Λόγοι πέρα από τη θέλησή μου με εμπόδισαν να ολοκληρώσω το κείμενο της στήλης έγκαιρα, για να το στείλω στον Νέο Κόσμο για δημοσίευση την περασμένη Πέμπτη, 12 Αυγούστου.

Μου έκανε όμως ιδιαίτερη εντύπωση η «τηλεπάθεια» της Σύνταξης της εφημερίδας. Μέρος της στήλης καλύφθηκε με φωτογραφία που δείχνει το λιώσιμο των παγετώνων στην Ανταρκτική, και με ένα σύντομο κείμενο που επισημαίνει τις κλιματικές αλλαγές ως ένα από τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, την οικονομία και την οικολογία.

Κατά «σύμπτωση» αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, το θέμα της στήλης που δεν πρόλαβε την έκδοση του Ν. Κ. της περασμένης εβδομάδας, και που παρουσιάζω σήμερα ολοκληρωμένο, και με αναφορές σε πρόσφατες εξελίξεις.

Από τη στήλη αυτή στις 5/8/2010 αναφέρθηκα στην τάση των πολιτικών κομμάτων να προσαρμόζουν την πολιτική τους στις αντιλήψεις του εκλογικού σώματος για διάφορα επίκαιρα θέματα, όπως αυτές οι αντιλήψεις καταγράφονται από τις κατά καιρούς δημοσκοπήσεις.

Θα περίμενε κανείς πως οι κλιματικές αλλαγές, ιδιαίτερα εν όψει των πρόσφατων ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν το Πακιστάν – πλημμύρες βιβλικών διαστάσεων – , και τη Ρωσία – καύσωνας και πυρκαγιές χωρίς προηγούμενο – , θα αποτελούσαν ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα του προεκλογικού αγώνα. Ιδιαίτερα όταν η Ρωσία έχει επιβάλει έλεγχο στις εξαγωγές σιτηρών, προμήνυμα των διατροφικών επιπτώσεων σε παγκόσμια κλίμακα από τις κλιματικές αλλαγές, και το γεγονός ότι πάνω από 20 εκατομμύρια Πακιστανοί έχουν πληγεί από τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της χώρας τους, και βρίσκονται σε κατάσταση απόλυτης ένδειας.

Στις δύο παραπάνω χώρες μπορεί να προστεθεί και η Κίνα, στην οποία, σύμφωνα με δημοσίευμα της αθηναϊκής εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» (8 Αυγούστου 2010) από την αρχή του 2010 μέχρι σήμερα 2.100 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους ή θεωρούνται αγνοούμενα, από πλημμύρες και κατολισθήσεις, ενώ 12 εκατομμύρια έμειναν άστεγα.

Παρά τις άνευ προηγουμένου καταστροφές στις τρεις προαναφερμένες χώρες από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι δημοσκοπήσεις στην Αυστραλία εξακολουθούν να καταγράφουν την αδιαφορία της πλειονότητας των πολιτών για το μεγαλύτερο πρόβλημα που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει στις ημέρες μας.
Αντί τα δύο μεγάλα κόμματα να αναλάβουν ηγετικό ρόλο, όπως οφείλουν να πράξουν σε παρόμοιες περιστάσεις, με απροκάλυπτο κυνισμό παρακάμπτουν αυτό το ζωτικής σημασίας θέμα, και αναλώνονται στην εξαγγελία λαϊκιστικών (1) προγραμμάτων.

Θεωρώ ιδιαίτερα επιλήψιμη τη διαφήμιση ενός κόμματος που αναφέρεται στην αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας όταν το άλλο κόμμα επιβάλλει φόρο στις ρυπογόνες επιχειρήσεις, ως μέτρο για τη στροφή σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες και διαδικασίες.

Η τακτική των κομμάτων να προσαρμόζουν τα προγράμματά τους στην ακόρεστη δίψα των πολιτών για κατανάλωση είναι κατακριτέα, γιατί αντιβαίνει στα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας, αφού σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές έρευνες η οικονομία της θα επηρεασθεί αρνητικά από την ανερχόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας.

ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΠΙΟ ΡΥΠΟΓΟΝΟΣ ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Μα, θα ρωτήσετε, μπορεί η Αυστραλία από μόνη της, με όποια μέτρα και αν λάβει, να αποτρέψει τις προδιαγραφόμενες κλιματικές αλλαγές;
 Η απάντηση είναι οπωσδήποτε όχι. Όμως η Αυστραλία, ως χώρα για την οποία η ανερχόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας θα έχει μεγαλύτερες αρνητικές, και σε κάποιες περιπτώσεις ολέθριες επιπτώσεις στην οικονομία και την οικολογία, επιβάλλεται να δείξει στην διεθνή κοινότητα πως είναι διατεθειμένη να προβεί στη λήψη των προληπτικών μέτρων, ακόμη και όταν δεν είναι δημοφιλή, για να έχει το δικαίωμα να απαιτεί και από τις άλλες χώρες να πράξουν το ίδιο.

Επιπλέον, ενώ ο πληθυσμός της Αυστραλίας είναι μόνο 0,3 του παγκόσμιου πληθυσμού, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπει στην ατμόσφαιρα ανέρχονται στο 1,5 του συνόλου σε παγκόσμια κλίμακα. Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών η Αυστραλία εκπέμπει το μεγαλύτερο ποσοστό βλαβερών αερίων κατά κεφαλή του πληθυσμού.

Σύμφωνα με το δελτίο της Αυστραλιανής Στατιστικής Υπηρεσίας (Australian Bureau of Statistics) με τίτλο: Australia’s Environment Issues and Trends 2010. Special issue: Climate Change, εμείς ως κάτοικοι της Αυστραλίας, εκπέμπουμε στην ατμόσφαιρα διπλάσιες ποσότητες από τους κατοίκους των άλλων οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών, και τετραπλάσιες ποσότητες από τους κατοίκους των υπανάπτυκτων χωρών, κατά κεφαλή πληθυσμού.
Με άλλα λόγια, ενώ συμβάλλουμε δυσανάλογα με τον πληθυσμό της χώρας μας στην επιδείνωση των καιρικών αλλαγών, ως έθνος εφησυχάζουμε λες και δεν συμβαίνει τίποτε.

Στη γλώσσα των νομικών, θα μπορούσε κανείς να μας χαρακτηρίσει ως φυσικούς αυτουργούς σε ένα έγκλημα που διαπράττεται κατά του περιβάλλοντος. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οπουδήποτε και αν ζούμε, το περιβάλλον είναι ο κοινός μας οίκος.
Η πλειονότητα των πολιτών μπορεί να μην γνωρίζει τις εκτιμήσεις των επιστημόνων για την έκταση της ζημιάς που έχει ήδη προκληθεί, και τις προβλέψεις τους για το μέλλον. Δυστυχώς, τα ΜΜΕ δεν αναφέρονται αναλυτικά στα πορίσματα των επιστημονικών ερευνών, αλλά και να το έκαναν, λίγοι θα ήταν εκείνοι από τους πολίτες που θα ενδιαφέρονταν να ενημερωθούν επαρκώς επί αυτών.

Η ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ ΕΓΚΛΗΜΑ

Όμως η Κυβέρνηση και η Αντιπολίτευση δεν μπορούν να επικαλεστούν άγνοια, γιατί έχουν τους μηχανισμούς, και το προσωπικό, να ενημερώνονται για τα πορίσματα των επιστημονικών ερευνών, ιδιαίτερα όταν ανακοινώνονται διά μέσου δελτίων κρατικών φορέων, όπως η Στατιστική Υπηρεσία.

Βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τα σχόλια του Ross Garnaut, Καθηγητή Οικονομικών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (The Age, 7/8/2010). Σημειώνω πως ο πρώην Πρωθυπουργός, Κέβιν Ραντ, είχε αναθέσει στον Ross Garnaut να κάνει έρευνα, και να συντάξει έκθεση με εισηγήσεις για τα μέτρα που θα μπορούσε να πάρει η Αυστραλιανή Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.

Στα πρόσφατα σχόλιά του ο Ross Garnaut επισήμανε την μη αναφορά στις κλιματικές αλλαγές ως την μεγαλύτερη παράλειψη στην προεκλογική καμπάνια εκ μέρους των μεγάλων κομμάτων. Ως αποτυχία «πολιτικής ηγεσίας» χαρακτήρισε ο κ. Garnaut αυτήν τη στάση των πολιτικών κομμάτων.
Ας δούμε κάποιες από τις προβλέψεις των επιστημόνων για το πώς οι κλιματικές αλλαγές θα επηρεάσουν την Αυστραλία, όπως έχουν καταχωρηθεί στο προαναφερμένο δελτίο της Αυστραλιανής Στατιστικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με το εν λόγω δελτίο, η μέση θερμοκρασία της Αυστραλίας κατά τα τελευταία 50 χρόνια έχει αυξηθεί κατά έναν βαθμό Κελσίου – στην ακρίβεια 0,9 ενός βαθμού.

Αν η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου συνεχισθεί με τον παρόντα ρυθμό, οι Αυστραλοί επιστήμονες υπολογίζουν πως μέχρι το 2070 η αύξηση στη θερμοκρασία της Γης μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 2,2 και 5 βαθμών Κελσίου.

 Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, θα έχει, μεταξύ άλλων, και τις ακόλουθες συνέπειες για την Αυστραλία:
* Οι βροχοπτώσεις στις νότιες περιοχές της Αυστραλίας μπορεί να μειωθούν μέχρι 30%.
* Οι περίοδοι ανομβρίας θα είναι πιο συχνές.
* Οι πυρκαγιές θα είναι πιο συχνές σε ορισμένες περιοχές.
* Ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας (The Great Barrier Reef) θα υποστεί μεγάλες αλλοιώσεις από τη «λεύκανση», ή αποχρωματισμό των κοραλλιών, με συνέπεια την σταδιακή απονέκρωσή τους. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έχει δραματικές επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα και στην αλιεία στα ανατολικά παράλια της Αυστραλίας, γιατί πολλά είδη ψαριών χρησιμοποιούν τον κοραλλιογενή ύφαλο ως καταφύγιο και για την εξεύρεση της τροφής τους. Επιπλέον, θα επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό, με την απώλεια δισεκατομμυρίων δολαρίων ξένου συναλλάγματος από τους ξένους τουρίστες που επισκέπτονται τον μεγαλύτερο κοραλλιογενή ύφαλο του κόσμου.

Ο Κώστας Συνολάκης, Καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πολυτεχνείο Κρήτης, εκφράζει τις ακόλουθες απόψεις σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Η Καθημερινή» (12/8/2010):
«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον. Αλλά καταλαβαίνουμε ότι όσο περισσότερο αποσταθεροποιείται ένα φυσικό σύστημα, τόσο αυξάνεται το εύρος των ταλαντώσεών του από το ένα άκρο στο άλλο. Μπορούμε επίσης να εκτιμήσουμε ότι ακραία φαινόμενα, όπως ο καύσωνας στη Ρωσία ή οι πλημμύρες στο Πακιστάν δεν θα συμβαίνουν κάθε 100 περίπου χρόνια, αλλά κάθε δεκαετία ή νωρίτερα».
Ας το πάρουμε απόφαση.

Τα πολιτικά κόμματα ενδιαφέρονται μόνο για την επανεκλογή τους. Δεδομένου ότι τα προγράμματά τους επιλέγονται για να εξασφαλίσουν την ψήφο μας, σε τελική ανάλυση από εμάς, τους πολίτες, εξαρτάται η πολιτική που θα ακολουθήσουν σε ζωτικής σημασίας θέματα όπως το περιβάλλον και το κλίμα.
Καιρός από κοινωνία ακόρεστων καταναλωτών να γίνουμε κοινωνία ευαισθητοποιημένων πολιτών. Αν όχι για το καλό το δικό μας, για το μέλλον των απογόνων μας.

Σημείωση
1. Λαϊκιστικά μέτρα. Η υιοθέτηση από τα πολιτικά κόμματα πολιτικής που φαίνεται να ευχαριστεί το λαό, ή τουλάχιστον την πλειονότητά του, με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της εύνοιάς του, χωρίς όμως η πολιτική αυτή να είναι η ενδεικνυόμενη για το καλό της χώρας.