Η αγορά ακινήτου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά πεσμένη, λόγω κρίσης, επειδή το ακίνητο σε γενικές γραμμές έχασε μέρος της αξίας που είχε έως το 2011, ενώ ο νέος φόρος ΕΝΦΙΑ που επεβλήθη κατέστησε την αγορά ακινήτου λιγότερο ελκυστική. Ωστόσο, οι νέες αρκετά μειωμένες τιμές των προσφερομένων ακινήτων έχουν αρχίσει να προσελκύουν το αγοραστικό ενδιαφέρον πολλών κατοίκων εξωτερικού (ομογενών αλλά και ξένων). Χρήσιμο είναι συνεπώς όσοι επιθυμούν να πωλήσουν ακίνητο που έχουν στην Ελλάδα, να γνωρίζουν τι έγγραφα πρέπει να προσκομίσουν στον συμβολαιογράφο για να πωλήσουν, ή γενικώς να μεταβιβάσουν το ακίνητό τους. Τα έγγραφα που απαιτούνται είναι τα εξής: 

Τοπογραφικό του οικοπέδου, (για διαμέρισμα δεν απαιτείται) με σφραγίδα μηχανικού των νόμων 651/1977 και 1337/1983, αν πρόκειται για ακίνητο εντός σχεδίου ή ορίων οικισμού. Αν μεταβιβάζεται αγροτεμάχιο, το τοπογραφικό πρέπει να είναι εξαρτημένο από το κρατικό σύστημα συντεταγμένων (ΕΓΣΑ ’87).

Φορολογική ενημερότητα του πωλητή. Αν αυτός δεν οφείλει στο κράτος, θα του δοθεί σχετικά εύκολα. Αν όμως χρωστάει, η εφορία αρχικώς θα αρνηθεί την χορήγησή της, μπορεί όμως να δεχθεί να δώσει ενημερότητα με τον όρο να κρατήσει η εφορία (μέσω του συμβολαιογράφου) το οφειλόμενο σ’ αυτήν ποσό, από το τίμημα που θα καταβάλει ο αγοραστής. Αν ο πωλητής απασχολεί προσωπικό ασφαλισμένο στο ΙΚΑ ή είναι μέλος εταιρείας, ή έχει εκδοθεί άδεια οικοδομής στο όνομά του την τελευταία 10ετία, χρειάζεται και ασφαλιστική ενημερότητα, ότι δηλ. δεν χρωστάει στο ΙΚΑ.

Αν υπάρχει κτηματολόγιο στην περιοχή του ακινήτου χρειάζεται πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου ή υποβολής δήλωσης και απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικό φύλλο. 

Βεβαίωση μηχανικού αν το ακίνητο έχει αυθαίρετα τμήματα ή όχι κατά το νόμο 4178/2013. Αν υπάρχουν χώροι που έχουν τακτοποιηθεί πολεοδομικώς, επισυνάπτεται στο συμβόλαιο κάτοψη από την πολεοδομία ή τον μηχανικό. 

Πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, που εκδίδεται από μηχανικό. 

Πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βεβαιώνει ότι ο πωλητής δήλωσε το ακίνητο στο Ε9 της εφορίας κατά τα πέντε προηγούμενα έτη και ότι ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. έχει πληρωθεί.

Αν το ακίνητο που μεταβιβάζεται περιλαμβάνει οικοδομή, τότε απαιτείται αντίγραφο της αδείας οικοδομής από την Πολεοδομία, εφόσον η άδεια έχει εκδοθεί μετά τις 14-3-1983. Επίσης, αν το ακίνητο προέρχεται από κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή, μετά το 1995, πρέπει να επισυναφθεί στο συμβόλαιο πιστοποιητικό ότι δεν οφείλεται φόρος κληρονομίας, δωρεάς ή γονικής παροχής. Εάν το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή όπου κυρώθηκε πράξη εφαρμογής, προσκομίζεται και δήλωση ιδιοκτησίας, που περιλαμβάνει δήλωση ότι δεν οφείλεται εισφορά σε γη και σε χρήμα. 

Αν το ακίνητο συνορεύει με δασική έκταση, προσκομίζεται πιστοποιητικό ότι δεν είναι δασική έκταση. 

Πέραν των ανωτέρω, υπάρχουν ειδικότερες περιπτώσεις όπου μπορεί να απαιτούνται και άλλα έγγραφα, αναλόγως των ειδικών συνθηκών του ακινήτου που πωλείται. 

*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws