ΠΡΙΝ ξεχαστούμε και με τα τετριμμένα της καθημερινότητας καταπιαστούμε, να σας ευχηθώ Καλά Χριστούγεννα.
ΣΗΜΕΡΑ, μιας και ο κορονοϊός -που πρόσφατα κυκλοφόρησε και σε… παιδική έκδοση, για να παρηγορήσει εμάς τους ηλικιωμένους- είπα να αρχίσω τη στήλη, με ένα προφητικό ποίημα που αφιέρωσε ο Κώστας Ουράνης στις μάσκες.
ΝΑΙ, στις μάσκες, που μαζί με την αποστασιοποίηση και τα εμβόλια, θα συνοδεύουν την αμφίεσή μας, για τρία τέσσερα ακόμα χρόνια.
ΣΤΙΣ μάσκες λοιπόν και σε όλους τους… μασκαράδες που παίζουν με τα νεύρα μας, αφιερώνω -σαν φλογίτσα ελπίδας και παρηγοριάς- το ποίημα που έγραψε πριν σχεδόν ένα αιώνα, ο Ουράνης. Διαβάστε το με τον δέοντα σεβασμό:
Για να ‘μαι ευχάριστος σε όλους,/ -κι ακόμα και στον εαυτό μου-/
έκρυψα πάντοτες με μάσκες/ που αρέσουνε το πρόσωπό μου.
κι άλλαξα τόσες στη ζωή μου,/ που τώρα πια να μην μπορώ/
τ’ αληθινό το πρόσωπό μου/ να πω ποιο είναι μήτ’ εγώ!
Ετσι, ο θάνατος σα θα ‘ρθει,/ δε θα ‘ναι η στέρηση μεγάλη:/
θ’ αφήσω μιαν ανυπαρξία/ για να περάσω σε μιαν άλλη…
ΠΡΙΝ, όμως, πούμε δυο-τρεις σουρεαλιστικές κουβέντες, για τις ευφυείς και συνεχείς μεταλλάξεις του κορονοϊού, είμαι υποχρεωμένος να σας θυμίσω, ότι οι αρχαίοι πρόγονοί μας ήταν αυτοί που καθιέρωσαν, πριν 2600 χρόνια, τις μάσκες, ως ιερουργικό και θεατρικό κυρίως… αξεσουάρ.
ΣΤΟ θέατρο, οι μάσκες ήταν σχεδόν αναγκαίες, γιατί βοηθούσαν τους ηθοποιούς να απελευθερωθούν από τον εαυτό τους και να υποδυθούν ευκολότερα και πειστικότερα τους πιο απαιτητικούς ρόλους.
ΜΕ τη μάσκα ο ηθοποιός γινόταν αγνώριστος. Ένας «άλλος» άνθρωπος. Αυτό τον βοηθούσε να μην φοβάται και να μην ντρέπεται, να χειρονομήσει, να πει ή να κάνει επί σκηνής οτιδήποτε.
ΟΣΟ προσβλητικό, υβριστικό, εξοργιστικό ή απρεπές για τα ήθη της εποχής και αν ήταν. Με δυο λόγια: η μάσκα, έδινε την ευκαιρία, όχι μόνο στον ηθοποιό, αλλά και στον συγγραφέα του έργου να βγάλει από μέσα του τα απωθημένα του.
ΝΑ πει, βρε παιδί μου, ό,τι έχει μέσα του, έξω από τα δόντια για να ξεσκάσει. Και όσο περισσότεροι το ακούσουν τόσο πιο λυτρωτική η εξομολόγησή του…
ΑΥΤΟ έκανε κατά κόρον ο Αριστοφάνης και αρκετοί άλλοι, από τότε μέχρι και σήμερα. Οι «Βάκχες», για παράδειγμα, του Ευριπίδη, ούτε τότε ούτε τώρα, θα μπορούσαν να παιχτούν χωρίς μάσκες.
ΠΩΣ να ντύσεις τις Μαινάδες και τους Σάτυρους; Δεν ντύνονται. Οι μάσκες είναι όλη η παράσταση και όλα τα λεφτά. Πόσο μάλλον τότε, που είχαν και ψυχή…
ΣΥΝΕΠΩΣ, μόνο αυτές, στα πρόσωπα των ηθοποιών, μπορούσαν να ταυτιστούν με τη «ζωντανή» παρουσία του Διονύσου στις παραστάσεις και να μεταλαμπαδεύσουν την εξουσιαστική δύναμη των Θεών και του Ιερού στον Κόσμο.
Ο Πολυδεύκης, στον 2ο μ.Χ. αιώνα, κατέγραψε 78 είδη μασκών: 28 τύπους για την τραγωδία, 44 για την κωμωδία και 4 τύπους για τις σατιρικούς ρόλους. Κάθε τύπος μάσκας ήταν και ένας χαρακτήρας.
ΕΚΤΟΤΕ, χρειάστηκαν να περάσουν 17 σχεδόν αιώνες, μέχρι το πασίγνωστο βενετσιάνικο καρναβάλι, να καθιερώσει ως έμβλημά του τις μάσκες και τους μασκέ χορούς.
ΣΤΗ συνέχεια οι χοροί των μεταμφιεσμένων έγιναν μόδα και οι μάσκες το κατ’ εξοχήν ερωτικό φετίχ, που απελευθέρωνε και έδινε σάρκα και οστά στις καταπιεσμένες και δια ροπάλου απαγορευμένες σεξουαλικές ορέξεις.
ΟΙ μάσκες, επίσης, εξίσωναν τις ταξικές διαφορές, πράγμα που (θεωρητικά βέβαια) έδινε πρόσβαση και στα δύο φύλα και αμφότερες τις τάξεις να βολευτούν και να «βολέψουν» τη σεξουαλικότητά τους.
ΣΤΗ σεξουαλικότητα της μάσκας και την εξουσιαστική διαφορετικότητα των κοινωνικών τάξεων, αναφερόταν και η τελευταία ταινία (που δεν πρόλαβε να τελειώσει) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, το 1999.
Η ταινία έφερε τον τίτλο: «Μάτια ερμητικά κλειστά» και πρωταγωνίστησαν ο Τομ Κρουζ και η… δική μας Νικόλ Κίντμαν. Οι λάτρεις του Κιούμπρικ υποστηρίζουν, ότι αν ο σκηνοθέτης δεν πέθαινε και έκανε και το μοντάζ, θα βλέπαμε άλλη ταινία.
ΜΕΤΑ, απ´ όλα αυτά και πολύ πριν την κορονοπληγή, τις μάσκες χρησιμοποίησαν για ψυχοαναλυτικούς λόγους και αρκετοί ψυχίατροι για να βοηθήσουν τους ασθενείς τους να τους… εξομολογηθούν.
ΝΑ τους πουν, δηλαδή, περισσότερα απ’ ό,τι θα έλεγαν εμπιστευτικά στον (μαρτυριάρη) ιερέα της Ενορίας τους.
ΚΑΙ ενώ, για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις (συμπεριλαμβανομένης και αυτής του Ουράνη) οι μάσκες λειτουργούσαν απελευθερωτικά, επικοινωνιακά και εκτονωτικά, στη δική μας την περίπτωση λειτουργούν αντίστροφα.
ΒΙΑΖΟΜΑΣΤΕ να απαλλαγούμε από αυτή, όσο πιο γρήγορα γίνεται, πιστεύοντας, λανθασμένα, ότι μαζί της θα ξεφορτωθούμε και το καταραμένο τον ιό, που μας κυνηγάει σαν την άδικη κατάρα.
ΕΠΕΙΔΗ αύριο έχουμε Χριστούγεννα και στη συνέχεια περιμένουμε και άλλες χρονιάρες μέρες, δεν θα χοντρύνω το παιχνίδι και θα σας πως ό,τι έχω να σας πω, όσο πιο… επιστημονικά, ευγενικά και μειλίχια μπορώ.
ΩΣ εκ τούτου, ξεχάστε ό,τι έχετε διαβάσει στο μολυσμένο και αστοιχείωτο διαδίκτυο, που έχουν κάνει φωλιά οι απανταχού συνομωσιολόγοι και της Γης οι βαρεμένοι, και ρίξτε μια ματιά στις λίγες κουβέντες που ψάρεψα σε μια πρόσφατη… περιπολία μου στις απρόσιτες εσχατιές της γνώσης.
ΚΑΙ αν η παραπάνω εξηγηση δεν σας καλύπτει, αφήστε τούτη τη στήλη και διαβάστε τίποτα άλλο, γιατί έχω βαρεθεί να απευθύνομαι σε αναγνώστες, που δεν έχουν το στοιχειώδη χιούμορ να καταλάβουν τι διαβαζουν.
ΓΙΑΤΙ, το να καταλαβαίνει κανείς μόνο τις λέξεις και να μην τις συνδέει με τα συμφραζόμενα του νοήματος ολόκληρου κομματιού, πάει περίπατο και η δική μου προσπάθεια και η δική του. Τέλος πάντων…
ΑΥΤΟ που θέλω να πω είναι, ότι ορισμένα κείμενα, όπως για παράδειγμα το σημερινό ποίημα του Ουράνη, αν δεν λειτουργούν κυρίως μεταφορικά, βράσε ρύζι…
ΑΣ πάμε, όμως, πιο πιο κάτω και ας επιστρέψουμε στο κορονοϊό μας. Τον εφιάλτη των σημερινών ψηφιακών ονείρων μας, για ταξίδια, βόλτες, αγκαλιές και ξενιασιά.
ΟΠΩΣ είπαμε και την περασμένη εβδομάδα, ο ιός των ημερών μας είναι μια εξελιγμένη έκδοση ιού, που σημαίνει ότι γι’ αυτό που τον προίκισε η μητέρα φύση να κάνει, το κάνει και με το παραπάνω, μιας και είναι πιο στοχοπροσηλωμένος και εξυπνότερος από εμάς.
ΠΡΙΝ καν προλάβουμε να χρησιμοποιήσουμε τα εμβόλια, ο ιός μας έχει στήσει καρτέρι με ένα καινούργιο και πιο γρήγορο σε εξάπλωση στέλεχός του.
ΑΥΤΟ σημαινει, ότι όπως όλα τα έμβια όντα του πλανήτη μας, δηλαδή τρισεκατομμύρια ιοί και παραγιοί τους, έχουν πρόσβαση στο συμπαντικό λογισμικό της φύσης.
ΜΕ δύο λόγια, το κορονοπαλήκαρο, έχει πρόσβαση στον κεντρικό έλικα του DNA μας. Μπαίνοντας εκεί, δεν έχει μόνο τον έλεγχο των πιο κρυφών κυττάρων μας, αλλά και του οργασμού μας και της μάρκας των τσιγάρων μας, που έλεγε και ένα τραγουδάκι της επαναστατικής μας νιότης…
ΠΡΙΝ σας αφήσω, να σας θυμίσω, ότι ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες μορφές ζωής στο σύμπαν. Μέχρι στιγμής, όμως, δεν έχει ανιχνευθεί τίποτα.
ΚΑΙ πάνω στη Γη, επίσης, δεν έχει εμφανιστεί κανένας άλλος τύπος έμβιας οργάνωσης, πέρα από εκείνη που διέπεται από τη σχέση DNA-πρωτεΐνης.
ΣΥΝΕΠΩΣ, στοχεύοντας τις ακίδες της πρωτεΐνης του οργανισμού μας, ο κορονοϊος στοχεύει την καρδιά της ύπαρξής μας ο άτιμος…
ΩΣ εκ τούτου, η τελευταία μάχη μαζί του, θα δοθεί στα κρύα μαρμαρένια αλώνια και εύχομαι να μην έχουμε την τύχη του Διγενή Ακρίτα.
ΜΕΧΡΙ τότε, μην πετάτε τη μάσκα σας και μην αφήνετε τα… αγγελούδια, δηλαδή τα εγγονάκια σας, να φτερουγίζουν κοντά σας…
