Σε έντονο διπλωματικό επεισόδιο εξελίσσεται η προσπάθεια Κίνας και Αυστραλίας για έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών, με την πρώτη να προχωρά σε συλλήψεις επιχειρηματικών στελεχών της αυστραλιανής μεταλλευτικής εταιρείας Rio Tinto, με την κατηγορία της… κατασκοπίας.

Η υπόθεση ξέσπασε την προηγούμενη εβδομάδα, με τη σύλληψη τεσσάρων υψηλόβαθμων στελεχών της αυστραλιανής εταιρείας από τις κινεζικές Αρχές. Οι τέσσερις κατηγορούνται ότι έκλεψαν κρατικά μυστικά και έπληξαν τα συμφέροντα της χώρας, την ώρα που Κίνα και Αυστραλία διαπραγματεύονταν τις νέες τιμές σιδηρομεταλλευμάτων.

Η κυβέρνηση της Αυστραλίας, που έχει στηριχτεί κατά πολύ στα κινεζικά ανοίγματα των μεταλλευτικών της επιχειρήσεων, κάλεσε για δεύτερη φορά μέσα σε μία εβδομάδα τον Κινέζο πρέσβη να δώσει εξηγήσεις.

Η κυβέρνηση της Αυστραλίας διαμαρτύρεται για τη σύλληψη και τη συνεχιζόμενη κράτηση των τεσσάρων στελεχών της Rio Tinto, εκ των οποίων οι τρεις είναι Κινέζοι υπήκοοι και ο ένας Αυστραλός.

Πίσω από τη σύλληψη των τεσσάρων και την υπόθεση… κατασκοπίας, κρύβεται η διαμάχη των δύο χωρών για τις τιμές σιδηρομεταλλευμάτων, τα οποία αποτελούν σημαντικό συστατικό για την παραγωγή χάλυβα, αλλά και η προσπάθεια της κινεζικής κυβέρνησης να προστατεύσει την τεράστια ελεγχόμενη από το κράτος χαλυβουργία της.

Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα σε σιδηρομεταλλεύματα και εξαρτάται κατά πολύ από κολοσσούς όπως η Rio Tinto, η οποία έχει αποκομίσει τεράστια κέρδη κατά το παρελθόν από τις δραστηριότητές της στην Κίνα. Η κινεζική όρεξη μάλιστα για πρώτες ύλες έχει βοηθήσει την Αυστραλία να έχει σχετικά μικρότερες απώλειες από τη διεθνή οικονομική κρίση.

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΜΙΞΗ

Ο Αυστραλός πρωθυπουργός, Kevin Rudd, στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2007, είχε υποσχεθεί μεγαλύτερη ανάμιξη της χώρας του στην Ασία και, ιδιαίτερα, στην Κίνα.

Η σύλληψη των τεσσάρων έγινε λίγες εβδομάδες αφότου η Κίνα και οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής σιδηρομεταλλευμάτων, οι αγγλο-αυστραλιανές Rio Tinto και ΒΗΡ Billiton -καθώς και η βραζιλιάνικη Vale Do Rio Doce, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τις μακροπρόθεσμες παραγγελίες.
Φέτος, οι Κινέζοι χαλυβουργοί ζητούσαν μείωση τιμών 40% με 45% σε σχέση με πέρυσι. Οι εταιρείες προβλέποντας οικονομική ανάκαμψη έδιναν στην Κίνα μείωση 33%, όσο είχαν δώσει και στην Ιαπωνία.

ΕΝΙΩΣΑΝ ΝΑ ΘΙΓΟΝΤΑΙ

Οι Κινέζοι χαλυβουργοί ένιωσαν να θίγονται, καθώς πέρυσι είχαν συμφωνήσει σε αύξηση έως και 97% των τιμών, για να δουν μετά τις τιμές να πέφτουν εξαιτίας της ύφεσης της παγκόσμιας οικονομίας.

Πέρυσι, η κινεζική εταιρεία Chinalco επιχείρησε να αποκτήσει σημαντικό μερίδιο στη Rio Tinto, στο πλαίσιο των κινεζικών επιχειρηματικών βλέψεων για εξασφάλιση όσο το δυνατόν περισσότερων πλουτοπαραγωγικών πηγών στην Αφρική, την Ασία και την Αυστραλία.

Η συμφωνία, ωστόσο, χάλασε ένα μήνα πριν, καθώς όλο και περισσότεροι Αυστραλοί εξέφρασαν ανησυχία για την αυξανόμενη κινεζική επιχειρηματική εισβολή.
Στο μεταξύ, τον αυστραλιανό Τύπο απασχολεί στο σύνολό του η κράτηση των τεσσάρων στελεχών της Rio Tinto στην Κίνα για κατασκοπεία.
Σύμφωνα με αναλύσεις του αυστραλιανού Τύπου το θέμα αυτό ενδέχεται να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στις σχέσεις Αυστραλίας-Κίνας, αλλά και να πλήξει την Εργατική κυβέρνηση της Αυστραλίας, αφού, για την ώρα, το Πεκίνο φέρεται να την «περιφρονεί».

Υπέρ της έρευνας του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας στο κινεζικό παράρτημα της Rio Tinto φέρεται να έχει υπερθεματίσει προσωπικά ο Κινέζος πρόεδρος, Hu Jintao.
Οι τέσσερις άντρες κατηγορούνται ανεπίσημα ότι δωροδόκησαν στελέχη κινεζικών εταιρειών χάλυβα και σιδηρομεταλλεύματος ώστε να αποκτήσουν εμπιστευτικές πληροφορίες για την πρόβλεψη της παραγωγής χάλυβα της Κίνας το 2009 και σημειώσεις για τις διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό της τιμής του σιδηρομεταλλεύματος, τα κόστη παραγωγής, τους οικονομικούς δείκτες και τις πολιτικές των κινεζικών εταιρειών, πληροφορίες που συνιστούν εθνικό συμφέρον και έγιναν αιτία για τεράστιες απώλειες των κινεζικών οικονομικών συμφερόντων.

 Πηγές αποκαλύπτουν ότι οι κινεζικές Αρχές διαθέτουν τηλεφωνικές συνδιαλέξεις του Αυστραλού επικεφαλής της Rio Tinto στην Κίνα, Stern Hu, καθώς και αρχεία του προσωπικού του υπολογιστή.

Οι συλλήψεις θεωρείται ότι σχετίζονται με τις προσπάθειες της Κινεζικής Ομοσπονδίας Σιδήρου και Χάλυβα (CISA) να ελέγξει τα μέλη της, πολλά από τα οποία υποβάθμισαν το ισχυρό πολιτικό σώμα με το να υπογράφουν εμπορικές συμφωνίες με εταιρείες εξαγωγής ορυκτών ατομικά και όχι συλλογικά. Πρόκειται, επίσης, για πάλη μεταξύ του κινεζικού κατεστημένου και των θιασωτών της ελεύθερης αγοράς.

Δεδομένου ότι η εμπορική δραστηριότητα δεν συνιστά κρατικά μυστικά για τους Αυστραλούς, θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή από τους Αυστραλούς διπλωματικούς αξιωματούχους στον χειρισμό της υπόθεσης, καθώς και προσοχή εν γένει σε περίπτωση που μελλοντικά κινεζικές κρατικές εταιρείες επιθυμήσουν να επενδύσουν στην Αυστραλία (κατά τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, Malcolm Turnbull, η κράτηση των στελεχών της εδράζεται στην αποτυχημένη συμφωνία μεταξύ Rio Tinto και Chinalco πριν μερικούς μήνες).

Επισήμως, δεν έχουν ακόμη απαγγελθεί κατηγορίες, ενώ ο Stern Hu θα συναντηθεί με Αυστραλούς προξενικούς αξιωματούχους εκ νέου τον ερχόμενο μήνα.
Τέλος, η εφημερίδα «The Age» αποκαλύπτει ότι στελέχη Rio Tinto έδιναν φακέλους με χρήματα ακόμα και σε δημοσιογράφους στην Κίνα, εν αγνοία της κεντρικής υπηρεσίας. Η αποκάλυψη αυτή φέρεται να ενισχύει ακόμα περισσότερο την θέση του Πεκίνου.