Μέσα στον Σεπτέμβριο αναμένεται να οριστεί ο φορέας υλοποίησης του νέου προγράμματος εθελοντικού επαναπατρισμού μεταναστών συνολικού προϋπολογισμού πέντε εκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος προκηρύχθηκε τον περασμένο Ιούλιο από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, δύο ήταν οι φορείς που εκδήλωσαν ενδιαφέρον και αυτές τις ημέρες η αρμόδια επιτροπή του Ταμείου Επιστροφών επεξεργάζεται τις προτάσεις τους. Η μια πρόταση προέρχεται από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και η δεύτερη από ομάδα Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Πρόθεση του Ταμείου Επιστροφών είναι η επιστροφή τουλάχιστον 2.200 ατόμων στις πατρίδες τους, με προτεραιότητα στα άτομα από Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ιράκ, Μπανγκλαντές, Μαρόκο και Σουδάν. Η χρηματοδότηση θα γίνει κατά 75% από κοινοτικούς και κατά 25% από εθνικούς πόρους.
Το προηγούμενο χρόνο πάνω από 1.200 άτομα διαφόρων εθνικοτήτων έφυγαν εθελοντικά στο πλαίσιο μικρότερων προγραμμάτων που εκπόνησε το ελληνικό παράρτημα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Η συμμετοχή ήταν μεγαλύτερη του αναμενόμενου. Η επιτυχία του προγράμματος, όπως εκτιμούν πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έχει να κάνει με το γεγονός ότι πολλοί αλλοδαποί, έχοντας μείνει στην Ελλάδα αρκετό καιρό άνεργοι και μη μπορώντας να μετακινηθούν βορειότερα θέλουν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους, αλλά δεν έχουν καθόλου χρήματα. Η περυσινή συμμετοχή ξεπέρασε κατά πολύ τις δυνατότητες του προγράμματος. Μετά την πρώτη ενημέρωση που έκανε ο ΔΟΜ στους κύκλους των μεταναστών, το πρόγραμμα διαδόθηκε από στόμα σε στόμα με αποτέλεσμα άτομα από διάφορες χώρες να προσέρχονται στα γραφεία του στον Άλιμο ακόμα και μέσα στον Αύγουστο και ενώ τα προγράμματα επαναπατρισμού είχαν λήξει. Όπως περιγράφει στην «Κ» ο επικεφαλής του ΔΟΜ στην Ελλάδα Δανιήλ Εσδράς, ο εθελοντικός επαναπατρισμός συνέβαλε στο να πάρουν ταξιδιωτικά έγγραφα οι αλλοδαποί που ενδιαφέρονταν, καθώς οι περισσότεροι τα έχουν χάσει ή τα έχουν καταστρέψει μόνοι τους, προκειμένου να καθυστερήσουν μια ενδεχόμενη διαδικασία απέλασης. Επόμενο βήμα ήταν η εξασφάλιση φτηνών αεροπορικών εισιτηρίων για τους τόπους καταγωγής τους και η παροχή εφάπαξ ποσού για τα πρώτα έξοδα (300 ευρώ) σε κάθε μετανάστη μόλις επέστρεφε στην πατρίδα του. Το κόστος κάθε εθελούσιας επιστροφής ανερχόταν περίπου στα 1.200 ευρώ το άτομο.
Το νέο πρόγραμμα επιστροφών εμφανίζει φιλόδοξους στόχους, καθώς μέσα στην προκήρυξη προβλέπεται μέρος των χρημάτων να διατεθούν για τη δημιουργία κινήτρων ώστε οι μετανάστες που επιστρέφουν στις χώρες τους να παραμένουν εκεί. Όπως εξηγεί ο κ. Εσδράς, αυτό μπορεί να αφορά τη χρηματοδότηση εκπαίδευσης, έναρξης νέας επιχείρησης, την οικονομική ενίσχυση κάποιας υπάρχουσας επιχείρησης, προκειμένου να προσλάβει άτομα που έχουν επαναπατριστεί κ.ά.
«Από τα γραφεία του ΔΟΜ σε άλλες χώρες έχουμε δει ότι σχετικά προγράμματα έχουν αποτέλεσμα σε χώρες που μας ενδιαφέρουν, όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράκ» σχολιάζει ο κ. Εσδράς. Η προκήρυξη προβλέπει «εφαρμογή τουλάχιστον 220 ατομικών σχεδίων (10% επί του συνόλου), τα οποία εκτός από την επιστροφή στη χώρα καταγωγής θα περιλαμβάνει και μέτρα κοινωνικής επανένταξης».