Ποιος δεν θυμάται από το Γυμνάσιο τις περίφημες πρώτες φράσεις με τις οποίες άρχιζε το βιβλίο των Λατινικών της Γ’ Γυμνασίου: Regina rosas amat! Αμέσως μετά μάθαμε το θρύλο που θέλει τον Ρωμύλο να θεμελιώνει τη Ρώμη στον Λόφο Παλατίνο το 753 π.Χ. ο οποίος στη συνέχεια σκότωσε τον δίδυμο αδελφό του Ρέμο και έγινε ο πρώτος βασιλιάς της.

Ένας άλλος όμως μύθος θέλει τον ευγενή Αινεία από την Τροία, ο οποίος έφυγε όταν καταστράφηκε η Τροία στον Τρωικό Πόλεμο, να είναι ιδρυτής της Ρώμης.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Σύμφωνα, όμως, με την Ελληνική Μυθολογία, ιδρυτής του περίφημου Λόφου Παλατίνου της Ρώμης στον οποίο θεμελιώθηκε η «αιώνια πόλη», ήταν ο Αρκάς Εύανδρος, γιος του Κυλλήνιου Θεού Ερμή και της νύμφης Τελφούσας. 

Ο Εύανδρος ζούσε στην πόλη Παλλάντιο, στην περιοχή της σημερινής Τρίπολης. Κάποτε αποφάσισε να φύγει από το Παλλάντιο και να βρει γη να ιδρύσει αποικία. Μετά από ταξίδι έφτασε στην περιοχή της σημερινής Ρώμης, στην όχθη του ποταμού Τίβερη. Εκεί βρήκε Αρκάδες απογόνους του μυθικού Αρκά βασιλιά Λυκάωνα και εγγονού του γενάρχη Πελασγού. Ο Εύανδρος ίδρυσε εκεί έναν οικισμό και έδωσε στον λόφο το όνομα της πατρίδας του Παλλάντιον και έτσι ο λόφος πάνω στον οποίο αναπτύχθηκε ο οικισμός αυτός, ονομάστηκε με λατινική προφορά Παλατίνος λόφος. 

 

Ο ΕΥΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ

Ο Εύανδρος λέγεται ότι βασίλεψε ειρηνικά και θεωρείται ότι συνέβαλε στον εκπολιτισμό των ντόπιων Λατίνων. Εισήγαγε στο Λάτιο τις αρκαδικές λατρείες από την πατρίδα του, της Δήμητρας, του Ποσειδώνα και του Λυκίου Πάνα. 

Οι Ρωμαίοι αναγνώριζαν το Αρκαδικό Παλλάντιο ως μητρόπολη της Ρώμης και τιμούσαν τον Εύανδρο ως ιδρυτή της. Μάλιστα μετά από πολλά χρόνια, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αντωνίνος (138-161 μ.Χ.), αναγνώρισε τη συμβολή των Αρκάδων στην ίδρυση της Ρώμης, και επισκέφτηκε το Παλλάντιο της Αρκαδίας, το οποίο την εποχή εκείνη ήταν σχεδόν εγκαταλειμμένο. Για να το τιμήσει το εποίκισε και το ξαναέκτισε. 

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι πίστευαν ότι ο Εύανδρος, ήταν αυτός που επινόησε το αλφάβητο. Μετά τον θάνατο του θεοποιήθηκε.

ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΥΑΝΔΡΟ

α) Ο Παυσανίας λέει ότι ο Εύανδρος έφτασε στο Λάτιο εξήντα χρόνια πριν από τον Τρωικό Πόλεμο και όταν ο Αινείας έφτασε στην αυλή του για να ζητήσει βοήθεια, ο Εύανδρος ήταν σε βαθύ γήρας. Υποδέχθηκε, ωστόσο, τον Αινεία και του προσέφερε στρατό με αρχηγό τον γιο του Πάλλαντα. Επίσης, αναφέρει: «Λένε, πως ένας Εύανδρος ξεπερνούσε όλους τους Αρκάδες στη σύνεση και στην πολεμική ικανότητα…Αυτός στάλθηκε σε αποικία με ομάδα Αρκάδων από το Παλλάντιο και ίδρυσε πόλη παρά τον Τίβερη ποταμό. Ένα μέρος της σύγχρονης μας πόλης της Ρώμης, εκείνο που είχε εγκατασταθεί ο Εύανδρος με τους Αρκάδες του, ονομάστηκε Παλλάντιο, σ’ ανάμνηση της αρκαδικής πόλης».

β) Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασεύς αναφέρει ότι «ο Εύανδρος στάλθηκε σε αποικία με ομάδα Αρκάδων από το Παλλάντιο και ίδρυσε πόλη παρά τον Τίβερη. Ένα μέρος της σύγχρονής μας πόλης της Ρώμης, εκείνο όπου είχε εγκατασταθεί ο Εύανδρος με τους Αρκάδες του, ονομάστηκε Παλλάντιο, σ’ ανάμνηση της αρκαδικής πόλης».

γ) Ο Στράβων λέει ότι «η Ρώμη υπήρξε αρκαδική αποικία υπό τον Εύανδρο. Αυτός φιλοξένησε τον Ηρακλή, τότε που πήγαινε για τα βόδια του Γηρυόνη. Ο Εύανδρος έμαθε από την μάνα του, την Νικοστράτη, που ήταν έμπειρη στα μαντικά, ότι ήταν πεπρωμένο του Ηρακλή να γίνει θεός, όταν θα τελείωνε τους άθλους του. Το ομολόγησε στον Ηρακλή, καθόρισε έναν ναό και έκανε θυσία προς τιμήν του».

δ) Ο ιστορικός των Ρωμαίων Κοίλιος, θεωρεί «την παραπάνω θυσία απόδειξη, ότι η Ρώμη είναι ελληνικό κτίσμα, αφού πρόκειται για ελληνική πατρογονική θυσία στον Ηρακλή. Οι Ρωμαίοι τιμούν και την μητέρα του Εύανδρου και την θεωρούν μία από τις νύμφες».

ε) Ο Βιργίλιος αναφέρει: «Τούτους τους λόγγους οι ντόπιοι Φαύνοι κι οι Νεράιδες κατοικούσαν και γενιά ανθρώπων που από κορμό σκληρής δρυς κρατούσαν, που μήδε έθιμα είχαν, κι ούτε ήξεραν να ζεύουν στο αλέτρι τα βόδια και τους καρπούς να μαζεύουν και να αποθηκεύουν τις σοδειές τους, παρά οι καρποί τούς τρέφανε και το άγριο κυνήγι…Σε αυτές τις όχθες οι Αρκάδες, γενιά που βαστάει από τον Πάλλαντα, που το βασιλιά Εύανδρο και τις σημαίες του σαν οπαδοί του ακολούθησαν, διάλεξαν τόπο κι έχτισαν στα βουνά την πόλη Παλλάντιο από το όνομα του πρόγονού τους Πάλλαντα…».

Ζ) Ο Οβίδιος λέει για τον Εύανδρο ότι «Ο ήρωας άκουσε την θεόπνευστη μητέρα του και έμεινε εκεί, δίδαξε στους ντόπιους τις ιερουργίες του τόπου του, ιδίως τούς έμαθε να τιμούν τον Πάνα και το φτεροπόδαρο θεό Ερμή».

Ποιος Αρκάς σήμερα δεν είναι υπερήφανος για τον άξιο πρόγονό του Εύανδρο; Αλήθεια, το όνομά του σημαίνει «καλός άνδρας» – που όντως ήταν!