Με απλά λόγια στοχεύει και σε περικοπές;

Η αναβάθμιση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, ήταν επιβεβλημένη. Θέλουμε να ενισχύσουμε την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, θα κινηθούμε δυναμικά και με εξωστρέφεια στην παγκόσμια κοινότητα. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει, οι ομογενείς μας είναι πολλές φορές 3ης και 4ης γενιάς, υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας.

Η Ελλάδα είναι ίσως από τις μοναδικές χώρες που επενδύει τεράστια ποσά (πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μόνο για λειτουργικές δαπάνες και προσωπικό) για την εκπαίδευση στη διασπορά. Επίσης, χορηγεί μεγάλα ποσά για την στήριξη φορέων για τη διάδοση της γλώσσας και του πολιτισμού, όπως για παράδειγμα της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης. Αυτό όλοι το αναγνωρίζουν. Με δεδομένη την οικονομική κρίση, αξιοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους πόρους, περιορίζουμε τη σπάταλη όπου έχει διαπιστωθεί, νοικοκυρεύουμε το σύστημα και χτίζουμε ένα καλύτερο μέλλον για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε οικονομία σε πολύτιμους πόρους και ταυτόχρονα να παρέχουμε και καλύτερη ποιότητα σπουδών στους μαθητές.

Κάνουμε την ερώτηση αυτή γιατί στην Αυστραλία ήδη έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των αποσπασμένων εκπαιδευτικών και έχουν εκφραστεί διαμαρτυρίες.
Γνωρίζουμε τις παραστάσεις που έχετε κάνει στην αυστραλιανή Πολιτεία για την ένταξη της ελληνικής γλώσσας στο Εθνικό Πρόγραμμα Διδασκαλίας Γλωσσών. Όμως η μείωση των αποσπασμένων εκπαιδευτικών ενδέχεται να αδυνατίζει την όλη προσπάθεια. Το γνωρίζετε;

Σας ενημερώνω ότι ήδη από το καλοκαίρι του 2010 είχε δημοσιοποιηθεί η απόφαση του Υπουργείου να επιστρέψουν οι ειδικότητες εκπαιδευτικών στην Ελλάδα, λόγω υπέρμετρης κατάχρησης της δυνατότητας αυτής σε πολλές χώρες. Η ανάκληση εκπαιδευτικών ειδικοτήτων ήρθε να προστεθεί σε ένα πραγματικό πρόβλημα. Τη μείωση του εκπαιδευτικού προσωπικού με τη λήξη του σχολικού έτους 2010 κατά 33%, αφού από τους 74 εκπαιδευτικούς έμειναν 47 γιατί είτε έφυγαν οικειοθελώς, είτε συμπλήρωσαν το όριο απόσπασης.

Ήδη έχουν προκηρυχτεί νέες θέσεις αποσπασμένων εκπαιδευτικών για όλες τις χώρες για το νέο εκπαιδευτικό έτος, ώστε να δώσουμε λύση σε αυτό το πρόβλημα.
Θα ήθελα όμως να τονίσω ότι ο ρόλος της Ελλάδας είναι συμπληρωματικός στις δράσεις που αναπτύσσονται κατά τόπους για την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό μας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις προσπάθειες, το δυναμισμό και την επένδυση της ελληνικής παροικίας αναφορικά με την ελληνόγλωσση εκπαίδευση. Οι Έλληνες και οι κοινότητες της διασποράς ξέρουν καλά ότι η καλύτερη επένδυση είναι στην εκπαίδευση των νέων γενιών και εκεί θα πρέπει να επικεντρωθούν και στο μέλλον.

Τέλος, με την ευκαιρία να πω ότι ενισχύουμε τις ανάγκες της παροικίας με παρεμβάσεις σε διακρατικό επίπεδο όπως και στην περίπτωση της ένταξης της ελληνικής γλώσσας στο Εθνικό Πρόγραμμα Σπουδών της Αυστραλίας. Στο πλαίσιο αυτό απέστειλα επιστολές στον Ομοσπονδιακό Υπουργό Παιδείας και σε όλους τους Πολιτειακούς Πρωθυπουργούς, ενώ με παρέμβασή μου, η Βουλή των Ελλήνων έστειλε παρόμοια επιστολή στην Εθνική Αρχή Προγράμματος Σπουδών επιδεικνύοντας πνεύμα ομοθυμίας για ένα τόσο σοβαρό θέμα.

Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Με ποια κριτήρια γίνεται η απόσπαση εκπαιδευτικών; Υπάρχει μια δυσαναλογία. Σε χώρες με το ένα δέκατο της ομογένειας της Αυστραλίας λέγεται ότι υπάρχουν περισσότεροι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί.
Τα κριτήρια απόσπασης των εκπαιδευτικών ορίζονται από το ν. 2413/96, ο οποίος δεν ανταποκρίνεται πλέον στις ανάγκες της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης. Βασικό σημείο στο νομοσχέδιο θα είναι ο νέος ρόλος του αποσπασμένου δυναμικού μας.

Πιστεύουμε ότι η απόσπαση του ανθρώπινου δυναμικού θα πρέπει να γίνεται με βάση τις ανάγκες και σοβαρό προγραμματισμό, κάτι που δε γινόταν μέχρι σήμερα. Αυτό το διάστημα έχουμε ζητήσει από όλους τους Συντονιστές Εκπαίδευσης να μας στείλουν στοιχεία, ώστε να έχουμε σαφή εικόνα.

Όσον αφορά για την αναλογία στην οποία αναφερθήκατε. Πράγματι, ο αριθμός των αποσπασμένων εκπαιδευτικών στην Αυστραλία δεν υπερβαίνει επί σειρά ετών τα 70-80 άτομα. Σε σύγκριση με άλλες χώρες κυρίως στην Ευρώπη που υπάρχουν πολύ περισσότεροι, είναι μικρός Αυτό συμβαίνει λόγω των διαφορετικών τύπων σχολείων που υπάρχουν εκεί και τα οποία τα λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό το Ελληνικό Κράτος (π.χ. τα Αμιγή σχολεία στην Ευρώπη). Αυτός ο προσανατολισμός αλλάζει διότι αποφασίζουμε πια να ενισχύουμε κατά προτεραιότητα τις μονάδες εκείνες που είναι ενταγμένες με κάποιο τρόπο στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα και οι οποίες παρέχουν πιστοποιημένους τίτλους σπουδών.

Υπάρχει μήπως σκέψη η ελληνική Πολιτεία να «αξιοποιήσει» και τους ομογενείς εκπαιδευτικούς. Δηλαδή κάποιοι απ’ αυτούς να πάρουν τις θέσεις αποσπασμένων.
Υπάρχει τέτοια σκέψη και το πλαίσιο ένταξης των ομογενών εκπαιδευτικών θα διαμορφωθεί μετά και τη διαβούλευση και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιφέρειας. Ήδη έχουμε συστήσει ομάδα εργασίας στο Υπουργείο όπου επεξεργάζονται προτάσεις για το συγκεκριμένο θέμα όπως και για το ζήτημα της επιμόρφωσης των ομογενών εκπαιδευτικών σχετικά με τη γλωσσική και παιδαγωγική τους επάρκεια. Ωστόσο το ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει την ελληνική παροικία συνολικά είναι η παραγωγή νέων εκπαιδευτικών από το ίδιο το επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα.

Διότι ποτέ δεν θα έχουμε την πολυτέλεια να καλύψουμε με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς όλες τις ανάγκες. Οι παροικίες της διασποράς πραγματικά βρίσκονται σε αυτό το δύσκολο σταυροδρόμι, δηλαδή πώς θα ανανεώσουν την εκπαιδευτικό τους δυναμικό αλλά και τους τρόπους/μέσα ενίσχυσης της γλώσσας, ώστε να διασφαλίσουν την ενίσχυση της ταυτότητας στις νέες γενιές. Η ελληνική πολιτεία θα έρθει αρωγός σε αυτή την προσπάθεια με την παροχή κινήτρων για πιστοποίηση της γλωσσικής επάρκειας των ομογενών εκπαιδευτικών, αλλά και τη δια βίου κατάρτισή τους. Έχω ενημερωθεί ότι ήδη ετοιμάζεται πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών από το πανεπιστήμιο Flinders στο πλαίσιο του προγράμματος που υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, κάτι το οποίο επικροτούμε.

Στο πλαίσιο της διαβούλευσης υπάρχει σκέψη να επισκεφτείτε την Αυστραλία, όπως κάνατε και με την ομογένεια άλλων χωρών;

Από την αρχή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου έθεσα ως προτεραιότητα την άμεση επαφή μου με τις ελληνικές παροικίες. Ήδη έχω επισκεφθεί την Ευρώπη και την Αμερική. Προσβλέπω και σε μια εποικοδομητική επίσκεψη και στους Αντίποδες. Μια επίσκεψη που θα πρέπει να προγραμματιστεί σωστά και κατά την οποία θα δώσουμε το στίγμα της νέας μας πολιτικής. Ήδη βρισκόμαστε σε στενή επικοινωνία με κυβερνητικούς αξιωματούχους και με εκπαιδευτικούς φορείς.
Κλείνοντας θα ήθελα να απευθύνω εγκάρδιο χαιρετισμό στην ελληνική παροικία και να συγχαρώ όλες και όλους που έχουν συμβάλει στην διατήρηση και ανάπτυξη της γλώσσας και του πολιτισμού μας στους Αντίποδες.