Ρίχνοντας μία σύντομη και συνοπτική ιστορική ματιά στην αρχή του 20ού αιώνα, διαπιστώνουμε ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών δημιούργησε δύο μεγάλες συμμαχίες. Συγκεκριμένα, η Γερµανία, η Αυστροουγγαρία και η Ιταλία εγκαινιάζουν την Τριπλή Συµµαχία. Από την άλλη πλευρά, η Γαλλία, η Ρωσία και η Μεγάλη Βρετανία δημιούργησαν την Entente (Αντάντ), που σημαίνει Συνεννόηση. Αναπόφευκτα, οι δύο συνασπισµοί ανταγωνίστηκαν για επιρροή στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Η δολοφονία του διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγαρίας στο Σαράγεβο στις 28 Ιουνίου 1914 στάθηκε η αφορµή για την κήρυξη του Α΄ Παγκοσµίου Πολέµου (1914-1918).
ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Το ξέσπασµα του Α΄ Παγκοσµίου Πολέµου το 1914, οδήγησε στη διαµόρφωση δύο απόψεων σχετικά µε τη στάση που έπρεπε να υιοθετήσει η Ελλάδα. Ο βασιλιάς, ως Γερμανός, επιθυµούσε την ουδετερότητα. Αντίθετα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιθυµούσε την άµεση είσοδο της Ελλάδας στον πόλεµο στο πλευρό της Entente, γιατί προέβλεπε οφέλη για τη χώρα. Αυτό οδήγησε σε παρατεταµένη περίοδο αστάθειας που έφτασε στα πρόθυρα εµφυλίου πολέµου. Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποβίβαση των αυστραλιανών δυνάμεων στο ANZAC COVE τον Απρίλιο του 1915, αν και βοήθησε τους Αυστραλούς.
Στα τέλη του 1915, στρατιωτικοί και πολιτικά πρόσωπα της Θεσσαλονίκης που αντιδρούσαν στην ουδέτερη, αλλά στην ουσία, φιλογερμανική στάση του Παλατιού, ήταν αντιμοναρχικοί, προσκείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Όλοι τους διέπονταν από πατριωτική ιδεολογία. Αυτοί ήταν που ίδρυσαν το «Κίνημα της Εθνικής Άμυνας», το οποίο οργανώθηκε από ντόπιους παράγοντες με στόχο να αποκατασταθεί η λαϊκή κυριαρχία και να απομακρυνθούν οι εξωτερικοί εχθροί που απειλούσαν τη Μακεδονία.
Έτσι το 1916, με το διχασμό αυτό και για δέκα μήνες περίπου, η Θεσσαλονίκη υπήρξε πρωτεύουσα του «δεύτερου» ελληνικού κράτους! Ήταν η έδρα της «Προσωρινής κυβέρνησης της Τριανδρίας» που την συγκρότησαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αν και δεν ολοκληρώθηκε, ξεκίνησε από την κυβέρνηση της Τριανδρίας. Η καθιέρωση της Δημοτικής γλώσσας στο Δημοτικό σχολείο ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη. Η πόλη γενικά βοηθήθηκε θεσμικά και οικονομικά για να ανακουφιστεί από τη μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου του 1917. Το κίνημα αυτό, παρά τα τελικά εθνικά οφέλη, οδήγησε σε έναν τραγικό εθνικό διχασμό με αρνητικές επιπτώσεις στα εθνικά συμφέροντα και την οικονομία, αλλά και στην ενότητα όλου του ελληνικού λαού.
ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ «ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ»
Αρχικός τίτλος του ήταν «Ο Μακεδών» και αναφερόταν στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1919 στην Κωνσταντινούπολη. Είναι γνωστότερο από νεότερες διασκευές με τον τίτλο «Της Αμύνης τα παιδιά». Είναι ένα παραδοσιακό και λαϊκό τραγούδι, αλλά είναι άγνωστοι ο στιχουργός και ο συνθέτης του.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής τού ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, το τραγούδι αυτό ήταν ο δεύτερος «εθνικός ύμνος» στα χείλη των στρατιωτών και των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Το ίδιο τραγούδι διασκευάστηκε το 1980 από τον Σταύρο Ξαρχάκο για την ταινία «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη. Οι νέοι στίχοι γράφτηκαν από το Νίκο Γκάτσο και ακούστηκε από τους πρώτους ερμηνευτές του Νίκο Δημητράτο και Γιώργο Νταλάρα. Σήμερα είναι ένα πολύ αγαπητό τραγούδι στο Πανελλήνιο και ακούγεται πολύ συχνά και εδώ στη Μελβούρνη.
Η ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΕΥΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ
Μια μέρα θα το γράψει η ιστορία
που έδιωξε από την Αθήνα τα θηρία
που έδιωξε βασιλείς και βουλευτάδες
τους ψευταράδες και τους μασκαράδες.
Και στην άμυνα εκεί όλοι οι αξιωματικοί
πολεμάει κι ο Βενιζέλος
που αυτός θα φέρει τέλος
και ο κάθε πατριώτης θα μας φέρουν την ισότης.
Η Παναγιά που στέκει στο πλευρό μας
δείχνει το δρόμο στο νέο στρατηγό μας
τον ήρωα της εθνικής αμύνης
που πολεμάει και διώχνει τους εχθρούς.
Της Αμύνης τα παιδιά διώξανε το βασιλιά
και του δώσαν τα βρακιά του
για να πάει στη δουλειά του
τον περίδρομο να τρώει με το ξένο του το σόι.
Έλα να δεις σπαθιά και γιαταγάνια
που βγάζουν φλόγες και φτάνουν στα ουράνια
εκεί ψηλά στα σύνορά μας
τρέχει ποτάμι το αίμα του εχθρού.
Της Αμύνης τα παιδιά διώξανε το βασιλιά
της Αμύνης το καπέλο έφερε το Βενιζέλο
της Αμύνης το σκουφάκι
έφερε το Λευτεράκη.
ΚΑΙ ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Οι περίοδοι της ξενιτιάς, των πολέμων, της φτώχeιας και της δυστυχίας, αλλά και άλλα βιώματα σε έκρυθμες κοινωνικά και πολιτικά συνθήκες, συνθέτουν τη ζωντανή εικόνα του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Στην προκειμένη περίπτωση, το παραδοσιακό αυτό τραγούδι «Της Αμύνης τα παιδιά», με πολιτικές και κοινωνικές αποχρώσεις, μπορεί να διδαχθεί ως ένα ιστορικό τραγούδι, στην κατανόηση του οποίου όλες οι ανωτέρω συνοπτικές ιστορικές σημειώσεις θα αποτελέσουν το μάθημα της ιστορίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Στη νέα μας ψηφιακή εποχή μπορείτε να βρείτε στο Διαδίκτυο πολλές ηχογραφήσεις του στην τεχνοτροπία του Γιουτιούμπ. Είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των συναυλιών –και ιδίως στο εξωτερικό της Ελλάδας- που οι θεατές από τη μουσική παρακίνηση σηκώνονται τραγουδούν και χορεύουν όλοι. Απολαύστε το και τραγουδήστε το κι εσείς σήμερα, αφού τώρα γνωρίζετε την ιστορία και τη σημασία του!