Μεταξεταστέα η Ελλάδα στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Οριακά στη… βάση οι Έλληνες για τις προσπάθειές τους να διακόψουν το κάπνισμα. Απορριπτέα η Δημοτική Αστυνομία για τους προσχηματικούς ελέγχους που διενεργεί στους χώρους καθολικής και πλήρους απαγόρευσης του καπνίσματος.
Αυτό είναι το τρίπτυχο των συμπερασμάτων που προκύπτουν από τα τελευταία δεδομένα των επιστημόνων και του υπουργείου Υγείας για το κάπνισμα στη χώρα μας.
Ειδικότερα, και όπως προκύπτει από την ευρωπαϊκή έκθεση «EQUIPP», η οποία κατέγραψε την… αντικαπνιστική πρόοδο 20 χωρών στη Γηραιά ήπειρο, η Ελλάδα εμφανίζει μεγάλα κενά και αδυναμίες, που δεν της επιτρέπουν να ενεργοποιήσει ένα αποτελεσματικό και ουσιαστικό πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος. Έτσι, καταλαμβάνει μία από τις χαμηλότερες θέσεις ανάμεσα στις άλλες χώρες και «τρώει» τη σκόνη της Βρετανίας η οποία βρίσκεται μακράν μπροστά σύμφωνα με την ίδια έρευνα σε ό,τι αφορά την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του καπνίσματος.
Μεταξύ άλλων, η έρευνα «EQUIPP» κατέδειξε έλλειψη ειδικών κατευθυντήριων γραμμών και στοιχειώδους αντικαπνιστικού εκπαιδευτικού προγράμματος για τους φοιτητές Ιατρικής αλλά και τους γιατρούς της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας περίθαλψης καθώς και κενό σε ό,τι αφορά την κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία των θεραπειών απεξάρτησης από τη νικοτίνη και τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος.
Σταθερές αρνητικές πρωτιές της χώρας μας παραμένουν το ποσοστό των «θεριακλήδων» που φτάνει το 35% του πληθυσμού και η χαμηλή και… συμφέρουσα τιμή των τσιγάρων που διαμορφώνεται έως και κατά 28% φθηνότερα από το μέσο όρο της Ευρώπης των 27!
ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΝΑ ΤΟ ΚΟΨΟΥΝ ΑΛΛΑ…
Μπορεί το κράτος να μην τους βοηθά ιδιαίτερα, ωστόσο οι Έλληνες καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες για να κόψουν ή έστω να περιορίσουν το κάπνισμα.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Ιατρικής και πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος κ. Παναγιώτη Μπεχράκη, η ετήσια κατανάλωση τσιγάρων έχει συρρικνωθεί κατά 12%. Παράλληλα, η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα στα εστιατόρια, καφέ, μπαρ κα., έχει μειωθεί κατά 35% ενώ καταγράφεται ελάττωση και στη συχνότητα των καπνιστών στο γενικό πληθυσμό κατά 2-3%.
Την ίδια καταρχάς θετική εικόνα για μία ελαφρώς φθίνουσα πορεία των καπνιστών κατέδειξε και πρόσφατη έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας με επικεφαλής τον κοσμήτορα κ. Γιάννη Κυριόπουλο. Είναι ενδεικτικό ότι το 2006 το ποσοστό των «θεριακλήδων» άγγιζε το 47%, πλέον όμως το αντίστοιχο ποσοστό έχει πέσει στο 36%.
Αυξάνεται δε συνεχώς το ποσοστό εκείνων που αναζητούν ιατρική βοήθεια για τη διακοπή του καπνίσματος σε εξειδικευμένα κέντρα. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης «σήμερα λειτουργούν πάνω από 50 Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος σε όλη την Ελλάδα και η προσέλευση των ενδιαφερόμενων έχει αυξηθεί κατά 30%. Ωστόσο, αυτά δεν καλύπτουν τις ανάγκες όλης της χώρας. Θεωρούμε απαραίτητη την επέκτασή τους, ώστε να λειτουργεί τουλάχιστον ένα Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος, σε κάθε νομό της χώρας».
Πάντως, ανασταλτικός παράγοντας για την επιτυχή αντικαπνιστική προσπάθεια θεωρείται από τους ειδικούς η καθυστέρηση στην υλοποίηση υπουργικής δέσμευσης σχετικά με την ένταξη της φαρμακευτικής αγωγής για την διακοπή του καπνίσματος στα συνταγογραφούμενα και καλυπτόμενα από τα δημόσια ταμεία φάρμακα. Έτσι, οι καπνιστές που παίρνουν τη… γενναία απόφαση να κόψουν το τσιγάρο συνεπικουρούμενοι από τα ειδικά φάρμακα απεξάρτησης από τη νικοτίνη, χρειάζεται να τα πληρώνουν από την τσέπη τους –το κόστος κυμαίνεται μηνιαίως σε τουλάχιστον 100 ευρώ!
ΠΡΟΣΚΟΜΜΑΤΑ… ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ
Σταθερό εμπόδιο στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου αποτελούν τα κενά στον ελεγκτικό μηχανισμό. Ο περιβόητος «στρατός» της Δημοτικής Αστυνομίας που θα ριχνόταν στη μάχη κατά του καπνού αποδείχθηκε λίγος, ποσοτικά και ποιοτικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, από τις εκατόν εξήντα οκτώ (168) δημοτικές αστυνομίες της χώρας πραγματοποιούν ελέγχους οι εκατόν έξι (106) –στις άλλες περιπτώσεις οι Δήμοι αρνούνται να παραχωρήσουν το Σώμα της Αστυνομίας για αντικαπνιστικούς ελέγχους επικαλούμενοι άλλες προτεραιότητες. Από τις πενήντα πέντε (55) περιφερειακές διευθύνσεις Υγείας πραγματοποιούν ελέγχους οι τριάντα έξι (36).
Αλλά και το αποτέλεσμα της συνεργασίας με τους 106 Δημοτικούς άρχοντες δεν αφήνει ιδιαίτερα ικανοποιημένη την ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Συχνά αναφέρονται προβλήματα, όπως πχ ήπιες συστάσεις σε ελεγκτές της Δημοτικής Αστυνομίας να πάνε ή να… μην πάνε σε συγκεκριμένα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για ελέγχους, άλλοτε πιο σκληρές, όπως το «σβήσιμο» προστίμων που έχουν καταλογιστεί. Πάντως , και παρά το κλίμα «ανοχής» και επιλεκτικών ελέγχων από τη Δημοτική Αστυνομία, το ταμείο δεν είναι… μείον: οι αντικαπνιστικοί έλεγχοι το 2010 απέφεραν πρόστιμα ύψους 160.400 ευρώ. Ενώ οι έλεγχοι κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2011 είχαν ως αποτέλεσμα να κοπούν πρόστιμα ύψους 808.700 ευρώ!