Την 1η Μαρτίου 2018 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ότι η χώρα του σύντομα θα αυξήσει τους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στο 25% και 10% αντίστοιχα. Ο λόγος που έδωσε ο Ν. Τραμπ για τους αυξημένους δασμούς ήταν η πρόθεσή του να αναζωογονήσει τη βιομηχανία χάλυβα και αλουμινίου στη χώρα του. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ανακοίνωση εκείνη προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τις χώρες που εξάγουν τα δύο αυτά ορυκτά.

Από την αύξηση των δασμών εξαιρέθηκαν αρχικά ο Καναδάς και το Μεξικό, οι δύο γειτονικές χώρες των ΗΠΑ. Παράλληλα, ο κ. Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να εξαιρεθούν στο μέλλον από την επιβολή των αυξημένων δασμών και στρατιωτικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Αυστραλία.

Για να δικαιολογήσει την απόφασή του εκείνη ο Ν. Τραμπ τόνισε ότι η αμερικανική βιομηχανία χάλυβα και αλουμινίου έχει πληχθεί σημαντικά από επιθετικές πρακτικές εξωτερικού εμπορίου, με αποτέλεσμα να χάνονται θέσεις εργασίας. Επιπρόσθετα, έκανε λόγο για άδικη συμπεριφορά σε βάρος των αμερικανικών επιχειρήσεων, και πρότεινε στις χώρες που εξάγουν τα μέταλλα αυτά αν δεν θέλουν να πληρώσουν τους νέους δασμούς, ας μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στις ΗΠΑ.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Πολ Ράιαν, είχε εκφράσει τη διαφωνία του για τους νέους δασμούς για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, γιατί όπως είπε φοβάται για τις απρόβλεπτες συνέπειές τους για τις ΗΠΑ.

Πράγματι, την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα νέα μέτρα για τους δασμούς είχε εκφράσει ο Πρόεδρός της Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, τονίζοντας πως τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν επιθυμούν εμπορικούς πολέμους στους οποίους δεν υπάρχουν νικητές, και προειδοποίησε τις ΗΠΑ πως η Ε.Ε. θα προσφύγει, μαζί με άλλες χώρες, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου σε περίπτωση που δεν εξαιρεθεί από τους δασμούς.

Επιπρόσθετα, η Ε.Ε. ανακοίνωσε πως εξετάζει αντίμετρα που θα επιβάλλουν δασμούς 25% σε εισαγόμενα προϊόντα από τις ΗΠΑ αξίας 2,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, ούτως ώστε να εξισορροπηθεί το εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με την αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα (22/3/18), καρπούς φαίνεται πως απέδωσαν οι διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ που ακολούθησαν την ανακοίνωση των δασμών, καθότι ο εκπρόσωπος Εμπορίου των ΗΠΑ ενημέρωσε την Γερουσία ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε, παράλληλα με τον Καναδά και το Μεξικό, από την επιβολή των δασμών θα εξαιρούνται και η Ε.Ε., η Αυστραλία, η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Νότια Κορέα.

ΔΙΕΥΡΥΝΕΤΑΙ Ο ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, μετά από την αύξηση στους δασμούς που αποφάσισε να επιβάλει στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμίνιου, ανακοίνωσε πως θα επιβάλει επιπρόσθετους δασμούς στα εισαγόμενα από την Κίνα προϊόντα, οι οποίοι υπολογίζεται ότι σε ετήσια βάση θα κυμαίνονται γύρω στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η απόφαση αυτή παίρνει τις διαστάσεις ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, καθότι και η Κίνα δήλωσε πως θα αυξήσει τους δασμούς της στα αγροτικά προϊόντα που εισάγει από τις ΗΠΑ.

Ένας από τους λόγους που επικαλείται ο Πρόεδρος των ΗΠΑ για τους αυξημένους δασμούς είναι ότι το εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα, ύψους 375 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πρέπει να μειωθεί.

Επιπρόσθετα ο Ν. Τραμπ δήλωσε πως ένα μεγάλο ποσοστό των κινέζικων προϊόντων που εξάγονται στις ΗΠΑ είναι απομιμήσεις αμερικανικών προϊόντων, και εκτοπίζουν από την αμερικανική αγορά αντίστοιχα προϊόντα γιατί είναι φθηνότερα λόγω του ότι τα ημερομίσθια των εργαζομένων Κινέζων είναι κατά πολύ χαμηλότερα από τα ημερομίσθια των Αμερικανών εργαζομένων. Σύμφωνα με σχόλια Αμερικανών επιχειρηματιών, οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποβάλουν καταγγελίες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για το λόγο αυτό.

Εν τω μεταξύ οι ΗΠΑ απειλούν πως θα επιβάλουν δασμούς 25% σε 1.300 βιομηχανικά προϊόντα της Κίνας, εάν δεν σταματήσει να οικειοποιείται αμερικανική τεχνολογία, την αποκλειστικότητα της οποίας έχουν εξασφαλίσει οι ΗΠΑ. Εάν οι δασμοί αυτοί επιβληθούν ένας μεγάλος αριθμός κινέζικων προϊόντων, από παπούτσια και ρούχα, μέχρι ηλεκτρονικά είδη προηγμένης τεχνολογίας και ευρείας κατανάλωσης, θα χάσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αμερικανική αγορά.

Ενόψει των εξελίξεων αυτών, η Κίνα έχει δηλώσει ότι δεν θα υπάρξει νικητής από τον εμπορικό πόλεμο, και έχει προειδοποιήσει ότι θα προχωρήσει σε αντίποινα, βάζοντας στο στόχαστρο μεγάλο αριθμό αγροτικών προϊόντων που εισάγει από τις ΗΠΑ.

Σε πρόσφατη δήλωσή του ο Πρωθυπουργός της Κίνας, Λι Κετσιάνγκ, δήλωσε πως ελπίζει οι δύο πλευρές να παραμείνουν «ήρεμες», και να μειώσουν οι ΗΠΑ τους περιορισμούς στις εισαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας από την Κίνα. Αναφορικά με το θέμα αυτό, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε τα ακόλουθα:

«Η Κίνα δεν θέλει να εμπλακεί σε εμπορικό πόλεμο με κανέναν. Αλλά αν οποιοσδήποτε μας αναγκάσει να εμπλακούμε σε έναν, ούτε θα φοβηθούμε, ούτε θα κρυφτούμε. Εάν, τελικά, οι ΗΠΑ αναλάβουν δράσεις που πλήττουν τα συμφέροντα της Κίνας, τότε η Κίνα θα αναγκαστεί να λάβει αποφασιστικά και απαραίτητα μέτρα για να απαντήσει ώστε να προστατεύσει τα νόμιμα συμφέροντά της».

Τα κινεζικά μέσα μαζικής ενημέρωσης τάχθηκαν υπέρ των συμφερόντων της χώρας, παρουσιάζοντας την Κίνα ως θύμα μιας υπερβολικά επιθετικής τάσης της Αμερικανικής Κυβέρνησης με τη λήψη αθέμιτων, κατά την άποψή τους, και μονομερών εμπορικών μέτρων.

Διεθνή μέσα ενημέρωσης σχολιάζουν πως αν οι δύο αυτές χώρες δεν δείξουν αυτοσυγκράτηση, και αρχίσει η μια να επιβάλλει στην άλλη υψηλούς δασμούς σε διάφορα προϊόντα, ελλοχεύει ο κίνδυνος να επηρεαστεί αρνητικά η οικονομική τους ανάπτυξη, με περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στις οικονομίες άλλων χωρών, δεδομένου ότι πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.

Στο σημείο αυτό κρίνω πως χρειάζονται κάποια στατιστικά στοιχεία για τις δύο αυτές χώρες, για να διαμορφώσουμε γνώμη αναφορικά με το ρόλο που διαδραματίζουν σε παγκόσμια κλίμακα. Τα ακόλουθα στοιχεία ισχύουν για το 2016. Το ΑΕΠ είναι συντομογραφία για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.

Κίνα
Έκταση: 9.326.410 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Πληθυσμός 1.300.000.000 άτομα
ΑΕΠ 11,6 τρισεκατομμύρια δολάρια

ΗΠΑ 
Έκταση: 9.147.560 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Πληθυσμός: 310.000.000 άτομα
ΑΕΠ 18,6 τρισεκατομμύρια δολάρια

Όπως βλέπουμε στα παραπάνω στατιστικά στοιχεία, η Κίνα και οι ΗΠΑ δεν έχουν μεγάλη διαφορά σε έκταση, ενώ ο πληθυσμός της Κίνας είναι τετραπλάσιος του πληθυσμού των ΗΠΑ. Η διαφορά στο κατά κεφαλή εισόδημα, και ως εκ τούτου στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών των δύο αυτών χωρών είναι τεράστια, καθότι κατά μέσο όρο σε κάθε Κινέζο αναλογούν 8.000 δολάρια τον χρόνο, ενώ κατά μέσο όρο στον κάθε Αμερικανό αναλογούν 57.000 δολάρια τον χρόνο.

Ο Γκάρι Ράις, εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εξέφρασε τις ανησυχίες του για την εμπορική διαμάχη μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, και τόνισε πως τα μέτρα που προτείνονται από τις ΗΠΑ θα ενισχύσουν τις περιστάσεις στις οποίες και άλλες χώρες θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν την εθνική ασφάλεια για να δικαιολογήσουν περιορισμούς στις εισαγωγές.

Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα η Κίνα δήλωσε έτοιμη να πάει μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα σε έναν εμπορικό πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι και αμερικανικές εταιρείες εκφράζουν τις στενοχώριές τους για τις δυσμενείς επιπτώσεις των μέτρων του Ν. Τραμπ στην οικονομία των ΗΠΑ, και ιδιαίτερα στις εταιρείες που εξαρτώνται από τον χάλυβα και το αλουμίνιο για την παραγωγή των προϊόντων τους, όπως στους κλάδους παραγωγής εξαρτημάτων αυτοκινήτων, οικιακών συσκευών και μηχανολογικού εξοπλισμού για πετρελαιοπηγές. Οι τομείς αυτοί της οικονομίας των ΗΠΑ απασχολούν περίπου δύο εκατομμύρια άτομα.

Επιπρόσθετα, οι εταιρείες BMW και η Daimler εξάγουν στην Κίνα εντυπωσιακό αριθμό αυτοκινήτων που έχουν παραχθεί στις ΗΠΑ. Αν η Κίνα προβεί σε αντίποινα, οι εξαγωγές αυτών των αυτοκινήτων θα μειωθούν, με αποτέλεσμα την απώλεια ξένου συναλλάγματος και θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ.

Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της εποχής μας βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, με απρόβλεπτες αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.