Διαβάζετε περιοδικά, βιβλία, εφημερίδες ή ακούτε ραδιόφωνο ή βλέπετε τηλεόραση και σας παρουσιάζεται μπροστά η λέξη του τίτλου αυτού του σημειώματος: «Αγνοείτο». Πώς σας φαίνεται; Μπορούμε να γράφουμε και να λέμε αυτή τη λέξη ακριβώς έτσι; Ασφαλώς και μπορούμε να την γράφουμε και να την λέμε έτσι. Είναι όμως σωστά διατυπωμένη; Ας την δούμε με ένα κριτικό μάτι.
Πρώτα το ρήμα είναι αγνοώ = δεν γνωρίζω. Αγνοέω = αγνοώ. Έγινε από τη γνω (γνωρίζω) και βάζοντας μπροστά το στερητικό α έγινε αγνοώ = δεν έχω λάβει γνώση. Οι χρόνοι του την ενεργητική φωνή: αγνοώ, αγνοούσα, αγνόησα, έχω αγνοήσει κ.λπ. Στην παθητική φωνή: αγνοούμαι, αγνοούμουν, αγνοήθηκα, έχω αγνοηθεί και μετοχή αγνοημένος.
Ιδιαίτερη δυσκολία (αλλά και ιδιορρυθμία) έχει η κλίση του Παρατατικού αγνοούμουν, αγνοούσουν, αγνοούνταν, αγνοούμασταν, αγνοούσασταν, αγνοούνταν. Στην καθαρεύουσα και στην αρχαία μας γλώσσα το ίδιο ρήμα έχει ως εξής: αγνοώ, ηγνόουν, ηγνόησα και στην παθητική φωνή: αγνοούμαι, ηγνοούμην, ηγνοήθην και μετοχή αγνοούμενος.
Τώρα ας έρθουμε στο θέμα μας που είναι το «αγνοείτο». Το «ρήμα είναι στο τρίτο πρόσωπο οριστικής του παρατατικού. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, στη σημερινή μας γλώσσα θα είναι: «αγνοούνταν». Όσο για την καθαρεύουσα και αρχαία μας γλώσσα το ίδιο λεγόταν: «ηγνοείτο». Ο τύπος «αγνοείτο» δεν μπορεί να υπάρχει ούτε στη Δημοτική, αλλά ούτε και στην Καθαρεύουσα!
Θα μου πείτε τώρα ότι συζητούμε για «ψύλλους στα άχυρα». Όχι, όμως, κατά τη γνώμη μου. Για έναν που γνωρίζει ελληνικά και ακούσει το «αγνοούνταν» ή «ηγνοείτο» θα πει ότι αυτός γνωρίζει τη Γραμματική μας. Όποιος όμως πει ή γράψει: «αγνοείτο», αυτός αυτοχαρακτηρίζεται… αγράμματος!
Με την ευκαιρία, ας επισημάνουμε εδώ – με ευλάβεια – ότι όλους αυτούς που χάθηκαν στην Κύπρο το 1974, τους ονομάσαμε «αγνοούμενους», (ίσως με τη δύναμη της Καθαρεύουσας τότε), ενώ το σωστό θα ήταν στη σημερινή μας γλώσσα ως «αγνοημένοι». Με τη χρήση τους «οι αγνοούμενοι» επιβλήθηκαν έτσι και μελλοντικά ίσως οι Γραμματικές θα το σημειώνουν ως «εξαίρεση του κανόνα». Είναι όμως χρέος μας να αφήσουμε για το μέλλον μία στρωτή γλώσσα για να μην αγνοηθεί και η δική μας επιμέλεια!