Στο επόμενο βήμα σχετικά με τη διαδικασία παραχώρησης τόμου αυτοκεφαλίας στους Ουκρανούς Ορθοδόξους, μετά την αρχική αποστολή δύο εξάρχων της στο Κίεβο, φαίνεται πως έχει προχωρήσει η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως. Συγκεκριμένα την περασμένη Πέμπτη, 11 Οκτωβρίου, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου επανέφερε στην κανονική τάξη τους προκαθημένους των δύο σχισματικών κοινοτήτων της Ουκρανίας, τον Πατριάρχη Φιλάρετο και τον Μητροπολίτη Μακάριο.

Σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν, η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε «να δεχθή τας σχετικάς αιτήσεις του Φιλαρέτου Ντενισένκο και του Μακαρίου Μαλετίτς και των συν αυτοίς, οίτινες ευρέθησαν εν σχίσματι όχι διά δογματικούς λόγους, και να αποκαταστήση αυτούς μεν εις τον αρχιερατικόν ή ιερατικόν αυτών βαθμόν, τους δε πιστούς αυτών εις εκκλησιαστικήν κοινωνίαν.»

Η απόφαση αυτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου ελήφθη έχοντας υπόψιν «τας κανονικάς προνομίας του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως όπως δέχηται εκκλήτους προσφυγάς αρχιερέων και άλλων κληρικών εκ πασών των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών». Δηλαδή με δεδομένο το γεγονός ότι ως Πρωτόθρονη Εκκλησία η Κωνσταντινούπολη κατέχει κατ’ αποκλειστικότητα το δικαίωμα να επανεξετάζει τις υποθέσεις κληρικών άλλων δικαιοδοσιών και να ακυρώνει τις σχετικές αποφάσεις σε περίπτωση που αποφανθεί ότι ο κατηγορούμενος πράγματι αδικήθηκε.

Να σημειωθεί ότι ο Πατριάρχης Φιλάρετος και ο Μητροπολίτης Μακάριος, ο πρώτος επικεφαλής του λεγόμενου Πατριαρχείου Κιέβου και ο δεύτερος της λεγόμενης Αυτοκέφαλης Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, είχαν καταθέσει προ καιρού αιτήματα στο Φανάρι ζητώντας την αναγνώρισή τους καθώς και τη χορήγηση αυτοκεφάλου καθεστώτος προκειμένου να επουλωθεί το σχίσμα που δημιουργήθηκε στη χώρα τους το 1992, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την ίδρυση του σύγχρονου ουκρανικού κράτους.

Εν τω μεταξύ η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας πρόκειται να συνεδριάσει τη Δευτέρα 15 Οκτωβρίου προκειμένου να λάβει αποφάσεις σχετικά με την απάντηση που θα δώσει στις τελευταίες ενέργειες του Φαναρίου. Μέχρι στιγμής δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο νέου σχίσματος, καθώς για τη Ρωσική Εκκλησία ο Φιλάρετος και ο Μακάριος συνιστούν καθηρημένοι κληρικοί —ο Φιλάρετος μάλιστα αναθεματισμένος— οι οποίοι δεν μπορούν να αποκατασταθούν στον αρχιερατικό τους βαθμό χωρίς ειλικρινή μετάνοια.

ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΚΑΙ Η ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΙΔΝΕΪ

Ενώ η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου έχει προκαλέσει οργή σε εκκλησιαστικούς (και πολιτικούς) κύκλους στη Ρωσία, η σχισματική κοινότητα του Αγίου Σάββα του εν Καλύμνω στο Σίδνεϊ πανηγυρίζει, ο ιερατικώς της προϊστάμενος διατείνοντας ότι αναγνώριση του Πατριάρχη Φιλαρέτου —τον οποίο και μνημονεύει— εκ των πραγμάτων σημαίνει αναγνώριση του ιδίου και της ιεροσύνης του.

Παρ’ ότι δεν έχουν γνωστοποιηθεί ακόμη οι λεπτομέρειες του τόμου αυτοκεφαλίας ο οποίος μέλλει να χορηγηθεί κατά την επόμενη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου στις αρχές Νοεμβρίου —σε περίπτωση που η Σύνοδος δεν συγκληθεί εκτάκτως πριν το τέλος Οκτωβρίου— είναι σχεδόν αδύνατον ο ιερέας της Kοινότητας Αγίου Σάββα να αναγνωριστεί από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δεδομένου ότι η ίδια τον καθαίρεσε το 2001 και τέτοιες αποφάσεις συνήθως δεν ακυρώνονται.

Όπως και να έχει, είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες το θέμα της σχισματικής κοινότητας του Αγίου Σάββα θα δημιουργήσει νέα προβλήματα στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, η οποία από τότε που ιδρύθηκε η συγκεκριμένη ενορία το 2014 αρνείται να αναγνωρίσει τον ιερέα της και αποφεύγει κάθε επαφή μαζί του.