Οι πολίτες που συναλλάσσονται με τράπεζες μαθαίνουν από την πρώτη, κιόλας, επαφή ότι δεν συναλλάσσονται με φιλανθρωπικά ιδρύματα. Μαθαίνουν ότι συναλλάσσονται με στυγνές κερδοφόρες επιχειρήσεις που, κατά δήλωση συμπάροικου τραπεζικού με πολύχρονη πείρα, «δεν χαρίζουν ούτε ένα δολάριο στους πελάτες τους».
Τι κρύβεται, λοιπόν, πίσω από την απόφαση των τεσσάρων κορυφαίων τραπεζών, Commonwealth Bank, National Australia Bank, ANZ και Westpac, να «βοηθούν» άνεργους πελάτες τους που εξοφλούν στεγαστικά δάνεια; Τι κρύβεται πίσω από την ξαφνική μεταμόρφωση των τραπεζών από «γδάρτες» των πελατών τους σε «αλληλέγγυους» κοινωνικούς εταίρους;
Ο πρωθυπουργός, Κέβιν Ραντ, ανακοίνωσε το περασμένο Σαββατοκύριακο, με εξαιρετική ικανοποίηση, ότι οι προαναφερόμενες τράπεζες θα παγώνουν δώδεκα μήνες τις δόσεις ανέργων πελατών τους που εξοφλούν στεγαστικά δάνεια.
Ο πρωθυπουργός προσπάθησε να μάς πείσει ότι η μεταμόρφωση των τραπεζών οφείλεται στις «επιτυχημένες διαπραγματεύσεις» της κυβέρνησής του με τα κορυφαία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Κατά τον πρωθυπουργό η κυβέρνηση ζήτησε και εξασφάλισε από τις τράπεζες «την ελαστική αντιμετώπιση των πελατών τους που θα δοκιμάζονται από οικονομικές δυσκολίες εξ αιτίας της ανεργίας». Η κυβέρνηση θεώρησε αναγκαίο – κατά τον πρωθυπουργό – να πιέσει τις τράπεζες να επιδείξουν ελαστικότητα, χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης την απόφασή της να εγγυηθεί για τα δάνεια που θα συνάπτουν οι μεγάλες τράπεζες μέχρι να ξεπεραστεί η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στέλνει καθημερινά στην ανεργία εκατομμύρια πολιτών. Καθώς η κρίση επηρεάζει αρνητικά την πραγματική οικονομία της Αυστραλίας, χιλιάδες εργαζόμενοι εκτοπίζονται καθημερινά από τους χώρους εργασίας και πολλοί από αυτούς, κυρίως οι πολίτες προχωρημένης ηλικίας, προσκολλώνται στις ουρές των μόνιμων άνεργων της χώρας.
Το κοιονοπολιτειακό Θησαυροφυλάκιο εκτιμά, ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2010 το εθνικό ποσοστό ανεργίας θα ανέλθει σε 7% του εργατικού δυναμικού της χώρας ή 800.000 ανέργους. Η αγορά προβλέπει, ότι καθώς βαθαίνει η παγκόσμια οικονομική κρίση η ανεργία στην Αυστραλία θα εκτιναχθεί στο 8% του εργατικού δυναμικού, αν διαψευστούν οι προφητείες για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας κατά το τέλος του 2009 και τα δημοσιονομικά μέτρα της κυβέρνησης Ραντ δεν αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Τα τρέχοντα στατιστικά δεδομένα συνθέτουν μία πολύ ανησυχητική εικόνα για τη μελλοντική πορεία της ανεργίας. Η κρατική υπηρεσία Centrelink ανακοίνωσε, ότι το δωδεκάμηνο Φεβρουάριος 2008-Φεβρουάριος 2009 ο αριθμός των μεσοπρόθεσμα άνεργων – άνεργων που έψαχναν για δουλειά λιγότερο από δώδεκα μήνες – αυξήθηκε κατά 38%. Η ίδια υπηρεσία εκτιμά, ότι το περασμένο δωδεκάμηνο 203.173 άτομα προστέθηκαν στο σύνολο των άνεργων.
Παράλληλα, οι μικρές αγγελίες για πρόσληψη προσωπικού, που καταχωρούνται στις αυστραλιανές εφημερίδες, μειώθηκαν δραματικά. Η τράπεζα ΑΝΖ, που καταγράφει τις μικρές αγγελίες, εκτιμά ότι τους τελευταίους δύο μήνες οι διαφημίσεις για πρόσληψη προσωπικού μειώθηκαν κατά 30% και είναι κατά 61% λιγότερες από το Νοέμβριο του 2007 που είχαν απογειωθεί. Τα αριθμητικά δεδομένα πιστοποιούν την ταχύρυθμη συρρίκνωση της αυστραλιανής αγοράς εργασίας και προεξοφλούν περισσότερες απολύσεις προσωπικού αν τα μέτρα που υιοθέτησε η πρόσφατη σύνοδος της G20 και υλοποιούν οι κυβερνήσεις των περισσοτέρων κρατών δεν βοηθήσουν την παγκόσμια οικονομία να ξαναβρεί τους αναπτυξιακούς ρυθμούς του παρελθόντος.
Την ανεργία τροφοδοτούν σε καθημερινή βάση και κερδοφόρες ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες πετούν στο δρόμο εργάτες και υπαλλήλους επικαλούμενες την οικονομική κρίση. Η γραμματέας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Αυστραλίας (ACTU), κ. Σάραν Μπάρος, και άλλα στελέχη του συνδικαλιστικού κινήματος, καταγγέλλουν ότι ιδιωτικές επιχειρήσεις «απολύουν προσωπικό και περικόβουν μισθούς αδικαιολόγητα» επικαλούμενες την κρίση. Στην ουσία, οι επιχειρήσεις αυτές και όσες τις μιμούνται επωφελούνται της κρίσης για να παράγουν περισσότερα με λιγότερο προσωπικό και χαμηλότερο κόστος.
Η κρισιμότητα της κατάστασης υπογραμμίζεται και από την προχθεσινή απόφαση της Αποθεματικής Τράπεζας να μειώσει τους τόκους κατά 0,25%. Η νέα μείωση των τόκων εκφράζει τις ανησυχίες της Αποθεματικής για την κακή πορεία της παγκόσμιας και τη συρρίκνωση της αυστραλιανής οικονομίας, αρνητικές εξελίξεις, που ενισχύουν τις ανοδικές τάσεις της ανεργίας.
Πόσο πιθανόν είναι η διεθνής και η εσωτερική οικονομική κρίση και η ασυνειδησία κάποιων επιχειρηματιών να συγκίνησαν τις τράπεζες; Τόσον πιθανόν όσο η ανατολή του ήλιου από τη δύση. Απίθανο, με άλλα λόγια.
Αν μελετήσετε την «προσφορά» των τραπεζών θα διαπιστώσετε ότι προσφέρονται να παγώσουν τις δόσεις των άνεργων πελατών τους επί δώδεκα μήνες με το αζημίωτο. Ο τόκος των δώδεκα, ας πούμε, δόσεων που θα παγώσουν θα προστίθεται στο κεφάλαιο που έχουν δανειστεί οι άνεργοι πελάτες. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει, ότι προσθέτοντας τους τόκους των δώδεκα μηνών στο κεφάλαιο ο δανειολήπτης άνεργος θα πληρώσει επιτόκιο – τόκο επί του τόκου – όταν θα βρει δουλειά. Είναι φιλανθρωπία η χρέωση επιτοκίου; Εκμετάλλευση, ναι, φιλανθρωπία όχι.
Θα ρωτήσετε: Έχει άλλη επιλογή ένας οικογενειάρχης που εξοφλεί στεγαστικό δάνειο και έμεινε άνεργος; Η άλλη επιλογή είναι να οδηγηθεί σε χρεοκοπία από την τράπεζα που τον έχει δανείσει, επειδή δεν θα πληρώνει τις δόσεις τους, να χάσει το σπίτι του και μαζί τις όποιες οικονομίες που είχε προκαταβάλει στην τράπεζα για την εξασφάλιση του δανείου και να βρεθεί στο δρόμο μαζί με την οικογένειά του. Η επιλογή αυτή, ουδέ καν συζητείται.
Οι τράπεζες, όμως, έχουν φιλάνθρωπη εναλλακτική επιλογή, αν θέλουν να την χρησιμοποιήσουν. Να παγώνουν δώδεκα δόσεις άνεργων πελατών τους, χωρίς να χρεώνουν τόκο. Τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν, ότι στην Αυστραλία η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που συνάπτουν στεγαστικά δάνεια είναι συνεπείς στις δόσεις τους. Πριν την εξάπλωση της κρίσης, το ποσοστό των δανειοληπτών που δυσκολεύονταν να πληρώνουν τις δόσεις τους υπολογιζόταν σε 0,3% του συνόλου. Μετά την κρίση, το ποσοστό έχει αυξηθεί σε 0,48% και προβλέπεται βαθμιαία άνοδός του καθώς θα αυξάνεται η ανεργία. Πρόκειται, λοιπόν, για χαμηλά ποσοστά ασυνεπών πελατών που δεν απειλούν την ύπαρξη και τα κέρδη των τραπεζών.
Τη φιλάνθρωπη εναλλακτική λύση του «άτοκου» παγώματος των δόσεων άνεργων πελατών των τραπεζών όφειλε να επιδιώξει η κυβέρνηση Ραντ στις διαπραγματεύσεις της με τις τράπεζες. Η «ελαστικότητα», που κατά τον πρωθυπουργό εξασφάλισε η κυβέρνηση, είναι δώρον άδωρον για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς άνεργους, αφού θα κληθούν μετά από δώδεκα μήνες να πληρώσουν πανωτόκια στην τράπεζα με την οποία συναλλάσσονται.
Η «Φιλάνθρωπη» προσφορά των τραπεζών εμπεριέχει και ένα σοβαρό κίνδυνο για τους άνεργους πελάτες τους. Ποιος είναι αυτός, ο αθέατος κίνδυνος; Κατά τους ειδικούς, η πτώση των τιμών των σπιτιών και η πρόσθεση των τόκων στο στεγαστικό δάνειο που έχουν συνάψει άνεργοι πελάτες των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών θα μειώσει την καθαρή αξία (equity) των σπιτιών των άνεργων.
Η μείωση της καθαρής αξίας των σπιτιών των ανέργων παρέχει στις τράπεζες το δικαίωμα επαναδιαπραγμάτευσης των αρχικών όρων χορήγησης στεγαστικού δανείου συχνά με επαχθείς όρους για το δανειζόμενο.
Με επιχείρημα, ότι η καθαρή αξία του σπιτιού ενός πελάτη δεν είναι αρκετή για να καλύψει ένα στεγαστικό δάνειο η τράπεζα μπορεί να απαιτήσει την ανανέωση του δανείου με υψηλότερο τόκο και παράταση του χρόνου εξόφλησής του για να «μην πνιγεί» οικονομικά ο πελάτης της.
Ανακεφαλαιώνοντας, δεν υπάρχουν «φιλάνθρωπες» τράπεζες. Το επιβεβαίωσαν οι ίδιες οι τράπεζες χθες με την άρνησή τους να μεταβιβάσουν στους πελάτες τους τη νέα μείωση των τόκων, αγνοώντας τις παρακλήσεις των αφελών κυβερνώντων και του αγωνιούντος λαού.