Φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο της Άλκης Ζέη.
Της κορυφαίας Ελληνίδας συγγραφέα, πεζογράφου και μεταφράστρια που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1925, αλλά έζησε τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο “.
Από το 1954 έως το 1964 έζησε (μαζί με τον άντρα της, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου) ως πολιτική πρόσφυγας στην Σοβιετική Ένωση (Τασκένδη και Μόσχα) εξαιτίας των αριστερών της πεποιθήσεων. Το 1964 επιστρέφει οικογενειακώς στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της Χούντας – αυτή τη φορά για το Παρίσι και να επιστρέψει οριστικά όταν πέσει ή απριλιανή δικτατορία.
Μαζί με τη Ζωρζ Σαρή, με την οποία γνωρίζονταν από τα σχολικά τους χρόνια, καθιέρωσε ένα νέο στυλ στο νεανικό μυθιστόρημα, τόσο από την άποψη του ζωντανού, αυτοβιογραφικού ύφους όσο και της εισαγωγής του πολιτικού, κοινωνικού και ιστορικού στοιχείου στο είδος.
Την Άλκη Ζέη τη συνάντησα στη Χίο, σε μια εκδήλωση και άδραξα την ευκαιρία για την ακόλουθη συνέντευξη για το «Νέο Κόσμο»:
-Καταρχήν ως εκπαιδευτικός θα ήθελα να σας εκφράσω ένα μεγάλο ευχαριστώ γιατί μέσα από τα βιβλία σας μπόρεσα και μίλησα στα παιδιά για έννοιες που θα μου ήταν πολύ δύσκολο να εξηγήσω όπως ο φασισμός και η δημοκρατία και να θίξω θέματα ταμπού όπως τα ναρκωτικά. Μαζί το κάναμε το μάθημα πολλές φορές λοιπόν. Να είστε καλά.
Εσείς που έχετε ξεκινήσει τόσες φορές απ’ την αρχή, πως το κάνατε, τι σας κινούσε; Στη Ρωσία, στη Γαλλία, στην Ελλάδα…
Ξεκινούσα απ’ την αρχή αλλά δεν ήμουν μόνη, είχα την οικογένειά μου μαζί, όπου πηγαίναμε ήμασταν όλοι μαζί και αυτό είναι μια μεγάλη βοήθεια. Ως πολιτικοί μετανάστες, βέβαια όλη μας η σκέψη ήταν πότε θα μπορέσουμε να γυρίσουμε στην Ελλάδα. Σήμερα οικονομικοί λόγοι αναγκάζουν πολλούς να φύγουν είτε για σπουδές είτε για δουλειά.
-Η σχέση σας με την ομογένεια και τους έλληνες του εξωτερικού ποια είναι;
Δεν είχαμε και πολλές σχέσεις ούτε στη Ρωσία, ούτε στη Γαλλία. Επειδή εμείς ήμασταν εκεί χωρίς χαρτιά λόγω χούντας τότε με τη Μελίνα, το Θεοδωράκη και δεν είχαμε σχέση με την κοινότητα γιατί αυτοί ήταν νόμιμοι και δεν μας πολυθέλανε, ούτε με την πρεσβεία φυσικά.
-Ισχύει το όπου και αν πάω η Ελλάδα με πληγώνει;
-Ε, δε νομίζω και τόσο. Όπου πάω νοσταλγώ την Ελλάδα, αυτό ναι.
-Γεννιέται κανείς ή γίνεται συγγραφέας;
Όπως σε όλα τα επαγγέλματα είτε μουσικός είτε αρχιτέκτονας έχεις μια κλίση σ’ αυτό αλλά αν δεν το καλλιεργήσεις δε γίνεται τίποτα.
-Επιλέξατε να γράφετε λογοτεχνία για παιδιά και νέους. Σας έχουν λατρέψει βέβαια μικροί και μεγάλοι.
-Η λογοτεχνία με επέλεξε γιατί όταν έγραψα το πρώτο μου βιβλίο «Το καπλάνι της βιτρίνας» δεν ήξερα καν ότι γράφω βιβλίο για παιδιά. Ο πρώτος εκδότης και αυτός καλά-καλά δεν ήξερε, ύστερα όταν είδα την ανταπόκριση κατάλαβα ότι μπορώ να γράψω για παιδιά.
-Η επιτυχία βέβαια είναι ότι διαβάζεται εξίσου και από μεγάλους. Πως εισπράττετε την αγάπη του κοινού; Απ’ ότι είδα η χαρά είναι αμοιβαία!
-Ε, βέβαια, με τα παιδιά είναι πιο εύκολο. Πηγαίνω στα σχολεία και βλέπω το κοινό μου άμεσα.
-Ποια η συμβολή των πνευματικών ανθρώπων στην εποχή μας;
-Με ρωτάνε συχνά και εκνευρίζομαι λίγο γιατί στην Κατοχή για παράδειγμα ο Κουν δεν έβγαινε να δίνει συμβουλές ή να βγαίνει σε διαδηλώσεις αλλά έκανε ένα πάρα πολύ καλό θέατρο. Αυτό για μένα είναι μια πολύ μεγάλη συμβολή. Οι συγγραφείς καλά θα κάνουν να γράφουν ένα πολύ καλό βιβλίο.
-Θεωρείτε ότι κινδυνεύει η δημοκρατία σήμερα;
-Δεν πιστεύω ότι κινδυνεύει η δημοκρατία, ότι περνάει μια κρίση περνάει, ότι κινδυνεύει όχι. Δεν πιστεύω ότι θα ξαναέχουμε χούντα. Έχουμε δημοκρατία, είναι στερεωμένη, δεν μπορεί να πάει πίσω τώρα.
Έχω πάει σε πολλά σχολεία, είχα πολλά χρόνια να έρθω στη Χίο, εγώ έζησα ένα χρόνο στη Χίο, αλλά έζησα σε ένα στρατόπεδο μέσα κλεισμένη, εξόριστη. Δεν είδα Χίο καθόλου, μέσα σ’ ένα φορτηγό με φέρανε πίσω και πριν αρκετά χρόνια γύρισα πάλι για μια εκδήλωση και το πρώτο που ήθελα να δω ήταν το στρατόπεδο. Εγώ θυμόμουν ένα στρατόπεδο έξω από την πόλη, όμως ένα στρατόπεδο υπάρχει και αυτό είναι μέσα στην πόλη. Όταν πήγα και το είδα το γνώρισα αμέσως, ως και ένα σπασμένο σκαλοπάτι έτσι ήταν ακόμη απ’ το ’48-49, τέλος του εμφυλίου.
-Τι σας κρατάει τόσο νέα και ωραία;
Ίσως η συχνή επαφή μου με τα παιδιά και με τους νέους γενικά.
-Ετοιμάζεται κάτι άλλο;
Όχι εγώ δεν ετοιμάζω ποτέ το ένα μετά το άλλο, αφήνω να περάσει καιρός, να ξεχάσω τους ήρωες μου που τους έχω φτιάξει με πολύ κόπο και να σκεφτώ τους καινούριους, αλλά πρέπει να ξεχάσω και δεν ξεχνώ εύκολα.
Πάντα ονειρευόμουν να πάω στην Αυστραλία, αλλά τώρα πια αυτό το όνειρο το έχω απωθήσει. Είναι πολύ μακριά πια, δεν κάνω τόσο μεγάλα ταξίδια. Όταν ήμουν νέα μπορούσα αλλά δεν έτυχε.
-Δεν πειράζει, ταξιδεύουν τα βιβλία σας και η αγάπη του κόσμου.
-Μέσω του amazon μπορούν να παραγγείλουν τα βιβλία μου παντού.
Τη διαβεβαιώνω ότι υπάρχουν σε όλες τις ελληνικές βιβλιοθήκες και όπου διδάσκονται ελληνικά και αμέσως αρχίζει να με ενδιαφέρεται και να με ρωτά για τα σχολεία και τη διδασκαλία ελληνικών στην Αυστραλία. Χαίρεται με αυτά που ακούει και την προσπάθεια των ομογενών στο θέμα της ελληνομάθειας. Την ευχαριστώ, με ευχαριστεί και μου εύχεται καλή σταδιοδρομία.