Την περασμένη εβδομάδα, αντιπροσωπεία της Επιτροπής Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης ταξίδεψε στην Καμπέρα με σκοπό την προώθηση και περαιτέρω στήριξη των δράσεών της σε Ελλάδα και Αυστραλία.
Με την ιδιότητά μου ως γραμματέας της Επιτροπής και μαζί με την αντιπρόεδρο Χριστίνα Δεσποτέρη, πραγματοποιήσαμε συναντήσεις με την πρέσβη της Ελλάδας στην Αυστραλία, κ. Αικατερίνη Ξαγοράρη, τον διευθυντή του Αυστραλιανού Μνημείου Πολέμου, Δρ. Brendan Nelson, όπως επίσης και με τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Καμπέρας, αλλά και της Ένωσης Λημνίων, κ. Στιβ Καλεντερίδη.
Αναφερθήκαμε εκτενώς στα πρόσφατα εγχειρήματά μας, όπως τη μετονομασία του Μνημείου Λήμνου Καλλίπολης Μελβούρνης σε Πλατεία Λήμνου και του Australian Pier στο νησί της Λήμνου, όπου η Επιτροπή σε συνεννόηση με τις τοπικές Aρχές ετοιμάζει την ανέγερση σειράς μνημείων για να εδραιωθεί το “Μονοπάτι Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης”. Μιλήσαμε επίσης για την τρέχουσα φωτογραφική έκθεση Λήμνου Καλλίπολης που φιλοξενείται στο Κοινοβούλιο της Βικτώριας μέχρι και αύριο (Παρασκευή). Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε και η πρώτη μας μεγάλη έκδοση με τίτλο “Lemnos Gallipoli Revealed” που αναμένεται μέσα στο έτος, αλλά και η επικείμενη εκατονταετηρίδα μνήμης για τη Συνθήκη του Μούδρου. Η εκδήλωση, που θα λάβει χώρα στο Shrine of Remembrance της Μελβούρνης, είναι προγραμματισμένη για το μεσημέρι της 31ης Οκτωβρίου, σηματοδοτώντας το πέρας 100 χρόνων αφότου η Συνθήκη τέθηκε σε ισχύ.
Από το πρόγραμμα του ταξιδιού δεν θα μπορούσε να λείπει φυσικά και μια επίσκεψη στο Αυστραλιανό Μνημείο Πολέμου, που ανεγέρθη μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου προς τιμήν των Αυστραλών που υπηρέτησαν στον πόλεμο. Στα αρχεία του περιλαμβάνονται σπάνια ντοκουμέντα, από στρατιωτικές αναφορές, μέχρι προσωπικά ημερολόγια και κειμήλια που διατηρούν ζωντανή την παράδοση των ANZACs στη μνήμη μας, και συνακόλουθα τους δεσμούς με την Ελλάδα στο χρονικό πλαίσιο και των δύο παγκοσμίων πολέμων.
Κατά την επίσκεψή μου στο μνημείο, απέκτησα πρόσβαση σε αυτό το σπάνιο αρχειακό υλικό. Στα χέρια μου βρέθηκε, μεταξύ άλλων, το ημερολόγιο του αντισυνταγματάρχη Dick από το 3ο Αυστραλιανό Γενικό Νοσοκομείο, που εξιστορούσε το χρονικό της παραμονής του στη Λήμνο, αλλά και το ημερολόγιο της προϊσταμένης νοσοκόμας Grace Wilson και άλλων νοσοκόμων που περιγράφουν τις εμπειρίες τους κατά την άφιξή τους στο νησί το 1915. Η πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία θα υποστηρίξει τις εργασίες μου στην επικείμενη έκδοση “Lemnos Gallipoli Revealed”, που θα περιλαμβάνει γύρω στις 200 φωτογραφίες τραβηγμένες στη Λήμνο από μέλη του σώματος ANZAC το 1915, μαζί με δικές τους μαρτυρίες. Αξίζει να σημειωθεί πως τα έσοδα από το βιβλίο θα διοχετευθούν στη στήριξη του συνεχιζόμενου έργου της Επιτροπής.
Η επίσκεψή μου στο μνημείο μου έδωσε ιδιαίτερα την ευκαιρία να ερευνήσω τα ιστορικά τεκμήρια που αναφέρονται στον στρατιώτη James Ζαμπέλη, για τον οποίο έχουμε γράψει σε προηγούμενες εκδόσεις του “Νέου Κόσμου”, όντας ο μοναδικός Αυστραλός ελληνικής καταγωγής (ο πατέρας του είχε γεννηθεί στη Λευκάδα) που υπηρέτησε και σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της ελληνικής εκστρατείας του 1941. Ο James Ζαμπέλης βρήκε τραγικό τέλος στο χωριό Μουρνιές της Κρήτης τον Μάιο του 1941 και το σώμα του δε βρέθηκε ποτέ. Μαζί με τον συνάδελφο Paul Σουγλέρη, έχουμε ερευνήσει διεξοδικά την ιστορία του James για χρόνια και ελπίζουμε σύντομα να εξασφαλίσουμε την ανέγερση ςνός μνημείου προς τιμήν του στην Κρήτη.
Κατά τη συνάντησή μας με τον διευθυντή του Αυστραλιανού Μνημείου Πολέμου Δρ. Nelson, του παρουσιάσαμε και μια ειδική έκδοση που καταγράφει τα επιτεύγματα της Επιτροπής Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης από την ίδρυσή της το 2011. Τον προσκαλέσαμε επίσης να επισκεφθεί το Μνημείο Λήμνου Καλλίπολης στο Albert Park, ενόψει της επερχόμενης ετήσιας τελετής μνήμης στις 11 Αυγούστου, αλλά και να παραβρεθεί στην εκατονταετηρίδα μνήμης για τη Συνθήκη του Μούδρου στο Shrine of Remembrance. Κατόπιν, προτρέψαμε τον Δρ. Nelson να επισκεφθεί ο ίδιος το νησί της Λήμνου και να έρθει σε επαφή με τις τοπικές αρχές εκεί για τις επετειακές εκδηλώσεις και την πρόταση δημιουργίας μουσείου αφιερωμένου στην εκστρατεία στην Καλλίπολη.
Εν τω μεταξύ, η περιήγησή μας στις εγκαταστάσεις του Μνημείου μας οδήγησε να δούμε από κοντά και μερικά από τα έργα του γλύπτη Peter Corlett, ο οποίος φιλοτέχνησε το άγαλμα που δεσπόζει στην Πλατεία Λήμνου Μελβούρνης.
Κάθε απόγευμα, στους χώρους του Αυστραλιανού Μνημείου Πολέμου πραγματοποιείται μια ειδική τελετή μνήμης (Last Post service) προς τιμήν της ζωής και υπηρεσίας κάποιου μέλους του σώματος ANZAC. Οι τελετές που είναι ανοιχτές στο κοινό βιντεοσκοπούνται και μπορεί κανείς να δει τα βίντεο αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Μνημείου. Κατά τη συμμετοχή μας σε μία τέτοια απογευματινή τελετή, καταθέσαμε με την κ. Δεσποτέρη στεφάνι εκ μέρους της Επιτροπής.
Στη συνάντησή μας με την πρέσβη κ. Ξαγοράρη φέραμε και το νέο αναμνηστικό πόστερ της Επιτροπής για τα αποκαλυπτήρια του μνημείου Australian Pier που πραγματοποιήθηκαν στη Λήμνο τον Απρίλιο, με την ελπίδα ότι η ανάδειξή του στα γραφεία της ελληνικής πρεσβείας θα υπενθυμίζει σε κάθε επισκέπτη τους ισχυρούς δεσμούς της αυστραλιανής παράδοσης των ANZACs με την Ελλάδα. Απευθύναμε βέβαια πρόσκληση και στην πρέσβη προκειμένου να παραστεί στις μελλοντικές εκδηλώσεις μας, ενώ συζητήθηκε μεταξύ άλλων και η πιθανότητα έκθεσης της φωτογραφικής συλλογής Λήμνου Καλλίπολης στην Καμπέρα.
Το ταξίδι μας στην αυστραλιανή πρωτεύουσα υπήρξε και ευκαιρία να συναντηθούμε με εκπροσώπους της εκεί παροικίας και συγκεκριμένα τον κ. Στιβ Καλεντερίδη, πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Καμπέρας και της Ένωσης Λημνίων, και τον κ. Κώστα Σοφατζή. Πληροφορηθήκαμε μάλιστα πως στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης της παροικίας της Καμπέρας για τη Λήμνο και την Καλλίπολη, μια νέα αναμνηστική πλακέτα αναμένεται να εγκατασταθεί στο Hellenic Club. Εκεί είχαμε και την τιμή να παρακολουθήσουμε επίδειξη παραδοσιακών χορών από μέλη του χορευτικού συγκροτήματος της Ελληνικής Κοινότητας.
Περπατώντας στους δρόμους της αυστραλιανής πρωτεύουσας που οδηγούν στο Κοινοβούλιο, διασχίσαμε την περιοχή γεμάτη με μνημεία πολέμου, με πολλά εξ αυτών να προβάλλουν και τους ελληνικούς δεσμούς με τους ANZACs. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά, το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα να επισκεφθεί κανείς είναι και το National Hellenic Memorial, αφιερωμένο στη Μάχη της Κρήτης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Επιτροπή Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης θα επιδιώξει τη συνεργασία με μέλη της Ελληνικής Κοινότητας Καμπέρας – καθώς και με εκπροσώπους του Αυστραλιανού Μνημείου Πολέμου – στο πλαίσιο των προσπαθειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την ελληνική ιστορία των ANZACs και στις δύο χώρες.
* Ο Jim Claven είναι ιστορικός, συγγραφέας και γραμματέας της Επιτροπής Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης και έχει ερευνήσει διεξοδικά την ελληνική σύνδεση με τους ANZACs. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του αποστέλλοντας email στη διεύθυνση jimclaven@yahoo.com.au. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις της Επιτροπής Μνήμης Λήμνου Καλλίπολης επισκεφθείτε την ιστοσελίδα lemnosgallipolicc.blogspot.com