Σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν ύψους 2,751 δισεκατομμυρίων ευρώ, σε σύγκριση με το πλεόνασμα των 2,135 δισεκατομμυρίων ευρώ την αντίστοιχη περίοδο το 2017. Με άλλα λόγια, την εν λόγω περίοδο υπήρξε αύξηση 617 δισεκατομμυρίων ευρώ, γεγονός που ερμηνεύεται ως ένδειξη σταδιακής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Επεξηγηματικά σημειώνω ότι όταν ένα κράτος, για μια συγκεκριμένη περίοδο, έχει περισσότερα έσοδα παρά έξοδα, και τα έσοδα αυτά δεν προκύπτουν από δανεισμό, τότε λέμε ότι έχει πρωτογενές πλεόνασμα.
Σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Το Βήμα (29/3/18) αναφέρθηκε σε δήλωση του Γιάννη Στουρνάρα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ότι το 2018 θα είναι χρονιά-ορόσημο για την επιστροφή της Ελλάδας στην ομαλότητα και στην πρόβλεψή του ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) θα αυξηθεί πάνω από 2% το 2018 και το 2019. Στην οικονομολογία ο όρος ΑΕΠ δηλώνει τη συνολική αξία των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα κατά τη διάρκεια ενός έτους.
Οι μέχρι τώρα εξελίξεις δείχνουν πως η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί σημαντικά, γεγονός που εν μέρει αποδίδεται στην εφαρμογή από την Ελληνική Κυβέρνηση των μεταρρυθμίσεων που είχαν υποδείξει οι δανειστές της Ελλάδας, και εν μέρει στην πλειάδα σημαντικών μέτρων που έλαβε η ίδια η Κυβέρνηση.
Θετικές είναι οι ακόλουθες πρόσφατες εξελίξεις σε διάφορους τομείς της οικονομίας της Ελλάδας:
- Ο προϋπολογισμός του κράτους εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα.
- Η διεθνής ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας έχει βελτιωθεί σημαντικά.
- Η πιστοληπτική φερεγγυότητα σε διεθνές επίπεδο έχει αναβαθμιστεί.
- Η ανεργία σταδιακά μειώνεται.
- Ως αποτέλεσμα των παραπάνω εξελίξεων οι ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα αυξάνονται, γεγονός που αναμένεται ότι θα δώσει περαιτέρω προώθηση στη βελτίωση της οικονομίας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ακόλουθα σχόλια του διεθνούς φήμης βρετανικού περιοδικού Economist, όπως δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα Το Βήμα στις 12/3/18:
«Το βρετανικό περιοδικό θυμίζει ότι το 2010 η χρεοκοπημένη κυβέρνηση της χώρας έλαβε στήριξη 110 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διάσωση της χώρας. Επρόκειτο για την αρχή της κρίσης που στοίχισε σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και οδήγησε την Ελλάδα σε συρρίκνωση της οικονομίας της κατά το ένα τέταρτο.
Ακολούθησαν δύο ακόμα «πακέτα» διάσωσης, ύψους 130 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2012 και 86 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2015. Τον Αύγουστο του 2018, αν πάνε όλα καλά, η Ελλάδα θα βγει από το τρίτο πρόγραμμα στήριξης και (με τύχη) θα απολαύσει μεταρρυθμίσεις στο δανειακό της πρόγραμμα».
Τα παραπάνω στοιχεία που δίνει το περιοδικό Economist είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Σε διάστημα 5 ετών (2010-2015) η Ελλάδα δανείστηκε το τεράστιο ποσό των 326 δισεκατομμυρίων ευρώ!
Όταν λάβουμε υπόψη ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας το 2015 ήταν 185 δισεκατομμύρια ευρώ, και το δάνειό της ανερχόταν σε 326 δισεκατομμύρια ευρώ, με άλλα λόγια αποτελούσε 180% του ΑΕΠ, και παραμένει απλήρωτο μέχρι σήμερα, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του οικονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα, αλλά και τη δυσαρέσκεια των δανειστών. Και αυτό παρά τη μείωση του ελληνικού χρέους από τους δανειστές με το ‘κούρεμα’ των 51 δισεκατομμυρίων ευρώ τον Νοέμβριο του 2012.
ΕΑΡΙΝΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΔΝΤ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΤΟΝ
Την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσινγτον, πρωτεύουσα των Ηνωμένων Πολιτειών, έλαβε χώρα η εαρινή σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Την Ελλάδα αντιπροσώπευσαν ο Υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, και ο Γιώργος Χουλιαράκης, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών.
Όπως ήταν αναμενόμενο, κατά τη διάρκεια της εν λόγω συνόδου έλαβαν χώρα διμερείς και πολυμερείς παρασκηνιακές συναντήσεις για το ελληνικό δάνειο μεταξύ των εκπροσώπων όλων των πλευρών, ιδιαίτερα ενόψει της προγραμματισμένης συνόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Σόφια της Βουλγαρίας για την Παρασκευή, 27 Απριλίου, στην οποία θα επιδιωχθεί προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Κατά τη διάρκεια της συνόδου στην Ουάσινγτον το ΔΝΤ έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή του για την Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική. Στην έκθεση εκείνη το ΔΝΤ αναθεώρησε προηγούμενη πρόβλεψή του για αύξηση 2,6% της ελληνικής οικονομίας το 2018 στο 2%, και για το 2019 στο 1,8%.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Τα Νέα με τίτλο «Επίσπευση για χρέος και προαπαιτούμενα ζήτησε η Λαγκάρντ», (22.4.2018), σε συζήτηση που είχε η κ. Λαγκάρντ με τον κ. Ε. Τσακαλώτο στην Ουάσινγκτον ανέφερε τα ακόλουθα:
«Είχα μια παραγωγική συνάντηση σήμερα με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και την ομάδα του. Συζητήσαμε για τη σημασία της έγκαιρης ολοκλήρωσης των συζητήσεων για το χρέος και την επιτάχυνση της εφαρμογής των πολιτικών του προγράμματος, καθώς και τα δύο είναι κρίσιμα για την τόνωση των οικονομικών προοπτικών αλλά και για την χρηματοδοτική συμμετοχή του ΔΝΤ».
Αξιοσημείωτο είναι το ότι, στην παραπάνω αναφορά της η κ. Λαγκάρντ απέφυγε να δηλώσει ότι το ΔΝΤ δεν είναι διατεθειμένο να συμφωνήσει στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, είτε αυτή θα έχει τη μορφή κάποιου ‘κουρέματός’ του ή την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής του.
Η επιφυλακτικότητα της κ. Λαγκάρντ στο θέμα αυτό έρχεται σε αντίθεση με δήλωση του Πολ Τόμσεν, υπεύθυνου του ΔΝΤ για την Ευρώπη, ο οποίος σε συνέντευξη που έδωσε στα μέσα ενημέρωσης στις 20/4/18, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
«Ο χρόνος τελειώνει για να μπούμε στο ελληνικό πρόγραμμα».
Ειδικότερα για το χρέος, ο Τόμσεν εξήγησε ότι το Ταμείο έχει δεχτεί πως τα μέτρα ελάφρυνσης θα εγκριθούν στο τέλος του προγράμματος, εφόσον το πρόγραμμα κλείσει με ικανοποιητικό τρόπο. Επεσήμανε όμως τα εξής: «Αυτό που χρειάζεται είναι συμφωνία για τη μεθοδολογία, τα μέτρα και τις αρχές και μετά το τέλος του προγράμματος θα οριστικοποιηθούν τα μέτρα με βάση και την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους».
Όμως ο Πολ Τόμσεν δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αναθεωρήσει το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθεί, και να επισπεύσει τη μείωση του αφορολόγητου για τις αρχές του 2019. Αυτό είναι ένα μέτρο το οποίο η ελληνική Κυβέρνηση αρνείται να εφαρμόσει, καθότι η φορολογία θα πλήξει και τα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας με πολύ χαμηλά εισοδήματα. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα αντικοινωνικό μέτρο.
Σημαντικές είναι οι πληροφορίες των μέσων ενημέρωσης, σύμφωνα με τις οποίες Ευρωπαίοι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης εργάζονται για μια προσφορά ελάφρυνσης του χρέους στην Ελλάδα, με το σκεπτικό ότι θα αποτελούσε κίνητρο για την Ελληνική Κυβέρνηση να μην απομακρυνθεί από το συμφωνημένο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, και να διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον μέχρι το 2022.
Ενθαρρυντικές βρίσω να είναι οι απόψεις Ευρωπαίων ηγετών, όπως αντανακλώνται στο δημοσίευμα της Εφημερίδας Συντακτών με τίτλο «Σύνδεση ελάφρυνσης χρέους με συνεχείς μεταρρυθμίσεις», 22/4/18.
Στο εν λόγω άρθρο οι πιστωτές της Ευρωζώνης εργάζονται για μια προσφορά ελάφρυνσης του χρέους στην Ελλάδα που θα αποτελούσε κίνητρο για να μην κάνει πισωγύρισμα η Ελληνική Κυβέρνηση στις μεταρρυθμίσεις, αλλά να συνεχίσει να τηρεί συνετή δημοσιονομική πολιτική.
Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Reuters ο Βάλντις Ντoμπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επιμείνει στις μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί και στη δημοσιονομική πορεία μετά το πρόγραμμα, πράγμα που σημαίνει σταθερά μεγάλα επίπεδα πρωτογενών πλεονασμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα», Εφημερίδα Συντακτών, 22/4/18
Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση, ο κ. Τσακαλώτος και ο κ. Χουλιαράκης τόνισαν ότι η εφαρμογή των προαπαιτούμενων βρίσκεται σε ‘καλό δρόμο’, και πως καταβάλλονται προσπάθειες να υπερπηδηθούν οι όποιες υφιστάμενες δυσκολίες.
Είμαι της γνώμης ότι από τα παραπάνω εξάγονται δύο σημαντικά συμπεράσματα:
- Οι διαβουλεύσεις του κ. Τσακαλώτου και του κ. Χουλιαράκη, στο περιθώριο της πρόσφατης εαρινής συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγτον, με δανειστές της Ελλάδας, άνοιξαν την προοπτική για κάποια ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
- Από τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας, και από το ΔΝΤ, εκτιμήθηκε η δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία από τα μέσα του Αυγούστου 2018 και μετά η Ελλάδα θα βασίζεται στους πόρους της ελληνικής οικονομίας για την κάλυψη όλων των αναγκών της.