Μετά από τον άνευ προηγουμένου αριθμό των θυμάτων, καθώς και την έκταση της καταστροφής στην Ανατολική και Δυτική Αττική από τις πρόσφατες πυρκαγιές, παράλληλα με τα μέτρα για την ανακούφιση των οικογενειών και ατόμων που επέζησαν, η Ελληνική Κυβέρνηση έχει και την ηθική και εθνική υποχρέωση να προβεί στη λήψη μέτρων για την αποφυγή παρόμοιων επεισοδίων στο μέλλον, όχι μόνο στην Αττική, αλλά και σε όλη την Ελλάδα.
Ο κ. Θεοχάρης Ζάγκας, Πρόεδρος της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε αναφορά του στις πρόσφατες πυρκαγιές, μεταξύ άλλων εξέφρασε και τις ακόλουθες απόψεις: «Η πρόληψη είναι πάγια αρχή στα περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως και στα ζητήματα υγείας. Αλλιώς έρχεται ο θάνατος».
Σε ερώτηση αν η τραγωδία στην Αττική μπορεί να αποτελέσει αιτία για νέα προσέγγιση σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, ο κ. Θ. Ζάγκας έδωσε την ακόλουθη απάντηση:
«Αν και είμαι φύσει αισιόδοξος, σε αυτήν την περίπτωση λυπάμαι, δεν μπορεί… Δεν υπάρχει συνείδηση, δεν υπάρχει οργάνωση και σχεδιασμός. Θα πρέπει, μάλλον, να πάθουμε πολλές φορές, όσα πάθαμε το 2007 και τώρα, για να βάλουμε μυαλό. Αν βάλουμε μυαλό… Αν συνεχίσουμε έτσι, τέτοιες τραγωδίες θα επαναληφθούν». Εφημερίδα Η Καθημερινή, 29/7/18.
Από την πλευρά του ο κ. Δ. Τζανακόπουλος, Υπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, δήλωσε ότι η Κυβέρνηση θα προχωρήσει στην κατεδάφιση 3.185 αυθαίρετων κατοικιών στην Αττική.
Αυτή η απόφαση έχει χαρακτηρισθεί ως προσπάθεια αποπροσανατολισμού, ενόψει της λαϊκής κατακραυγής για τις ανεπαρκείς ενέργειες της Κυβέρνησης κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών.
Σημαντικές είναι οι επισημάνσεις που έχει κάνει το Τμήμα Γεωλογίας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάποιες από τις οποίες είναι οι ακόλουθες:
* Το φαινόμενο είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών και οικισμών. Οι ζώνες αυτές είναι από τις περιοχές με την υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών παγκοσμίως.
* Η ταχύτατη εξάπλωση της φωτιάς συντέλεσε σημαντικά στην ελαχιστοποίηση του διαθέσιμου χρόνου αντίδρασης, με αποτέλεσμα τον μεγάλο αριθμό των θυμάτων.
* Με βάση μαρτυρίες ατόμων που βίωσαν την τραγωδία, προκύπτει το συμπέρασμα ότι τα άτομα που βρίσκονταν κοντά στην παραλία, πληροφορήθηκαν ότι η πυρκαγιά προσέγγιζε την ακτή, όχι από κάποιον επίσημο φορέα, αλλά από άτομα που εκκένωναν περιοχές του οικισμού Μάτι. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι πολλοί κάτοικοι δεν είχε στη διάθεσή επαρκή χρόνο για να λάβουν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, ή να εκκενώσουν έγκαιρα την περιοχή. Εξ ου και ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων.
* Σημαντικός παράγων για τον μεγάλο αριθμό των πυρόπληκτων εκτιμάται ότι ήταν η χωρίς σχέδιο πολεοδομική διάταξη του οικισμού στο δυτικό Μάτι, η οποία ενήργησε ως «παγίδα» για τους κατοίκους που προσπάθησαν να διαφύγουν.
* Τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν με βάση τις μαρτυρίες που αναλύονται ακόμα συστηματικά, δείχνουν ότι η προσπάθεια διαφυγής από τον οικισμό του Μάτι ήταν άτακτη, και ως εκ τούτου προκάλεσε κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Σε έκτακτη σύγκληση του Κοινοβουλίου η Κυβέρνηση πρότεινε τις αναγκαίες διατάξεις για τη στήριξη των πληγέντων και τις κατεδαφίσεις των αυθαίρετων κατοικιών, οι οποίες ψηφίστηκαν κατά πλειοψηφία.
ΚΑΠΟΙΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ
Η Εφημερίδα των Συντακτών σε άρθρο της στην έκδοση της 1ης Αυγούστου αναφέρεται σε δημοσίευμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με τίτλο «Psychological First Aid: Guide for field workers» (Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες – Οδηγίες για τους επί τόπου εργαζόμενους), καθότι οι πληγέντες χρήζουν άμεσης ψυχοκοινωνικής στήριξης σε πολλαπλά επίπεδα. Αρχικά συνιστάται βοήθεια στη διαχείριση της κρίσης και παροχή πρώτων βοηθειών, και στη συνέχεια ψυχοθεραπευτική υποστήριξη.
Στις εν λόγω οδηγίες τονίζεται ότι το ψυχικό τραύμα των πληγέντων από φυσικές καταστροφές δεν σταματάει όταν περάσει ο άμεσος κίνδυνος, αλλά παραμένει ως έναν βαθμό μέχρις ότου οι άνθρωποι επιστρέψουν στην καθημερινή τους ρουτίνα.
Θετικά ήταν τα μέτρα για την άμεση συμπαράσταση των πυρόπληκτων, καθότι τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που έπρεπε να παρουσιάσουν ήταν μόνο η αστυνομική ταυτότητα και η βεβαίωση του μηχανικού που αποδείκνυε τον βαθμό ζημιάς σε κατοικίες και επιχειρήσεις.
Αξιέπαινη ήταν και η συμπαράσταση από τους Γιατρούς του Κόσμου, οι οποίοι πρόσφεραν τις πρώτες φροντίδες στους πυρόπληκτους, και μερίμνησαν για τους τραυματισμένους και για εκείνους που είχαν ανάγκη ψυχολογικής υποστήριξης. Υπήρχαν διαθέσιμες δύο βάρδιες πλήρως επανδρωμένες με γιατρούς, εθελοντές και κοινωνικούς λειτουργούς, από τις 9 το πρωί έως τις 8 το βράδυ.
Άλλα θετικά μέτρα που λήφθηκαν για τους πυρόπληκτους ήταν οι οικονομικές ενισχύσεις, οι οποίες ενσωματώθηκαν σε τροπολογία που έγινε σε σχετικό νομοσχέδιο του Σχετικού υπουργείου. Οι αλλαγές που έγιναν δεν καλύπτουν μόνο την πρώτη κατοικία, αλλά ισχύουν για κάθε κατοικία των πυρόπληκτων, και προβλέπουν την παροχή 600 ευρώ την εβδομάδα σε δικαιούχους που είναι πολύτεκνοι, καθώς και σε άτομα με αναπηρία, 5.900 ευρώ για την κάλυψη επισκευαστικών εργασιών, καθώς και 4.400 ευρώ εφάπαξ σε περίπτωση πρόκλησης μόνιμης σωματικής βλάβης από τις πυρκαγιές.
Τις περιοχές που πλήχθηκαν από τις πυρκαγιές επισκέφθηκε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος συνομίλησε με κατοίκους της περιοχής, αλλά και με στελέχη του κρατικού μηχανισμού, για να βεβαιωθεί ότι καταβαλλόταν κάθε δυνατή προσπάθεια για την ανακούφιση των πυρόπληκτων.
Ο κ. Π Παυλόπουλος πήγε και στο Λύρειο Ίδρυμα, στην περιοχή του Νέου Βουτζά, για παιδιά με ειδικές ανάγκες, το οποίο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, και μερίμνησε για την αποκατάστασή του και την σύντομη επαναλειτουργία του.
Ο Πρωθυπουργός, κ. Αλέξης Τσίπρας έκανε τις ακόλουθες δηλώσεις μετά τις πυρκαγιές: «Ας είναι οι δύο μεγάλες τραγωδίες της Αττικής στη Μάνδρα και στο Μάτι, ο συναγερμός και το έναυσμα για σημαντικές αλλαγές. Πρέπει να ενισχύσουμε κατάλληλα τον μηχανισμό πρόληψης και προστασίας για να μη ξαναζήσουμε ποτέ παρόμοιες τραγωδίες. Δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή θα μας φέρνει πιο συχνά μπροστά σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ισχυρούς ανέμους και βροχοπτώσεις, οφείλουμε να αναβαθμίσουμε τα μοντέλα και τα πρωτόκολλα πολιτικής προστασίας απέναντι σε πλημμύρες και πυρκαγιές». Η Καθημερινή, 2/8/18.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας δεν περιορίσθηκε σε υποσχέσεις για μελλοντικές πρωτοβουλίες αναφορικά με την πρόληψη πυρκαγιών, αλλά ζήτησε και τις συμβουλές των γνωστών επιστημόνων και ακαδημαϊκών Χρήστου Ζερεφού και Ευθύμιου Λέκκα, για θέματα σχετικά με την πρόληψη φυσικών καταστροφών, σε συνάντηση που είχε μαζί τους.
Ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, επισκέφθηκε περιοχές που είχαν πληχθεί από τις πυρκαγιές, καθώς και την αεροπορική βάση της Ελευσίνας, και ευχαρίστησε θερμά τα μέλη του προσωπικού για τη συμβολή τους στο επίπονο έργο της πυρόσβεσης, και συζήτησε μαζί τους για την κάλυψη των ελλείψεων που υπάρχουν.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung, στο οποίο γίνεται το ακόλουθο σχόλιο: «Στο Μάτι, σε μια περιοχή όπου υπάρχει μεγάλος κίνδυνος πυρκαγιάς, δεν υπάρχει σειρήνα συναγερμού, όπως μας επιβεβαίωσε το Υπουργείο Εσωτερικών. Γιατί;».
Ο κ. Θάνος Βλαστός, Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, εξέφρασε την άποψη πως οι αρμόδιοι πολιτικοί και τεχνοκράτες για την προστασία του περιβάλλοντος οφείλουν να είναι ενημερωμένοι για θέματα πολεοδομίας, με άλλα λόγια για το πώς και πού μπορούν να χτίζονται οι κατοικίες, ούτως ώστε οι κάτοικοί τους να αισθάνονται ασφάλεια από τις πυρκαγιές και από τις πλημμύρες.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι η έρευνα για τις φονικές πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική ανατέθηκε στον κ. Ηλία Ζαγοραίο, ο οποίος είναι Αντεισαγγελέας Εφετών. Αυτό δείχνει πως η έρευνα για τα αίτια των πυρκαγιών, αλλά και για τον τρόπο αντιμετώπισής τους, καθώς και ο καταλογισμός ευθυνών σε συγκεκριμένα πρόσωπα και σε αρμόδιους φορείς, δεν θα γίνει από πολιτικούς, αλλά από τις δικαστικές αρχές οι οποίες λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος.
Από τα παραπάνω θέλω να πιστεύω πως προκύπτει ότι το πάθημα έγινε μάθημα, και πως οι πολιτικοί ηγέτες έχουν συνειδητοποιήσει πως όταν αναλαμβάνουν την εξουσία της χώρας, ένα από τα κύρια μελήματα της Κυβέρνησης πρέπει να είναι η προστασία της ζωής των κατοίκων της χώρας, καθώς και του φυσικού περιβάλλοντος.