Την περασμένη Κυριακή, 5 Ιουνίου, χιλιάδες κόσμου σε πόλεις της Αυστραλίας πήραν μέρος σε συγκεντρώσεις, για να δηλώσουν τη συμπαράστασή τους στο πρόγραμμα της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Όπως είναι επιστημονικά αποδειγμένο, το διοξείδιο το άνθρακα ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανερχόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, με όλες τις αρνητικές για το περιβάλλον επιπτώσεις.
Η επιλογή της 5ης Ιουνίου για την έκφραση συμπαράστασης σε προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι τυχαία.

Δύο ημερομηνίες έχουν καθιερωθεί διεθνώς σχετικά με την προστασία της Γης και του Περιβάλλοντος, η 22η Απριλίου και η 5η Ιουνίου.
Η 22η Απριλίου έχει καθιερωθεί από το 1970 ως «Ημέρα της Γης», μετά από εισήγηση του Αμερικανού γερουσιαστή Γκέιλορντ Νέλσον, ενός πολιτικού με περιβαλλοντικές ανησυχίες. Η «Ημέρα της Γης» έχει ως στόχο της την κινητοποίηση ανθρώπων, επιχειρήσεων, οργανισμών και κυβερνήσεων για έναν καθαρό Πλανήτη.
Η Ημέρα της Γης αποτελεί μια συλλογική έκφραση της επιθυμίας του κόσμου για την προστασία του Πλανήτη μας, ο οποίος με τα οικοσυστήματα και τους φυσικούς του πόρους αποτελεί την εγγύηση για βιώσιμες ανθρώπινες κοινωνίες.

Η υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας, με αποτέλεσμα την κλιματική αποσταθεροποίηση, η ξηρασία σε μεγάλες περιοχές του Πλανήτη, καθώς και η ρύπανση των υδάτων και των εδαφών, εγκυμονούν τεράστια προβλήματα για τη βιοποικιλότητα, και ως εκ τούτου την ανθρωπότητα.

Η Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου. Η ημερομηνία αυτή θεσπίστηκε το 1972 από τη Γενική Συνέλευση του OΗΕ με στόχο να μας υπενθυμίζει κάθε χρόνο πως η οικονομική ανάπτυξη, και ως εκ τούτου το βιοτικό μας επίπεδο, είναι άμεσα συνυφασμένα με το φυσικό μας περιβάλλον.
Οι δύο παραπάνω ημερομηνίες μας δίνουν την ευκαιρία, άτομα, συλλογικούς φορείς και κυβερνήσεις, να εκφράζουμε την άποψή μας για όσα βλαβερά βλέπουμε, ή μαθαίνουμε ότι συμβαίνουν στο άμεσό μας περιβάλλον, αλλά και στον Πλανήτη μας εν γένει, και να λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη, ή τουλάχιστον το μετριασμό τους.

Είναι γεγονός ότι από ημέρα σε ημέρα δεν συνειδητοποιούμε τις αλλαγές που επέρχονται στο κλίμα και στο περιβάλλον, όμως η επιστήμη έχει τον τρόπο να καταγράφει, και να αναλύει τις αλλαγές που συντελούνται σταδιακά, και μας προειδοποιεί για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις. Εμείς ίσως δεν θα τις υποστούμε σε όλη τους την έκταση, θα πλήξουν όμως τους απογόνους μας.

Σε αντίθεση με τους προβληματισμένους πολίτες που πήραν μέρος στις συγκεντρώσεις, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Tony Abbott, έχει ξεκινήσει μια καμπάνια φόβου πως το κόστος των μέτρων για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα θα μεταφερθεί στα σπιτικά.
Δυστυχώς, οι μέχρι τώρα σφυγμομετρήσεις δείχνουν πως η πλειονότητα των πολιτών ασπάζεται τις απόψεις του κ. Abbott, και διάκειται εχθρικά στην περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησης, υποθηκεύοντας έτσι το μέλλον των απογόνων τους για να γλιτώσουν λίγα δολάρια. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση προτίθεται να χρησιμοποιήσει το 50% από τις εισπράξεις του φόρου για την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα για να αποζημιώσει τα σπιτικά για την αύξηση στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.

ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΞΑΡΤΙΟΜΑΣΤΕ

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα το 2010 έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα.
Η άνοδος αυτή εντείνει τους φόβους των επιστημόνων πως η θερμοκρασία του Πλανήτη μας μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα θα υπερβεί το επικίνδυνο όριο των δύο βαθμών Κελσίου.

Η επιστημονική κοινότητα έχει ήδη αποφανθεί πως μια αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από δύο βαθμούς Κελσίου θα οδηγήσει σε μια επικίνδυνη κλιματική αλλαγή, καθώς μεγάλες περιοχές του Πλανήτη θα κατακλυσθούν από το ανερχόμενο επίπεδο των θαλασσών, ενώ άλλες περιοχές θα ερημοποιηθούν από την ξηρασία.
Εν όψει αυτών των εκτιμήσεων ο Νίκολας Στερν, Καθηγητής του London School of Economics, και συντάκτης της λεπτομερούς έκθεσης για την κλιματική αλλαγή που κυκλοφόρησε πριν από λίγα χρόνια, προειδοποίησε πως αν δεν μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Οι επιστήμονες αποφαίνονται πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου μαζική εξαφάνιση διαφόρων ειδών ζωής από τη Γη. Ο άνθρωπος αποτελεί ένα από τα εκατομμύρια είδη στον Πλανήτη, και η μοίρα του είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με τα υπόλοιπα.

Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι υπάρχουν γύρω στα 100 εκατομμύρια είδη, φυτικά, ζωικά και έντομα, από τα οποία λιγότερα από δύο εκατομμύρια έχουν καταγραφεί. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, μεταξύ 150 και 200 είδη ζωής εξαφανίζονται κάθε 24 ώρες. Βέβαια και στο απώτερο παρελθόν υπήρξε εξαφάνιση ειδών ζωής, όπως διαπιστώνεται από τα απολιθώματα, όμως ο ρυθμός ήταν πολύ αργός, σε σύγκριση με αυτό που παρατηρείται στην εποχή μας. Επίσης, και στο παρελθόν υπήρξαν κλιματικές αλλαγές. Εκείνες όμως οφείλονταν σε φυσικά φαινόμενα, ενώ οι αλλαγές που παρατηρούνται στις ημέρες μας προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Αιτία της ταχείας εξαφάνισης ειδών ζωής δεν είναι μόνο οι κλιματικές αλλαγές που προκαλούνται από την ανερχόμενη θέρμανση της ατμόσφαιρας, ως αποτέλεσμα της καύσης ορυκτών πηγών ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το κάρβουνο. Σημαντικός συντελεστής είναι και η συνεχώς αυξανόμενη οικονομική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλων εκτάσεων δασών, και την μετατροπή υγροτόπων σε καλλιεργήσιμες περιοχές, και με τη συνεχή επέκταση των πόλεων.

Τα οικονομικά οφέλη από τη μετατροπή των φυσικών οικοσυστημάτων σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι γνωστά και αναμφισβήτητα. Εκείνο όμως που δεν αναγνωρίζεται είναι η μείωση της βιοποικιλότητας, και η αλλοίωση του οικοσυστήματος, το συνολικό κόστος των οποίων μακροπρόθεσμα συχνά υπερβαίνει τα οφέλη.

ΣΤΑΘΜΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Με πρωτοβουλία του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γεωργίου Α. Προβόπουλου, τον Φεβρουάριο του 2009 συστάθηκε Επιτροπή από διακεκριμένους επιστήμονες, στην οποία ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης σχετικά με τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Μετά από έρευνες 26 μηνών, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την 1η Ιουνίου του 2011, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης.

 Η Έκθεση αποτελεί την πρώτη προσπάθεια ολοκληρωμένης μελέτης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Η Επιτροπή επικέντρωσε την προσοχή της στο κόστος της κλιματικής μεταβολής για την ελληνική οικονομία, το κόστος των μέτρων προσαρμογής στο μεταβαλλόμενο κλίμα, καθώς και το κόστος της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στο πλαίσιο της παγκόσμιας προσπάθειας για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Στο έργο αυτό για πρώτη φορά συνεργάστηκαν ομάδες από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων φυσικών της ατμόσφαιρας, κλιματολόγων, γεωφυσικών, ειδικών στους τομείς της γεωργίας, των δασών και της αλιείας, ειδικών σε θέματα υδάτινων αποθεμάτων, τουρισμού, δομημένου περιβάλλοντος και ενέργειας, καθώς και οικονομολόγων και κοινωνιολόγων.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη μελέτη, καθότι έχουν γίνει προβλέψεις μελλοντικών κλιματικών στοιχείων σε λεπτομερή γεωγραφική ανάλυση για την Ελλάδα. Τα δεδομένα αυτά θα είναι διαθέσιμα για χρήση από την ερευνητική κοινότητα, αλλά και από τα αρμόδια υπουργεία της χώρας.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι αναλύθηκαν οι βιοφυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, και το ότι εκτιμήθηκε το κόστος των ζημιών από την κλιματική αλλαγή κατά τομέα, και σε χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2050 και το 2100.

Οι κατά τομέα μελέτες προσδιόρισαν τις δυνατότητες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή μέσω διαφόρων μέτρων προληπτικού χαρακτήρα. Αποτιμήθηκε το συνολικό κόστος για την ελληνική οικονομία που αντιστοιχεί στις δαπάνες για μέτρα προσαρμογής, σε συνδυασμό με την εκτίμηση του κόστους για την οικονομία που θα αποφευχθεί χάρη στα μέτρα αυτά, λόγω του περιορισμού των ζημιών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Στο πλαίσιο της μελέτης έγινε εκτίμηση των κλιματικών μεταβολών για 13 περιοχές, στις οποίες διαιρέθηκε η Ελλάδα βάσει κλιματικών και γεωγραφικών κριτηρίων, ενώ αναπτύχθηκε βάση δεδομένων για τα κυριότερα σενάρια εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια έκθεση που αποτελεί σταθμό για τα ελληνικά δεδομένα, και θέτει την Ελλάδα μεταξύ των χωρών που βρίσκονται στην πρωτοπορία για τη μελέτη των ποικίλων επιπτώσεων από τις κλιματικές αλλαγές, οι οποίες προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Για το λόγο αυτό την ερχόμενη εβδομάδα θα κάνω μια λεπτομερέστερη αναφορά στα πορίσματα της Έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος.