Για τις μελλοντικές γενιές η 10η Ιουλίου 2011 θα αποτελεί σταθμό στην ιστορία της Αυστραλίας. Η απόφαση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, όπως ανακοινώθηκε από την Πρωθυπουργό Τζούλια Γκίλαρντ, για την επιβολή φόρου $23 για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα από βιομηχανικές και εξορυκτικές δραστηριότητες μεγάλων εταιρειών, αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως από το 1960 και μετά, για κάθε δεκαετία η μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ήταν υψηλότερη από την προηγούμενη. Οι επιστήμονες εκτιμούν πως αν μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα η άνοδος στη μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας υπερβεί τους 2 βαθμούς Κελσίου, σε σύγκριση με τους πρώτους αιώνες της βιομηχανικής επανάστασης, μεγάλες περιοχές του Πλανήτη θα μετατραπούν σε έρημο, και εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια, ανθρώπων θα καταστούν οικονομικοί πρόσφυγες.

Το σημαντικό με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν την περασμένη Κυριακή είναι ότι δεν περιορίζονται μόνο στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα, αλλά έχουν και κοινωνικές προεκτάσεις, με την έννοια ότι τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη ενισχύονται οικονομικά, για να μην επηρεασθεί αρνητικά η ποιότητα της ζωής τους.

Σημαντικά βρίσκω τα σχόλια τριών πανεπιστημιακών, άρθρα των οποίων δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα The Age, 11/7/2011.
Ο Frank Jotzo, Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής και Οικονομολογίας των Κλιματικών Αλλαγών του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας, αρχίζει ως ακολούθως το άρθρο του με τίτλο “Against the odds, a nation warms to a policy”:
«Κατά διαστήματα, η Αυστραλία προβαίνει σε μακροπρόθεσμες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Το πακέτο για τις κλιματικές αλλαγές αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Θα συμβάλει στη μετάβαση προς ένα σύστημα ενέργειας στο οποίο το κάρβουνο δεν θα αποτελεί την κύρια πηγή. Δύο χρόνια μετά από το πάγωμα της πολιτικής για τις κλιματικές αλλαγές, τα νέα μέτρα αποτελούν ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα, το οποίο θα έχει θετική απήχηση σε παγκόσμια κλίμακα».

Στην εισαγωγή του δικού τους άρθρου, με τίτλο “A soft start on carbon”, οι Καθηγητές του Πανεπιστημίου Μελβούρνης Robyn Eckersley και Peter Christoff κάνουν τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
«Ο αγώνας για να εκτιμηθεί το οικονομικό κόστος του διοξειδίου του άνθρακα στην Αυστραλία άρχισε πριν από δύο δεκαετίες, στις αρχές του 1990. Εχθές εισήλθε σε μια νέα φάση, όταν η Κυβέρνηση ανακοίνωσε το πακέτο για το φόρο του διοξειδίου του άνθρακα. Ο προτεινόμενος φόρος αναμένεται να επικυρωθεί σύντομα από το Κοινοβούλιο, για να αποτελέσει τον πρόδρομο της εμπορίας ρυπογόνων αερίων, που θα ισχύει από το 2015. Αυτό το πρώτο βήμα της Αυστραλίας προς την επίτευξη μιας οικονομίας που να στηρίζεται σε καθαρή ενέργεια, είναι σημαντικό, ευπρόσδεκτο, και επείγον».

Στη συνέχεια οι δύο καθηγητές παρατηρούν ότι στο Συνέδριο της Κοπεγχάγης για τις κλιματικές αλλαγές, το Δεκέμβριο του 2009, η επιστημονική κοινότητα αποφάνθηκε πως η άνοδος στη μέση θέρμανση της ατμόσφαιρας μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα δεν πρέπει να υπερβεί τους δύο βαθμούς Κελσίου, σε σύγκριση με τα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την βιομηχανική επανάσταση. Αν όμως δεν ληφθούν το απαραίτητα προληπτικά μέτρα, και η μέση θερμοκρασία στο τέλος του αιώνα είναι υψηλότερη κατά 4 βαθμούς Κελσίου, οι επιπτώσεις για τα οικοσυστήματα και για τον ανθρώπινο πολιτισμό θα είναι καταστροφικά.
Οι δύο προαναφερθέντες επιστήμονες αναφέρονται στις απόψεις του Hans Joachim Schellnhuber, Διευθυντή του Γερμανικού Επιστημονικού Συμβουλευτικού Συμβουλίου και του Πότσταμ Ινστιτούτου Έρευνας Κλιματικών Επιπτώσεων, σύμφωνα με τι οποίες αν η μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ανέλθει κατά 4 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, ο Πλανήτης μας δεν θα είναι σε θέση να συντηρήσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο κατοίκους, σε σύγκριση με τα κοντά στα 7 δισεκατομμύρια που είναι ο παγκόσμιος πληθυσμός σήμερα, ο οποίος συνεχώς αυξάνεται.

Αυτές είναι τρομακτικές προβλέψεις, που τείνουμε να τις αγνοούμε, ενδιαφερόμενοι μόνο για την σημερινή μας καλοπέραση, χωρίς να νοιαζόμαστε για το μέλλον, το δικό μας, αλλά κυρίως των απογόνων μας.

ΒΑΙΝΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Ο άνθρωπος υποτίθεται ότι είναι λογικό ον. Και όμως αρνείται να κατανοήσει μια από τις απλούστερες αλήθειες. Ότι όταν διαθέτεις ένα αγαθό, η ποσότητα του οποίου είναι δεδομένη και μη αναπληρώσιμη, και από το οποίο εξαρτάται η ζωή σου, φροντίζεις από τη μια να το χρησιμοποιείς με φειδώ, και από την άλλη καταβάλλεις κάθε δυνατή προσπάθεια να βρεις, ή να δημιουργήσεις, υποκατάστατό του.

Όλοι γνωρίζουμε πως σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό οι σύγχρονες κοινωνίες στηρίζονται στη διαθεσιμότητα της ενέργειας, η οποία κατά κύριο λόγο προέρχεται από ορυκτά προϊόντα, όπως είναι το πετρέλαιο, το κάρβουνο και το φυσικό αέριο. Επίσης γνωρίζουμε πως οι ορυκτές πηγές είναι μεν ανανεώσιμες, αλλά παίρνουν εκατομμύρια χρόνια για να πάρουν τη χημική σύνθεση που παράγει ενέργεια. Επιστήμονες διεθνούς κύρους προβλέπουν πως τα υπάρχοντα αποθέματα πετρελαίου και γαιανθράκων θα έχουν εξαντληθεί πριν από το τέλος του αιώνα μας.

Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, το 80% της ενέργειας προέρχεται από ορυκτές πηγές και μόνο 20% παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως είναι η ηλιακή, η αιολική (από τους ανέμους), η υδροηλεκτρική (από τις υδατοπτώσεις), η παλιρροιακή (από τα θαλάσσια ρεύματα), η γεωθερμική (από το εσωτερικό της Γης), και ενέργεια από βιομάζα (οργανικές ύλες όπως το ξύλο και γεωργικά προϊόντα, καθώς και οικιακά απορρίμματα).

Αυτά είναι αδιαμφισβήτητα επιστημονικά δεδομένα. Δηλαδή, αν συνεχίσουμε την κατανάλωση, και άρα εξόρυξη, ορυκτών πηγών ενέργειας (ΟΠΕ) με τον σημερινό ρυθμό, σε 60 με 70 χρόνια οι κοινωνίες μας δεν θα έχουν επάρκεια ενέργειας, με όλα τα συνακόλουθα για την ποιότητα της ζωής και το επίπεδο του πολιτισμού.
Ο 20ός αιώνας, χαρακτηριστικός της άκρατης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας περιόδου στην ιστορία του Πλανήτη μας. Υπήρξε μια περίοδος του εύκολου κέρδους, που η υλική ευημερία έγινε αυτοσκοπός για τον άνθρωπο. Αν δεν ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα, σε παγκόσμιο επίπεδο, ο πολιτισμός του 20ού αιώνα θα αποδειχθεί ανθρωποκτόνος.

Και όμως, η κάθε χώρα ενεργεί με τρόπο που σου δίνει την εντύπωση ότι ζει σε διαφορετικό Πλανήτη. Σε διαφορετικό Πλανήτη φαίνονται να ζουν και εκείνοι που σχίζουν τα ιμάτιά τους, διαμαρτυρόμενοι για τα μέτρα που ανακοίνωσε η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση για τον περιορισμό των ρυπογόνων αερίων, ισχυριζόμενοι πως κινδυνεύει η οικονομική ευημερία των πολιτών και της χώρας• αγνοώντας τα μέτρα οικονομικής ασφάλειας που παρέχονται στους πολίτες.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Κατά την άποψή μου, ένα από τα σημαντικότερα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος που ανακοίνωσε η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση είναι το κονδύλι των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Το μέτρο αυτό αποβλέπει στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, ούτως ώστε ένα σημαντικό ποσοστό ενέργειας να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως είναι η αιολική, η ηλιακή, η γεωθερμική, η παλιρροιακή, κ.ά.

Κάποιες από αυτές είναι οι πρώτες μορφές ενέργειας που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Με την ανακάλυψη των μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου στις αρχές του 20ού αιώνα τα πράγματα άλλαξαν ριζικά, και ο κόσμος στράφηκε αποφασιστικά στη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών, κυρίως πετρελαίου και άνθρακα.
Η προβλεπόμενη σταδιακή εξάντληση των ορυκτών πηγών ενέργειας στα προσεχή χρόνια εντείνει την ανάγκη απεξάρτησής μας από αυτά. Και όσο το συντομότερο επιτευχθεί η απεξάρτηση, τόσο το καλύτερο. Διαφορετικά η ανθρωπότητα θα έχει την τύχη του ναρκομανή, που δεν μπορεί να ελέγξει την έξη του.

Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή της ανθρωπότητας αποφασιστικής σημασίας είναι η δημιουργία οικολογικής ηθικής. Συνήθως την ηθική τη συνδέουμε με την κοινωνική, ακόμα και επαγγελματική, συμπεριφορά του ανθρώπου. Ενόψει όμως της αλόγιστης συμπεριφοράς του προς το φυσικό περιβάλλον, που αποτελεί τον οίκο της ανθρωπότητας, εξ ου και ο όρος οικολογία, επείγει η καλλιέργεια οικολογικής ηθικής, η οποία πρέπει να συμπληρώνει και να διευρύνει την κοινωνική ηθική.

Αν η κοινωνική ηθική στοχεύει στην αρμονική σχέση του ανθρώπου με τους συνανθρώπους του, η οικολογική ηθική θα επιδιώκει τη δημιουργία ενός τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς, με τον οποίο θα προωθείται και θα διασφαλίζεται η οικολογική αρμονία και ισορροπία. Μόνο αν βρεθεί τρόπος η οικονομική ανάπτυξη να μην επιτυγχάνεται εις βάρος της οικολογικής βιωσιμότητας, η ανθρωπότητα θα διασφαλίσει το μέλλον της. Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί τον μόνο τρόπο για την επίτευξη αυτού του στόχου.