Τις τελευταίες ημέρες, σε κάποιες αθηναϊκές εφημερίδες που διαβάζω στο διαδίκτυο για ενημέρωση με τις εξελίξεις στην Ελλάδα, είδα συχνές αναφορές στο βιβλίο του πανεπιστημιακού οικονομολόγου Γιάνη Βαρουφάκη, με τίτλο «Adults in the Room», και υπότιτλο «My battle with Europe’s deep establishment».
Από τα σχόλια που έχω διαβάσει διαπιστώνω πως οι αναφορές περιορίζονται σε κάποια συγκεκριμένα κεφάλαια του βιβλίου, τα οποία δεν δίνουν στους αναγνώστες τη δυνατότητα να διαμορφώσουν γνώμη για τις εκτενείς αναφορές του Γιάνη Βαρουφάκη στον αγώνα που διεξήγαγε με τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας, ιδίως με τα άλλα μέλη του Eurogroup, για τη διασφάλιση δανείων προς την Ελλάδα με λογικούς όρους.
Όπως διαπιστώνετε από τOν τίτλο, το βιβλίο είναι γραμμένο, όχι μεταφρασμένο, στην αγγλική γλώσσα, και κυκλοφόρησε πρώτα στην Αγγλία και μετά στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το βιβλίο θα κυκλοφορήσει σε ελληνική μετάφραση στην Ελλάδα με τον τίτλο «Ανίκητοι Ηττημένοι». Πρόκειται για έναν μεγάλο τόμο 550 σελίδων. Υποθέτω πως ο όγκος του βιβλίου, και το γεγονός ότι είναι στην αγγλική γλώσσα, εξηγεί το γεγονός ότι οι αναφορές στις ελληνικές εφημερίδες στο βιβλίο αυτό είναι αποσπασματικές, και ως εκ τούτου δεν έχουν συνοχή.
Μάλιστα σχεδόν όλες οι αναφορές στο εν λόγω βιβλίο επικεντρώνονται στις αντιδράσεις του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, κ. Αλέξη Τσίπρα, για τα σχόλια του Γ. Βαρουφάκη αναφορικά με την πολιτική της Ελληνικής Κυβέρνησης στους πρώτους έξι μήνες μετά από το σχηματισμό της στα τέλη του Ιανουαρίου 2015.
Για τους παραπάνω λόγους, και ενόψει του γεγονότος ότι το βιβλίο του Γ. Βαρουφάκη αναφέρεται στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας από το 2010 μέχρι τον Ιούλιο του 2015 διεξοδικά, πρόθεσή μου είναι μετά από το σημερινό εισαγωγικό άρθρο, τις επόμενες δύο εβδομάδες να επισημάνω τα κύρια σημεία του βιβλίου αυτού, καθότι καλύπτει άγνωστες, τουλάχιστον για εμάς τους απόδημους Έλληνες, πτυχές της οικονομικής κρίσης που πλήττει τη γενέτειρα.
Ευτυχώς που μπόρεσα και αγόρασα το εν λόγω βιβλίο από βιβλιοπωλείο του Σύδνεϋ, και έτσι έχω διαμορφώσει προσωπική αντίληψη για τα θέματα που διαπραγματεύεται ο Καθηγητής Γ. Βαρουφάκης.
Στη συνέχεια θα αναφερθώ εν συντομία στις επιστημονικές δραστηριότητες του Γ. Βαρουφάκη, γιατί από τους συναδέλφους του θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους οικονομολόγους σε παγκόσμια κλίμακα.
Παρεμπιπτόντως αναφέρω πως πριν από λίγα χρόνια, από τη στήλη αυτή σχολίασα το βιβλίο του Γ. Βαρουφάκη «Παγκόσμιος Μινώταυρος: Τα πραγματικά αίτια της κρίσης».
ΣΥΝΤΟΜΟ ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Γιάνης Βαρουφάκης (το όνομά του Γιάνης το γράφει με ένα ν) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961, όπου τελείωσε το Λύκειο. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Essex και στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Αγγλίας.
Μετά από την αποπεράτωση των σπουδών του δίδαξε οικονομολογία και χρηματοοικονομικές σπουδές σε πανεπιστήμια διαφόρων χωρών, όπως της Αγγλίας, της Σκωτίας, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Ιταλίας και του Βελγίου.
Από το 2000 μέχρι τις αρχές του 2015 δίδαξε οικονομική θεωρία και πολιτική οικονομία στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, και ήταν Διευθυντής του Τομέα Πολιτικής Οικονομίας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ιδίου πανεπιστημίου.
Ο Γ. Βαρουφάκης είναι συγγραφέας των ακόλουθων σημαντικών βιβλίων, τα οποία καλύπτουν διάφορες πτυχές της οικονομολογίας, και έχουν εκδοθεί από μεγάλους εκδοτικούς οίκους.
1991 – Rational Conflict, Blackwell
1998 – Foundations of Economics, Routledge
2007 – Θεωρία παιγνίων, Gutenberg
2007 – Πολιτική οικονομία, Gutenberg
2011 – Κρίσης λεξιλόγιο: Οι όροι που μας καταδυναστεύουν, Ποταμός
2012 – Παγκόσμιος Μινώταυρος: Τα πραγματικά αίτια της κρίσης, Λιβάνης
2014 – Μια μετριοπαθής πρόταση για την επίλυση της κρίσης του ευρώ, Ποταμός
2014 – Μιλώντας στην κόρη μου για την οικονομία, Πατάκης
2014 – Η γένεση της μνημονιακής Ελλάδας, Gutenberg
2016 – Η αρπαγή της Ευρώπης, Πατάκης
2017 – Adults in the Room, The Bodley Head, London
Εκτός από τα παραπάνω βιβλία, ο Γ. Βαρουφάκης συνεργάσθηκε με άλλους οικονομολόγους, κυρίως αγγλόφωνους, στην έκδοση ενός μεγάλου αριθμού βιβλίων.
Παράλληλα σε εκατοντάδες ανέρχονται τα άρθρα του σε εφημερίδες και περιοδικά της Ελλάδας και άλλων χωρών για διάφορες πτυχές της οικονομικής επιστήμης.
Δεν γνωρίζω αν άλλος Έλληνας οικονομολόγος έχει στο ενεργητικό του τέτοιο συγγραφικό έργο.
ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Σίγουρα ο Γ. Βαρουφάκης γνώριζε εκ των προτέρων ότι η κυκλοφορία του βιβλίου του θα προκαλούσε πολλά, και αρνητικά σχόλια, για την πολιτική της Ελληνικής Κυβέρνησης κατά τους πρώτους έξι πρώτους μήνες της εξουσίας της, και θα παρείχε αδιάσειστα επιχειρήματα στην Αξιωματική Αντιπολίτευση στην κριτική που ασκεί κατά του Πρωθυπουργού, κ. Αλέξη Τσίπρα. Για να ενισχύσει την αξιοπιστία των αναφορών του σε συζητήσεις μεταξύ του ιδίου και του Πρωθυπουργού, καθώς και με Έλληνες υπουργούς και ξένους αξιωματούχους, ο Γ. Βαρουφάκης γράφει τα ακόλουθα στο βιβλίο του:
«Σε ένα βιβλίο αυτού του είδους, στο οποίο τόσο πολλά εξαρτώνται από το ποιος είπε τι σε ποιον, κατέβαλα κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διασφαλίσω την ακρίβεια όσων έχουν ειπωθεί από τρίτους και τα παραθέτω εντός εισαγωγικών. Για τον σκοπό αυτόν, βασίστηκα σε ηχογραφήσεις που έκανα με το τηλέφωνό μου, καθώς και στις σημειώσεις που κρατούσα εκείνη την εποχή, από τις πολλές επίσημες συναντήσεις και συνομιλίες που εμφανίζονται σε αυτό το βιβλίο».
Τα σχόλια για το βιβλίο που έγιναν στα μέσα ενημέρωσης είναι πολλά, και στην πλειονότητά τους επικριτικά για τις προθέσεις του συγγραφέα, δεδομένου ότι φέρνει στη δημοσιότητα διαβουλεύσεις μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και παραγόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πιθανόν θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις μελλοντικές τους σχέσεις, και ως εκ τούτου θα αποβούν εις βάρος των συμφερόντων της Ελλάδας.
Αν ο κ. Βαρουφάκης ισχυρισθεί πως, δεδομένου ότι τα όσα γράφει στο βιβλίο του ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, και ως εκ τούτου εντάσσονται στην ιστορία της Ελλάδας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, θα εκθέσει τον εαυτόν του ως ανιστόρητο, καθότι η ιστορία δεν γράφεται κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των γεγονότων που εξιστορεί, ούτε από τα πρόσωπα που συμμετείχαν σε αυτά.
Οπότε η παραπάνω δήλωση του κ. Βαρουφάκη ότι τα όσα αναφέρει στο βιβλίο του είναι ακριβή δεν επαρκεί, γιατί δεν πρόκειται μόνο για την αξιοπιστία τους, αλλά και για την αντικειμενικότητά τους. Με άλλα λόγια, μπορεί να θεωρηθεί πως στόχος τους δεν πρέπει να είναι μόνο η σωστή καταγραφή των γεγονότων, αλλά και η αποφυγή αρνητικών εντυπώσεων που ενδέχεται να σχηματισθούν για πρόσωπα που συνεχίζουν την ενεργό συμμετοχή τους στη δημόσια ζωή της Ελλάδας, όπως ο Πρωθυπουργός και κάποιοι από τους Υπουργούς του.
Επιπρόσθετα, δεν θα έπρεπε να είχε διαφύγει της προσοχής του κ. Βαρουφάκη ότι, εν όψει της δύσκολης θέσης στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα στις ημέρες μας, αρνητικά σχόλια από τον πρώην Υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας για Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες, καθώς και για στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Τρόικας, και άλλων θεσμών, αναπόφευκτα θα δυσχεράνουν τις μελλοντικές σχέσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης μαζί τους.
Τις δύο επόμενες εβδομάδες θα αναφερθώ, όσο πιο συνοπτικά γίνεται, στο υπό συζήτηση βιβλίο, στο πρώτο μέρος του οποίου ο Γιάνης Βαρουφάκης δίνει μια ομολογουμένως ενημερωτική και αντικειμενική εικόνα της οικονομικής κρίσης που από το 2010 άρχισε να πλήττει την Ελλάδα.
Οι επιφυλάξεις μου είναι για την κριτική που ο Γιάνης Βαρουφάκης ασκεί για Ευρωπαίους πολιτικούς και αξιωματούχους διαφόρων θεσμών με τους οποίους η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει να συναλλάσσεται τώρα, αλλά και στο μέλλον.
Στην κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, κατά την αντίληψή μου τα συμφέροντά της εξυπηρετούνται με τη διατήρηση, όσο είναι δυνατόν, αγαθών σχέσεων με σημαίνοντα πρόσωπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και οι λόγοι δεν είναι μόνο οικονομικοί, αλλά και επεκτείνονται και στην εδαφική ασφάλεια της χώρας, για την οποία απαραίτητη είναι η στήριξη της Ε.Ε…