ΑΚΡΩΣ διχασμένη εμφανίζεται η ελληνική κοινωνία ως προς το αν είναι αναστρέψιμη η πορεία εξέλιξης της διαφθοράς τελικά στη χώρα.

Έρευνα εθνικής εμβέλειας που διεξήγαγε η εταιρεία Ρublic Ιssue για λογαριασμό της μη κυβερνητικής οργάνωσης “Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς”, αποκαλύπτει ότι οι πολίτες είναι πραγματικά χωρισμένοι σε στρατόπεδα, σε σκεπτικιστές και σε αισιόδοξους, με τους δεύτερους να δίνουν τον τόνο: η οριακή πλειοψηφία πιστεύει ότι το μέλλον επιφυλάσσει και το τέλος του σφιχτού εναγκαλισμού της χώρας με τη διαφθορά.

Σήμερα ουδείς τρέφει αυταπάτες: εννέα στους δέκα(!) πολίτες παραδέχονται τον γενικευμένο χαρακτήρα του φαινομένου, αίσθηση που έχει άλλωστε επιτείνει το σκάνδαλο της Μονής Βατοπαιδίου. Η έρευνα εμφανίζει τον δείκτη αντίληψης της διαφθοράς να ενισχύεται θεαματικά, ευθέως αναλόγως προς τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών (Σεπτέμβριο-Δεκέμβριο) του 2008, κατά τους οποίους το Βατοπαίδι ήταν στον πυρήνα της δημόσιας συζήτησης.

Στην κλίμακα της απλής καθημερινότητας καθοριστική παράμετρος για τη στάση απαξίωσης των πολιτών απέναντι στην πολιτεία εξακολουθούν να είναι το “φακελάκι” και το “γρηγορόσημο”. Τα δημόσια νοσοκομεία ενοχοποιούνται όσο κανένα άλλο πεδίο, με τις εφορίες και τις πολεοδομίες να έπονται – παραδοσιακά πια. Το καινούργιο στοιχείο είναι ότι ολοένα περισσότεροι από αυτούς που βάζουν σήμερα το χέρι στην τσέπη για να τύχουν καλύτερης μεταχείρισης το βάζουν πιο βαθιά από ό,τι στο παρελθόν…

Το σύνολο της έρευνας, στοιχεία της οποίας προδημοσιεύει “Το Βήμα”, θα παρουσιάσει η “Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς” στις 17 Φεβρουαρίου.

Αίσθηση δημιουργεί το συντριπτικό ποσοστό του 91% που “συμφωνεί” και “μάλλον συμφωνεί” (84% και 7% αντιστοίχως) ότι η διαφθορά υποσκάπτει- και μάλιστα εκτεταμένα- τα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας. Μόνο το 5% διαφωνεί με την ύπαρξη “πολλής διαφθοράς”, ενώ το 3% δεν παίρνει καν θέση. Ληθών για να… μείνουν λοιπόν η ανισότητα, η έλλειψη διαφάνειας, η κρίση των αξιών; Το 43% των ερωτηθέντων υιοθετεί την άποψη “Η Ελλάδα είναι μια χώρα στην οποία πάντα θα υπάρχει διαφθορά””συμφωνεί” το 32% και “μάλλον συμφωνεί” το 11%. Αντιθέτως, αισιοδοξία διαπνέει τις απαντήσεις του άλλου μισού: το 52% πιστεύει ότι το φαινόμενο της διαφθοράς δεν εδραιώνεται και υποστηρίζει την άποψη ότι “η Ελλάδα μπορεί να γίνει μια χώρα χωρίς διαφθορά”. Καμία από τις παραπάνω θέσεις δεν εκφράζει το 3% (“ούτε η μία ούτε η άλλη”), ενώ το 2% κατέφυγε στη λύση “δεν ξέρω/ δεν απαντώ”.

ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΚΑΙ ΤΟ “ΦΑΚΕΛΑΚΙ”
Τα επί μέρους αποτελέσματα της έρευνας κρούουν τον κώδωνα ουσιαστικά για τέσσερα κυβερνητικά στελέχη: πρωτίστως για τον υπουργό Υγείας κ. Δ. Αβραμόπουλο και δευτερευόντως για τους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών κ. Ι. Παπαθανασίου, Εσωτερικών κ. Πρ. Παυλόπουλο και Μεταφορών κ. Ευ. Στυλιανίδη. Και αυτό διότι οι πολίτες δείχνουν με το δάχτυλο τα σημεία – της αρμοδιότητας των παραπάνω – στα οποία τους ζητήθηκαν χρήματα, εκτός φυσικά από τα νόμιμα και προβλεπόμενα.

Το 34,5%, κατά τι αυξημένο μάλιστα σε σχέση με το 2007, στιγματίζει τα δημόσια νοσοκομεία καθώς έκλεισε με “φακελάκι” τις όποιες εκκρεμότητές του σε αυτά, το 13,8% “καίει” τις εφορίες και το 12,4% (ποσοστό εμφανώς μειωμένο σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο 15,2%) τις πολεοδομίες.

Στη μαύρη λίστα τέταρτο έρχεται το υπουργείο Μεταφορών με 6,6%, ενώ έπονται οι νομαρχίες 2,4% και η ΔΕΗ με 1,9%. Συρρικνωμένο είναι το ποσοστό του ΙΚΑ, που από το 2,5% του 2007 έχει φθάσει στο 1,6%, ενώ πρόσωπο μεγαλύτερης διαφάνειας με 1,4% έναντι 2,9% επιδεικνύουν και οι δήμοι.

Υψηλό ποσοστό, της τάξεως του 16%, δεν απαντά, ενώ το 6,7% δηλώνει ότι έχει συναντήσει τη διαφθορά αλλά σε διαφορετικό πεδίο, το οποίο και δεν ονοματίζει.

Ποιες είναι όμως οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες ο πολίτης αναγκάζεται να επιστρατεύσει πλάγια μέσα; Από εκείνους που έχουν δώσει στην πράξη – χρήματα το 61,5% δηλώνει ότι το έκανε στην πλέον κρίσιμη περίπτωση, της επέμβασης/εγχείρησης. Το 10% έχει δωροδοκήσει για να επιταχυνθούν ιατρικές εξετάσεις, ενώ το 4% έχει εξυπηρετηθεί καλύτερα κατά τη διαδικασία εισαγωγής- νοσηλείας με το ανάλογο τίμημα. Ίδιο ποσοστό, 4%, επικαλείται γενικώς “λόγους υγείας” (από 11,4% το 2007), ενώ το “φακελάκι” ως αμοιβή του γιατρού καταλαμβάνει μία από τις τελευταίες θέσεις, με 3%, και ο τοκετός με 2%.

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΠΟΣΑ
Στο σημείο αυτό το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι ολοένα και περισσότεροι εσωκλείουν μεγαλύτερα ποσά στο φακελάκι. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2007, το 42% εκείνων που δήλωναν ότι έβαλαν το χέρι στην τσέπη εκτιμούσαν τα σχετικά ποσά από 300 ως και 1.000 ευρώ. Σημαντικό δε ήταν το 37% που υποστήριζε ότι είχε δώσει ποσό που δεν υπερέβαινε τα 300 ευρώ.

Σήμερα τα δυναμικά έχουν αλλάξει. Στην πλέον δημοφιλή κατηγορία, των 300-1.000 ευρώ, εμπίπτει το 50,4%, ενώ εκείνοι που επιμένουν σε χαμηλότερα ποσά απαρτίζουν το 28,7%. Με άλλα λόγια, περισσότεροι από τους μισούς από εκείνους που έχουν χρηματίσει σε δημόσιο νοσοκομείο θεωρούν αυτονόητα υψηλότερα ποσά από αυτά του παρελθόντος.

Σε ακόμη ανώτερα επίπεδα, από 1.000 ως και 3.000 ευρώ, έχει κινηθεί το 20,2% έναντι 19,3% το 2007. Ποσά άνω των 3.000 ευρώ έχει δώσει μόλις το 0,8%. Με το “μέσο” φακελάκι να περιλαμβάνει 869 ευρώ, υπήρξαν ερωτηθέντες που παραδέχθηκαν ότι έχουν δώσει σε περιστατικά διαφθοράς ως και 6.000 ευρώ για μία επέμβαση,1.500 ευρώ για ιατρικές εξετάσεις αλλά και 3.000 ευρώ για εισαγωγή/νοσηλεία.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΤΩΝ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΤΙΜΩΡΙΑ
“Η διαφθορά, όπως καταγράφεται από τους πολίτες με βάση τα πραγματικά γεγονότα, παρακολουθεί την επικαιρότητα και συμβαδίζει με την αντίληψη της κοινωνίας ως προς την ύπαρξη του φαινομένου”, τονίζει ο πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας- Ελλάς κ. Κ. Μπακούρης χαρακτηρίζοντας “προσβολή για τον πολιτισμό μας” το γεγονός ότι τα νοσοκομεία βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης. Σύμφωνος με το 53% που πιστεύει ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει μια “μη διεφθαρμένη” χώρα, ο κ. Μπακούρης υπογραμμίζει ότι πρέπει να διευκολυνθεί η καταγγελία κρουσμάτων διαφθοράς.

“Θα πρέπει ο πολίτης να έχει την αίσθηση ότι ο υπεύθυνος δεν θα γλιτώσει από το χέρι του νόμου. Η παραδειγματική και αυστηρή τιμωρία όσων παίρνουν “φακελάκι”, π.χ., είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εμπέδωση της διαφάνειας. Περιμένουμε λύση τώρα. Αύριο θα είναι αργά”.

Την έρευνα για τη διαφθορά στην Ελλάδα (για το έτος 2008) διεξήγαγε η εταιρεία Ρublic Ιssue από τον Ιούλιο ως τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους σε έξι μηνιαία κύματα. Με δείγμα 6.105 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω, η έρευνα καλύπτει γεωγραφικά ολόκληρη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των νησιών του Αιγαίου και του Ιονίου. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των τηλεφωνικών συνεντεύξεων με δομημένο ερωτηματολόγιο.