Πρόσφατα, το Εξπρές του Πολυπολιτισμού έκανε τη Γραμμή του Φράνκστον να ηχεί από ηπειρώτικα και όχι μόνο, καθώς οι μουσικοί έπαιξαν και τραγούδησαν για τους επιβάτες του τρένου τραγούδια από όλη την Ελλάδα.

«Στην πρώτη διαδρομή παίξαμε γκάιντα, λύρα και καβάλ, κουτάλια και νταϊρέ. Στη δεύτερη διαδρομή βιολί, λαούτο, κουτάλια και νταϊρέ» λέει ο χοροδιδάσκαλος, Νίκος Παπαευθυμίου, που μαζί με τους μουσικούς, Ιωσήφ Τσομπανόπουλο, Γιάννη Κωσταράκη και Δημήτρη Χόπλαρο, ‘ταξίδεψαν’ -μεταφορικά και κυριολεκτικά- τους επιβάτες.

Οι αντιδράσεις του κόσμου υπήρξαν ποικίλες και ενθαρρυντικές, όπως περιγράφει χαρακτηριστικά ο Νίκος Παπαευθυμίου. Μια μαθήτρια ασιατικής καταγωγής που επέστρεφε από το μάθημα μουσικής της έβγαλε και εκείνη το βιολί της και τους συνόδεψε. Ένας νεαρός που, αρχικά, τους κοιτούσε «κάπως», τούς ζήτησε να παίξει τουμπερλέκι και αποδείχτηκε καταπληκτικός! Ήταν μισός Έλληνας, μισός Αφρικανός. Άλλη μία μαθήτρια, με την μητέρα της, ρωσοεβραϊκής καταγωγής, έπαιξε μαζί τους τουμπερλέκι, ενώ κατά τη δεύτερη εξόρμηση, ένα κορίτσι με νοητική υστέρηση σηκώθηκε και χόρεψε και όλο το τρένο χτυπούσε παλαμάκια.

Ο Νίκος αναφέρει, εμφανώς ενθουσιασμένος, ότι «πάνω από τριάντα χιλιάδες άτομα επισκέφθηκαν τα βιντεάκια στο Facebook και πολλοί τα ‘μοιράστηκαν’. Δύο κοπέλες από την Ελλάδα σχολίασαν ότι θέλουν να μετακομίσουν σ’ αυτή την πόλη». Το Εξπρές του Πολυπολιτισμού υλοποιήθηκε χάρη του Προγράμματος Ενότητας μέσω της Συνεταιρηκότητας του Γραφείου Πολυπολιτισμού και Υπηκοότητας της Αυστραλίας.

Γέμισε η Μελβούρνη ήχους και βήματα ελληνικά, στα τρένα, στους δρόμους, στις πλατείες. Η μουσική αναμφισβήτητα ενώνει. Οι άνθρωποι επικοινωνούν σε μια άλλη στρατόσφαιρα, αυτή της τέχνης, όπου ο καθένας το βιώνει μοναδικά αλλά και ταυτόχρονα συλλογικά. Τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, υπήρξαν στη Μελβούρνη διάφορες δράσεις που ανέδειξαν την ελληνική παραδοσιακή μουσική στο ευρύτερο κοινό της αυστραλιανής πολυπολιτισμικής κοινωνίας μέσα από απλές, αλλά καινοτόμες εκδηλώσεις.

Ένα ζεστό απόγευμα Παρασκευής, δεκάδες περαστικοί από το Σάουθμπανκ, μη ελληνικής καταγωγής, είχαν την ευκαιρία να ακούσουν και να χορέψουν χορούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και να βιώσουν την ποικιλομορφία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Ο Νίκος Παπαευθυμίου, ο οποίος έχει την τάση να μιλάει πολύ εκτός από το να χορεύει πολύ, αφού έβαλε την πιο καλοκαιρινή φορεσιά του, έδειξε πάνω από σαράντα χορούς! Εξήγησε την προέλευση, τους στίχους και την περίσταση για τον κάθε χορό, τα μουσικά όργανα και τη λαβή των χεριών καθώς και τους λόγους της ποικιλομορφίας της μουσικής στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Δήμο Μελβούρνης στο πλαίσιο του Προγράμματος Τεχνών και Συμμετοχής, με σκοπό να δώσει στους ανθρώπους την ευκαιρία να μάθουν, να μοιραστούν και να βιώσουν το χορό διαφόρων ειδών.

Ακόμη, στο πλαίσιο του εορτασμού των τριάντα χρόνων για την αδελφοποίηση Θεσσαλονίκης-Μελβούρνης, οι εκδηλώσεις στην Πλατεία Φεντερέσιον ξεκίνησαν με τους μουσικούς και τους χορευτές να παίζουν μουσική και να χορεύουν κατά μήκος του δρόμου από το Δημαρχείο προς την Πλατεία. «Η ατμόσφαιρα ήταν φανταστική και πολλοί άνθρωποι άλλων εθνικοτήτων συμμετείχαν» λέει χαρακτηριστικά ο Νίκος.

Ωστόσο, σχολιάζει ότι «δυστυχώς, όλες οι ελληνικές εκδηλώσεις στη Μελβούρνη στοχεύουν ως επί το πλείστον στη διασκέδαση της πρώτης και δεύτερης γενιάς Ελλήνων. Όταν τα χορευτικά παρουσιάζονται σε άλλες εκδηλώσεις, δεν υπάρχει γενικά η ευκαιρία να συμμετάσχει το κοινό. Στα Λάτιν και Μπόλιγουντ συμμετέχουν πάρα πολλοί άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων, κάτι που δεν έχουμε κατορθώσει εμείς ως ελληνική παροικία». «Με τις εκδηλώσεις που πρόσφατα πραγματοποιήσαμε» τονίζει «βλέπουμε ότι μπορούμε να διατηρήσουμε και να προβάλλουμε τις παραδόσεις μας με σεβασμό, με αυθεντικότητα, χωρίς να μπούμε στη διαδικασία ενός ακαλαίσθητου εκμοντερνισμού, και ο μη ελληνικής καταγωγής κόσμος θα ανταποκριθεί».

Ο Νίκος Παπαευθυμίου ασχολείται με την παράδοση και τη διδασκαλία ελληνικών παραδοσιακών χορών πάρα πολλά χρόνια. Τα τελευταία δέκα χρόνια είναι υπεύθυνος του χορευτικού συγκροτήματος της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας, συνεργάζεται στενά με την Ελληνική Κοινότητα της Αδελαΐδας καθώς και την Ελληνική Κοινότητα Καμπέρας. Κάθε χρόνο, το ελληνικό Φεστιβάλ «Αντίποδες» στόχο έχει να παρουσιάζει χορούς και έθιμα άγνωστα στο ευρύ κοινό όπως οι Αποκριάτικες παραδόσεις, χοροί της Μαύρης Θάλασσας καθώς και χοροί από τη Μικρά Ασία και τα νησιά. Για το επόμενο Φεστιβάλ ετοιμάζει την παρουσίαση τσάμικων χορών, αλλά, φυσικά, πολλά από αυτά δεν θα μοιάζουν καθόλου με τα ‘γνωστά’ μας έως τώρα τσάμικα.

«Γενικότερα», εξηγεί ο ίδιος, «ο κόσμος ξέρει μόνο το ‘Ζόρμπα’. Όταν είμαστε, όμως, χοροδιδάσκαλοι, διευθυντές ραδιοφωνικών σταθμών, πρόεδροι συλλόγων φέρουμε μεγάλες ευθύνες. Οφείλουμε να καλλιεργούμε τις γνώσεις μας, να μη μένουμε στάσιμοι, να συνεργαζόμαστε και με άλλους φορείς, και σε άλλες πολιτείες και χώρες, να κάνουμε κάτι καλύτερο».

Και συνεχίζει λέγοντας ότι εάν τα παιδιά μας δεν χωρούν στο καλούπι των δημοτικών ή των λαϊκών τραγουδιών τότε λένε ‘Ο Ελληνισμός δεν με εκφράζει εμένα’ και αυστραλοποιούνται. «Πάνε στο Πάρτι της Πανσέληνου στο Μπαλί και δεν έχουν ιδέα ότι υπάρχει το Ρίβερ Πάρτι στο Νέστορα και αμέτρητες άλλες θερινές συναυλίες σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, πέρα από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη».

«Κάθε μέρα κλείνουν ελληνικοί σύλλογοι», σχολιάζει και αναρωτιέται, «και προβληματίζεται κανένας, συζητά τι πρέπει να γίνει». Ωστόσο, καταλήγει ότι το φως στο τέλος του τούνελ ίσως αποτελεί το νέο πολιτιστικό κέντρο της Ελληνικής Κοινότητας στη Μελβούρνη. Ακόμη, τονωτική ένεση ελπίζει να αποτελέσει το κύμα νεοφερμένων στα παροικιακά δρώμενα, όπως υπήρξε χαρακτηριστικά η παρουσία του μουσικού Δημήτρη Χόπλαρου, τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

«Τελικός προορισμός;» αναρωτιέμαι μετά την κουβέντα μας… Ο αέναος πολιτισμός! (Αλλά έχει ανήφορο!)