Πολλοί πλούσιοι Έλληνες, που πρόσφεραν μέρος ή και ολόκληρη την περιουσία τους για κοινωφελείς σκοπούς, για την ίδρυση σχολείων, νοσοκομείων κ.ά., ονομάστηκαν Εθνικοί Ευεργέτες, επειδή συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της Ελλάδας σε ποικίλους τομείς. Πώς μπορούμε να τους τιμήσουμε σήμερα; Με το να αναφέρουμε τα ονόματά τους και λίγα από τα έργα που δημιουργήθηκαν με τις δωρεές τους, τελούμε ένα εθνικό Μνημόσυνό που τους αξίζει.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως το νεοσύστατο ελληνικό κράτος -μετά την απελευθέρωση- στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις χορηγίες των εύπορων Ελλήνων και αυτό αποτελεί ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ιστορία μας. Δεν θα είχαμε Εθνική Βιβλιοθήκη, Ακαδημίες και Πανεπιστήμια και τόσα άλλα. χωρίς την αρωγή τους.
Προς τιμή τους ας αναφέρουμε στο σημερινό μας Μνημόσυνο μερικούς από αυτούς με ευλάβεια, μια και με τα έργα τους μένουν στην εθνική μνήμη και αυτή είναι η αθανασία τους για όλους τους ΄Ελληνες.
- Γεώργιος Αβέρωφ (1815-1899): Δραστηριοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Η ευεργετική του δράση έχει να κάνει με δωρεές για φιλανθρωπίες, κοινωφελή έργα, την ίδρυση Γεωργικής Σχολής στη Λάρισα, την ανέγερση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και, πάνω από όλα, τη ναυπήγηση της ναυαρχίδας της νίκης στους Βαλκανικούς Πολέμους: του θωρηκτού «Αβέρωφ».
- Αποστόλης Αρσάκης (1792-1874): Έλληνας ευεργέτης και πολιτικός στη Ρουμανία, χώρα της οποίας διατέλεσε και πρωθυπουργός. Έγινε γνωστός για τις μεγάλες δωρεές του στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Το 1850 το Διοικητικό Συμβούλιό της τον ανακήρυξε μεγάλο ευεργέτη και ονόμασε τα σχολεία της Αρσάκεια.
- Ιωάννης Λεοντής (Βαρβάκης) (1745-1825): Εθνικός ευεργέτης και πλοιοκτήτης από τα Ψαρά. Εξόπλισε ομογενείς που πολέμησαν με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και κατάφερε να εξαγοράσει πολλούς Έλληνες αιχμαλώτους. Άφησε ένα εκατ. ρούβλια κληροδότημα για την ίδρυση του Βαρβακείου Λυκείου , ενώ με δωρεά του κατασκευάστηκε η κλειστή αγορά της Αθήνας (Βαρβάκειος Αγορά).
- Ιωάννης Γεννάδιος (1844-1932): Προξενικός υπάλληλος και ευεργέτης, γιος του Γεωργίου Γενναδίου, διδασκάλου του Γένους. Το 1922 δώρισε τη συλλογή βιβλίων του στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, η οποία αργότερα μεταβλήθηκε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.
- Ζώρζης Δρομοκαΐτης (1805-1880): Έμπορος από τη Χίο με δραστηριότητα στην Αίγυπτο, τη Συρία και τη Μαδαγασκάρη, μετά τον θάνατο της γυναίκας του στράφηκε εντελώς στο εμπόριο και την αγαθοεργία, με δωρεές στο νησί, σε ορφανοτροφεία και νοσοκομεία. Το μεγαλύτερο από τα έργα του ήταν το Δρομοκαΐτειο Θεραπευτήριο.
- Ευάγγελος, Αθανάσιος και Κωνσταντίνος Ζάππας: Επιχειρηματίες και εθνικοί ευεργέτες, έπαιξαν ρόλο στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Κωνσταντίνος Ζάππας μερίμνησε για την ανέγερση του Ζαππείου Μεγάρου, καθώς και των Ζαππείων Παρθεναγωγείων στην Κωνσταντινούπολη και εκπαιδευτηρίων στην Ήπειρο και Θράκη.
- Ζωσιμάδες: Έμποροι και εθνικοί ευεργέτες από το Γραμμένο Ιωαννίνων. Μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία, στηρίζοντας οικονομικά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Στα ευεργετήματά τους περιλαμβάνονται η ίδρυση Νομισματικού Μουσείου στην Αθήνα και η ανέγερση ορφανοτροφείου στην Πάτμο.
- Μαρίνος Κοριαλένιος (1830-1911): Επιχειρηματίας, τραπεζικός και εθνικός ευεργέτης από την Κεφαλονιά, έκανε δωρεές υπέρ της εθνικής οργάνωσης, υπέρ νοσοκομείων και για την ανέγερση Πινακοθήκης. Μετά θάνατον κληροδότησε μεγάλο ποσό για το Κοριαλένειο Νοσοκομείο. Ευεργέτησε επίσης το Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».
- Γρηγόριος Μαρασλής (1831-1907): Δήμαρχος Οδησσού και μυστικός αυτοκρατορικός σύμβουλος στην τσαρική αυλή, ίδρυσε φιλανθρωπικά ιδρύματα στην Κέρκυρα, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, τη Φιλιππούπολη και αλλού. Με δωρεές του χτίστηκαν το Μαράσλειο Διδασκαλείο, η Μαράσλειος Εμπορική Σχολή Αθηνών και η Μαράσλειος Εμπορική Σχολή Θεσσαλονίκης.
- Εμμανουήλ Μπενάκης (1843-1929): Πολιτικός του 19ου και 20ού αιώνα από τη Σύρο που δραστηριοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές (Σχολή Νοσοκόμων Ερυθρού Σταυρού). Επίσης, ήταν ιδρυτικό μέλος του Κολλεγίου Αθηνών και του Συλλόγου Μέριμνας Ανηλίκων.
- Ιωάννης Σισμανόγλου (1820-1894): Επιχειρηματίας και ευεργέτης, διέπρεψε στο εμπόριο στην Κωνσταντινούπολη. Ενίσχυσε οικονομικά την «Επιτροπή της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος» της Άγκυρας και με δικά του χρήματα ιδρύθηκε το πρώτο ελληνικό δημοτικό σχολείο στην Πόλη. Ενίσχυσε οικονομικά την Ελληνική Κοινότητα Κωνσταντινουπόλεως και έκανε μεγάλη δωρεά για την ανίδρυση της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Το 1936, θεμελιώθηκε στα Μελίσσια Αττικής το «Φυματολογικόν Ινστιτούτον Ιωάννου Α. Σισμανόγλου και του Οίκου αυτού» (Σισμανόγλειο Νοσοκομείο). Την ίδια χρονιά ο Κωνσταντίνος Σισμανόγλου ίδρυσε στην Κομοτηνή το Σισμανόγλειον Γενικόν Νοσοκομείον.
- Ανδρέας Συγγρός (1830-1899): Τραπεζίτης, πολιτικός και ευεργέτης. Εξελίχθηκε σε σημαντικό πρόσωπο της ελληνικής πολιτικής . Πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος για την κατασκευή νοσοκομείων (Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός») και σχολείων και σε εθνικά ιδρύματα. Το φιλανθρωπικό του έργο συνέχισε η σύζυγός του, Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου – Συγγρού, η οποία δώρισε στο ελληνικό δημόσιο το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού και το Κτήμα Συγγρού.
Η συνέχεια την επόμενη εβδομάδα.