Ο πατέρας του Μ. Αλέξανδρου, Φίλιππος Β’, ήταν μικρόσωμος, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να ρίξει στο στρώμα του επτά γυναίκες. Όπως μας πληροφορεί ο Αθήναιος: «Φίλιππος αιεί κατά πόλεμον εγάμει» (Δειπνοσοφιστές, 13.5). Δηλ. σε κάθε πόλεμο, νυμφευόταν και κάποια γυναίκα.
Όταν ήταν 22 ετών, νυμφεύτηκε την Αυδάτα από την Ιλλυρία, από την οποία «ετέκνωσε» μία θυγατέρα, την Κύννα. Μετά νυμφεύτηκε τη Φίλα και, θέλοντας να προσαρτήσει στο βασίλειό του τους Θεσσαλούς, νυμφεύτηκε δύο Θεσσαλίδες γυναίκες: τη Φεραία Νικησίπολη και τη Λαρισαία Φιλίννα. Από την πρώτη απέκτησε τη Θεσσαλονίκη («νίκη επί των Θεσσαλών»), και από τη δεύτερη απέκτησε τον Αρριδαίο.
Και όταν προσάρτησε το βασίλειο των Μολοσσών («προσεκτήσατο δε και την Μολοττών βασιλείαν»), νυμφεύτηκε την Ολυμπιάδα, από την οποία απέκτησε τον Αλέξανδρο και την Κλεοπάτρα («εξ ής έσχεν Αλέξανδρον και Κλεοπάτραν»). Και όταν κυρίευσε τη Θράκη, ο Θράκας βασιλιάς Κοθήλας έφερε στον Φίλιππο πολλά δώρα και τη θυγατέρα του Μήδα, την οποία ο Φίλιππος νυμφεύτηκε(«γήμας δε και ταύτην») και την παρουσίασε στην Ολυμπιάδα.
Τέλος, δεν του έφτανε η μισή δωδεκάδα γυναικών, ερωτεύτηκε και νυμφεύτηκε και τη νεαρή Κλεοπάτρα, ανιψιά («αδελφιδήν») του Αττάλου (βασιλιά της Περγάμου), την οποία παρουσίασε («επεισάγων») στην Ολυμπιάδα, αφού πρώτα της άλλαξε το όνομα, από Κλεοπάτρα σε Ευρυδίκη. (Κλεοπάτρα ήταν το όνομα και της θυγατέρας του Φιλίππου που απέκτησε από την Ολυμπιάδα).
ΔΕΝ ΤΗΝ ΠΟΛΥΧΑΡΗΚΕ
Την Κλεοπάτρα νυμφεύτηκε ο Φίλιππος το 337 π.Χ., αλλά δεν πρόλαβε να τη χαρεί για πάνω από έναν χρόνο. Το 336 π.Χ. έπεσε νεκρός μπροστά στο κοφτερό μαχαίρι τού Παυσανία από την Ορεστίδα. Ήταν η μέρα που ο Φίλιππος θα πάντρευε τη θυγατέρα του Κλεοπάτρα με τον κουνιάδο του, τον βασιλιά της Ηπείρου Αλέξανδρο (αδελφός της Ολυμπιάδας).
(Σήμερα ο θείος δεν νυμφεύεται την ανιψιά του, αλλά την εποχή εκείνη τέτοιες οικογενειακές ενδογαμίες δεν ήσαν σπάνιες. Ακόμη και αδελφός νυμφευόταν την αδελφή του, όπως έχουμε την περίπτωση του Πτολεμαίου Β’, ο οποίος νυμφεύτηκε την αδελφή του Αρσινόη Β’.)
Εκείνη την ημέρα, λοιπόν, στο θέατρο της πρώτης πρωτεύουσας της Μακεδονίας, τις Αιγές, ο Φίλιππος υποδυόταν τον 13ο Ολύμπιο θεό. Την ώρα που ο Μακεδόνας βασιλιάς έμπαινε στο θέατρο, χωρίς σωματοφυλακή, ο Παυσανίας, που ήταν ένας από τους επτά σωματοφύλακες του Φιλίππου, ορμά και τον καρφώνει με το ξίφος του. Ο δολοφόνος προσπαθεί να ξεφύγει τρέχοντας προς τους συνεργούς του, που τον περίμεναν με τ’ άλογά τους στην είσοδο της πρωτεύουσας, αλλά τον πρόλαβαν οι σωματοφύλακες του Φιλίππου, καθώς σκόνταψε σε μια κληματόβεργα. Τον εκτέλεσαν επιτόπου.
ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΤΑ ΜΟΝΟ ΜΙΑ
Από τις επτά γυναίκες του Φίλιππου, μόνο μία ήταν γνήσια Μακεδόνισσα: η Κλεοπάτρα-Ευρυδίκη. Οι άλλες ήσαν «ξένες». Δεν χρειάζεται να τεντώσουμε πολύ τη φαντασία μας για να κατανοήσουμε την πολυγαμία του Φιλίππου. Ο άνθρωπος αυτός ήταν φιλοπόλεμος και είχε ακόρεστη όρεξη για κατακτήσεις. Εκείνο τον καιρό, αν ήσουν Μακεδόνας βασιλιάς και υπέγραφες κάποια συμμαχία με άλλο κράτος, μπορούσε να «δέσεις» τη συμμαχία καλύτερα, αν έκανες έναν «κατά πόλεμον» γάμο.
Καθώς ο Φίλιππος ήταν χωμένος μέχρι τ’ αφτιά του στους πολέμους, έπρεπε να χωθεί βαθιά και στους κόρφους των γυναικών, οι οποίες προέρχονταν από περιοχές που κατακτούσε. Λίγο-πολύ την ίδια τακτική εφάρμοσε και ο γιος του, ο Μ. Αλέξανδρος, με τις Περσίδες πριγκίπισσες.
Έτσι λοιπόν δικαιολογείται το γεγονός ότι στο «χαρέμι» του δεν υπήρχαν Μακεδόνισσες, εκτός από μία.
Με την τρυφερή Κλεοπάτρα-Ευρυδίκη ο Φίλιππος πρόλαβε ν’ αποκτήσει ένα κοριτσάκι, την Ευρώπη. Συνολικά, από τους επτά γάμους του, απέκτησε μόνο έξι παιδιά: δύο γιους και τέσσερις θυγατέρες. Από αυτές μόνο η Κλεοπάτρα ήταν ομομήτρια αδελφή του Μ. Αλέξανδρου.
ΥΠΗΡΧΕ ΖΗΛΕΙΑ ΣΤΟ ΧΑΡΕΜΙ;
Ο τραγομάσχαλος Φίλιππος μπορούσε να διαλέξει με ποια από τις επτά θα ξαπλώσει, αλλά τι γινόταν με το πρόβλημα του ανταγωνισμού; Υπήρχε άραγε ζήλεια μεταξύ των γυναικών;
Η ερευνήτρια Kate Mortensen πιστεύει ότι, γενικά, υπήρχε αρμονική συμβίωση, αλλά μερικές φορές υπήρχε και μεγάλη φαγωμάρα! (βλ. «Harmony or Hatred? The Inter-relationship of Philip’s Wives», Ancient Macedonia, Sixth International Symposium, τόμ. 2, Θεσσαλονίκη, 1999, σ. 805).
Ένας τρόπος να ελαττώσεις το μαλλιοτράβηγμα των γυναικών σε τέτοιες πολυγαμικές καταστάσεις, είναι να μην επιτρέψεις σε καμία να φέρει τον τίτλο «βασίλισσα».
Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό: πρέπει να τις έχεις να κοιμούνται σε ξεχωριστά δωμάτια στο παλάτι σου. (φαντάζομαι αυτό μετά χαράς θα έκαναν πολλοί Νεοέλληνες, αν ήσαν πλούσιοι μουσουλμάνοι.)
Κι όμως, η φαγωμάρα δεν έλειψε. Ο βιογράφος Πλούταρχος κάνει λόγο για ταραχές στο παλάτι, που γίνονταν με αφορμή τους πολλούς γάμους και το βαρβάτο ερωτοσμίξιμο του Φιλίππου: «περί την οικίαν ταραχαί, δια τους γάμους και τους έρωτας αυτού» (Αλέξανδρος, 9.5).
Ενδεχομένως – δεν βάζω το χέρι στη φωτιά – η φύση της γυναίκας είναι περισσότερο μονογαμική από αυτή του άνδρα. Το ότι ο άνδρας είναι ζώο «φιλογύναιο» δεν το αποδεικνύει μόνο ο Φίλιππος, άλλα και ο Μωάμεθ. Όσο για τον Σολομώντα, αυτός «τρυγούσε» 1000 (χίλιες) γυναίκες! Δεν γνωρίζω αν η επίσημη γυναίκα του κατήγγειλε αυτή την καραμπινάτη μοιχεία του σοφού συζύγου της.