Η ασθένεια COVID-19 έριξε την Αυστραλία σε ύφεση, για πρώτη φορά εδώ και 30 χρόνια, ενώ η κοινωνία πέρα από την ανησυχία για απειλή στην υγεία… στενάζει από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας.

Το εμβόλιο για τον κορονοϊό, που θα σώσει ανθρώπινες ζωές, δε διαφαίνεται ακόμη στον ορίζοντα. Μία εξέλιξη που θα βοηθούσε και την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προφανώς και δεν μπορεί να επιταχύνει τις επιστημονικές έρευνες για το εμβόλιο ή κάποια θεραπεία, αλλά θα επιχειρήσει με τον προϋπολογισμό που δίδεται στη δημοσιότητα την Τρίτη, 6 Οκτωβρίου, να βάλει φρένο στην «κατρακύλα» της οικονομίας.

Στο επίκεντρο του σχεδιασμού είναι οι μειώσεις φόρων, οι επενδύσεις σε υποδομές και πρωτοβουλίες για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης.

Συνοπτικά ο υπουργός Οικονομικών, Josh Frydenberg θέλει περισσότερες θέσεις εργασίας και χρήματα στις τσέπες των πολιτών και των επιχειρήσεων, ώστε να στηριχθεί η επανεκκίνηση της Αυστραλίας και να μην υπάρξει «πάγωμα» της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα, όπως τη δεκαετία του ’90.

Η «εξίσωση» δεν είναι εύκολη και η αποτελεσματικότητα των μέτρων θα κριθεί σχεδόν άμεσα, ίσως και εντός του επόμενου εξαμήνου, από την ίδια την αγορά και κυρίως από τον τομέα της ζήτησης.

Ήδη ωστόσο η κυβέρνηση κρίνεται από την αντιπολίτευση και οικονομολόγους ότι δίνει πολύ μεγάλη έμφαση σε βραχυπρόθεσμες δράσεις -οι οποίες ίσως δεν είναι αρκετές για την αντιμετώπιση της ύφεσης- και όχι σε μεταρρυθμίσεις, που θα διορθώσουν συστηματικά προβλήματα που ανέδειξε η πανδημία και θα βελτιώσουν μακροπρόθεσμα την ψυχολογία της αγοράς.

ΤΑ ΜΕΤΡΑ

Οι μειώσεις φόρων, ενδέχεται να είναι άμεσες ή και αναδρομικές, ώστε να μη χρειαστεί πολίτες και επιχειρήσεις να περιμένουν μέχρι το επόμενο οικονομικό έτος, επεσήμανε το News.com.

Αυτό μπορεί να γίνει αν το Australian Taxation Office αλλάξει τη φορολογική κλίμακα ως προς τη μισθολογία επιχειρήσεων, ώστε περισσότερα χρήματα να φτάνουν στους εργαζόμενους.

Οι περικοπές αυτές, ύψους 20 δισ. δολ., εκτιμάται ότι θα έχουν όφελος περί τα 2.500 δολ. το χρόνο για εισοδήματα μεγαλύτερα από 120.000 δολ. και 1.000 δολ. το χρόνο για όσους κερδίζουν πάνω από 50.000 δολ.

Ακόμη, εξετάζεται μείωση φόρων, όπως του fringe benefits tax (FBT) κατά 47%. Ο FBT σύμφωνα με στελέχη της αγοράς αποτελεί τροχοπέδη για τους εργοδότες για παροχές στους υπαλλήλους, ειδικά ως προς στην εκπαίδευσή τους.

Για τις κατασκευές, σύμφωνα με τον Guardian, αναμένεται στήριξη με επιπλέον 1,5 δισ. δολ. Σε αυτά περιλαμβάνονται 1,3 δισ. δολ. για χορηγίες σε επιχειρήσεις, που θα επενδύσουν επίσης για την αύξηση της παραγωγής σε τομείς που αποτελούν προτεραιότητα για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση:

Τεχνολογία για ενεργειακούς πόρους και επεξεργασία ορυκτών, τρόφιμα και ποτά, ιατρικά προϊόντα, ανακύκλωση και καθαρή ενέργεια, άμυνα, διάστημα.

Στόχος της η δημιουργία θέσεων εργασίας και «διόρθωση» των προβλημάτων στην αλυσίδα προμήθειας που επλήγη λόγω κορονοϊού.

Ακόμη, αναμένεται πρόγραμμα για την αναβάθμιση του δικτύου επικοινωνίας (national broadband network – ΝΒΝ), ένα έργο προϋπολογισμού 3,5 δισ. δολ.

Για τον Τουρισμό αναμένονται επιπλέον μέτρα στήριξης ύψους 250 εκατ. δολ. Τα 200 εκατ. δολ.για υποδομές και 50 εκατ. δολ. για στήριξη επιχειρήσεων σε περιοχές που στηρίζονται κυρίως από τη διεθνή τουριστική κίνηση. Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο ανακοινώθηκε πρόγραμμα στήριξης και ανάκαμψης 1 δισ. δολ.

Ακόμη, από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, εξετάζεται η παροχή 53 εκατ. δολ. για τη δημιουργία προγραμμάτων αυστραλιανής παραγωγής και η επέκταση του προγράμματος για συγκομιδή φρούτων, παράλληλα με την αύξηση των κινήτρων για νέους Αυστραλούς και άλλους που αναζητούν εργασία. Εκτιμάται ότι υπάρχουν 26.000 κενές θέσεις εργασίας στον τομέα.

Στο πλαίσιο στήριξης της απασχόλησης, ευρύτερα, ανακοινώθηκε ότι θα επενδυθούν 1,2 δισ. δολ. για να στηριχθούν επιχειρήσεις στην Αυστραλία ως προς την πρόσληψη 100.000 εκπαιδευόμενων ή νεοαπασχολούμενων στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης από την πανδημία.

Ήδη από τις 5 Οκτωβρίου, όσες επιχειρήσεις θα απασχολούν εκπαιδευόμενο θα δικαιούνται ένα 50% του μισθού του. Η επιδότηση αυτή θα είναι μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 και έως 7.000 δολ. ανά τρίμηνο.

Σύμφωνα με την υπουργό Απασχόλησης, Michaelia Cash, το μέτρο αυτό είναι επιπλέον των 2,8 δισ. δολ. για το πρόγραμμα «Supporting Apprentices and Trainees».

Οι Αυστραλοί πολίτες ελπίζουν σε επιπλέον άμεση οικονομική στήριξη για τους ίδιους, σε τομείς όπως η ψυχαγωγία, η ψυχική υγεία, η εκπαίδευση και η φροντίδα, παιδιών, αλλά και ηλικιωμένων.

Ο κ. Frydenberg, μιλώντας σε δημοσιογράφους, ανέφερε ότι το πιο δύσκολο είναι να γίνει η διαχείριση των πολύ αβέβαιων συνθηκών και η τεράστια ευθύνη να επιστρέψουν οι άνεργοι στην απασχόληση.

Έκανε λόγο για μία «πολύπλοκη» κατάσταση, ενώ αναφέρθηκε και στην επίδραση της «αρνητικής» μετανάστευσης στην Αυστραλία, για πρώτη φορά εδώ και πάνω από το 1946.

Ο προϋπολογισμός πέρυσι έκανε λόγο για αύξηση του πληθυσμού, πάνω από 1 εκατ. ανθρώπους, σε 4 χρόνια. Η «καθαρή» εισροή αναμενόταν να είναι 271.300 μετανάστες φέτος και 267.600 του χρόνου. Αλλά πλέον περισσότεροι φεύγουν και λιγότεροι έρχονται στη χώρα.

Η μετανάστευση αντιστοιχεί στο 60% της αύξησης του πληθυσμού της Αυστραλίας, ενώ παράλληλα, λόγω της πανδημίας έχει μειωθεί και το ποσοστό των γεννήσεων.

Αυτές οι εξελίξεις θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία, ενδεχομένως παρατείνοντας την ύφεση. Ο υπουργός Οικονομικών, είπε ότι θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση της κατάστασης, καθώς η μετανάστευση αποτέλεσε σημαντικό μέρος της οικονομικής ανάπτυξης της Αυστραλίας.

Σε κάθε περίπτωση, τόνισε, το πιο πιεστικό ζήτημα είναι η μείωση της ανεργίας, γρήγορα, η οποία εκτιμάται ότι είναι πάνω από το επίσημο ποσοστό του 6,8% και κάτω από το 10%.

Λόγω του lockdown στη Βικτώρια, η κατάσταση εκτιμάται ότι θα επιδεινωθεί, πριν βελτιωθεί και η ανάκαμψη, χωρίς δυναμική παρέμβαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, θα αργήσει.

Επίσης, όσον αφορά στον κατασκευαστικό κλάδο, η κυβέρνηση αναμένεται ότι θα επεκτείνει το πρόγραμμα δανειοδότησης για την αγορά πρώτης κατοικίας (First Home Loan Deposit Scheme).

Εκφράζονται πάντως και ανησυχίες ότι περισσότεροι θα αναλάβουν ένα χρέος που ίσως να μην μπορούν να ξεπληρώσουν, καθώς επιπλέον 10.000 αγοραστές θα «βγουν» στην αγορά, καταβάλλοντας 5% της αξίας του ακινήτου, ενώ η κυβέρνηση να εγγυάται το δάνειό τους.

Θα αυξηθούν και τα όρια, επιτρέποντας την αγορά οικίας στο Σίδνεϊ, αξίας 950.000 δολ. (από 700.000 δολ.) με προκαταβολή μόλις 47.500 δολ. Στη Μελβούρνη το όριο αυξάνεται στα 850.000 δολ. από 600.000 δολ. και στο Μπρισμπέιν στα 650.000 δολ. από 475.000 δολ.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Με την αύξηση των δαπανών, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θέλει να τονώσει τη ρευστότητα και ως εκ τούτου τη ζήτηση και την ψυχολογία της αγοράς. Δημιουργείται πάντως ιστορικά μεγάλο έλλειμμα, ενώ το χρέος αυξάνεται. Ελλοχεύει πάντα και ο κίνδυνος του χαμηλού αποπληθωρισμού, δηλαδή το αυστραλιανό δολάριο να χάσει την αξία του, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Χωρίς δυναμική παρέμβαση η ύφεση θα πλήξει περαιτέρω την οικονομία και την κοινωνία της Αυστραλίας. Αλλά το «μείγμα» των μέτρων, πρέπει να είναι το σωστό, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ώστε να μη δημιουργηθούν χρέη που θα επιβαρύνουν τις μελλοντικές γεννιές, με την οικονομία να μην ανακάμπτει επί της ουσίας.

Μία από τις κριτικές που ασκούνται στο οικονομικό επιτελείο είναι ότι οι μειώσεις φόρων δεν θα τονώσουν τη ζήτηση, άρα και την ανάκαμψη, αλλά την αποταμίευση, ειδικά για τους έχοντες.

Ο κ. Frydenberg απέρριψε την κριτική σημειώνοντας ότι η αποταμίευση κατά την πανδημία ήταν «αναγκαστική», καθώς υπήρχαν περιορισμένες δυνατότητες για κατανάλωση. Η ζήτηση επιστρέφει και οι πολίτες θα ξοδέψουν, τόνισε.

Η κατάσταση στη Βικτώρια, διαφέρει αρκετά ωστόσο μέχρι τώρα. Ο υπουργός Οικονομικών είπε ότι τα lockdowns στην Πολιτεία είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί 2% από την εθνική οικονομία το τρίμηνο του Σεπτεμβρίου (περί τα 14 δισ. δολ.).

Το ποσό μπορεί να είναι μεγαλύτερο αν δεν υπάρξει στήριξη, ανέφερε, υπογραμμίζοντας ότι ο κ. Daniel Andrews πρέπει να υποστηρίξει τα έργα υποδομών. Ο κ. Andrews, από την πλευρά του, επεσήμανε ότι ο κ. Frydenberg δεν πρέπει να εμπλέκεται στα πολιτειακά.

Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Ο Scott Morrison και ο Josh Frydenberg κάνουν λόγο για έναν «προϋπολογισμό θέσεων εργασίας» ώστε η οικονομία της Αυστραλίας να βγει από την ύφεση, την πρώτη από τη δεκαετία του ’90.

Το έλλειμμα αναμένεται να πλησιάσει τα 200 δισ. δολ. και το χρέος τα 800 δισ. δολ.

Το πρόγραμμα ενίσχυσης της οικονομία τα επόμενα 4 χρόνια εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 140 δισ. δολ.

Σημαντικό μέρος των δαπανών θα είναι σε έργα υποδομής, όπως φράγματα, εγκαταστάσεις για ενεργειακούς πόρους.

Για τους πολίτες αναμένονται σημαντικές μειώσεις στους φόρους, αλλά και επιπλέον στήριξη για 2,5 εκατ. συνταξιούχους και αγοραστές πρώτης κατοικίας.

Φορολογικές ελαφρύνσεις και για τις επιχειρήσεις, αλλά και επιδοτήσεις για επενδύσεις και προσλήψεις.

Πρόγραμμα ύψους 800 εκατ. για τη στήριξη της διαδικτυακής λειτουργίας και εργασίας.

Για την υγεία αναμένονται επέκταση των προγραμμάτων τηλεϊατρικής και συνταγογράφησης μέσω διαδικτύου.

Επιπλέον, χρηματοδότηση για τους οίκους ευγηρίας και συμμόρφωση με το πόρισμα της Βασιλικής Επιτροπής.

Στήριξη σε πανεπιστήμια, με επιπλέον 326 εκατ. δολ. για να δημιουργηθούν 12.000 θέσεις για εγχώριους φοιτητές.

Στήριξη επίσης σε νέους γονείς, αλλά και θυμάτων βίας.