Τον Μίκη Θεοδωράκη, πριν ακόμη τον γνωρίσω προσωπικά, τον θαύμαζα από σπουδαστής, όταν μου έβαλαν ν’ ακούσω ένα τραγούδι του, την εποχή που απαγόρευαν κάθε μουσική νότα που έβγαινε από αυτόν, και ιδιαίτερα τότε, που οι νότες που άκουσα, ήταν νότες τραγωδίας ή κάτι πλησίον της τραγωδίας. Ήταν τότε που άρχισε και η δική μου ακουσματική εκπαίδευση σε ήχους διαφορετικούς από εκείνους που υπαγόρευε ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας.
Ο χρόνος κυλά και σιγά-σιγά, αρχίζω να διακρίνω τον συγκερασμό της επαναστατικής ιδεολογίας με την επιλεγμένη επαναστατική ποίηση στον μουσικό στοχασμό του μεγάλου αυτού και μοναδικού μουσικού Μίκη Θεοδωράκη.
Ο περισσότερο ολοκληρωμένος και αντίθετος ιδεολογικά, μαζί με άλλους εκπροσώπους της μουσικής και ποίησης εκείνης της περιόδου, λίγο πριν από την στρατιωτική δικτατορία, είναι ο Μίκης.
Λίγο αργότερα νιώθω την επιθυμία να τον γνωρίσω και προσωπικά. Με ιδιαίτερη σύσταση και υπόδειξη του Γιάννη Ρίτσου, τον συνάντησα σε κάποια συναυλία του. Η πρώτη εκείνη χειραψία έδωσε καινούργια δόνηση στην βαθύτερή μου για τον άνθρωπο συμπάθια, γνωρίζοντας πλέον τις διώξεις και γενικά τις ταλαιπωρίες που έχει περάσει.
Όταν, σε κάποια άλλη συνάντηση, μου πρόσφερε και δεύτερο ποτήρι κρασί, του είπα: «Εις υγείαν», αλλά δεν ήπια και με ρώτησε: «Μ’ ένα ποτήρι θα μείνεις;». Η απάντησή μου ήταν: «Με το δεύτερο δεν θα καταλαβαίνω πια την μουσική σου!».
Η ελληνικότητά του έμφυτη, και γι’ αυτό ριψοκινδυνεύει χωρίς δισταγμό να περνά μέσα από αρμούς έργων αφοσιώσεως.
Η μοναδικότητα της μουσικής του ιδιοφυίας συνίσταται στην πηγαία σύζευξη νότας και στοίχου γνωστών και μη ποιητών, όπως του Ρίτσου, του Ελύτη, του Ελευθερίου, του Βάρναλη και του ιδίου του Μίκη κλπ. Το μουσικό του έργο (και όχι μόνο) αφιερωμένο και στρατευμένο στο όνομα της μαχόμενης κουλτούρας για ανεξαρτησία, ελευθερία και δικαιοσύνη.
Νότα και ποίηση συνδέονται και συντονίζονται από ρυθμούς που οδηγούν στην άμεση συνειδητοποίηση της αποστολής του έργου του.
Ο Διονύσης Παρασκευάτος μαζί με τον αδελφό του και τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο. Φώτο: Supplied
Αυτός λοιπόν ο μοναδικός Μίκης, σ’ αυτό το είδος της εναρμόνισης των δύο σε ένα ηρωικό στοιχείο του αγώνα, σαλπίζει την ελευθερία και αδελφότητα των λαών.
Με την χαρακτηριστική και συγκινησιακή ευαισθησία, στη βάση της λαϊκότητας, γίνεται διαφωτιστικός στην προώθηση της ισότητας. Στην τάση αυτή, χωρίς ιδιαίτερες λεκτικές αποστάξεις, βοήθησαν και τα προσωπικά του βιώματα, ο τρόπος ζωής, οι αγώνες, οι διώξεις κ.ά.
Μέσα από τη συνύφανση νότας και ήχου προβάλλεται η επαναστατική μεταβολή της κοινωνίας, πάντα σε βάσεις δημοκρατικές, με ανοιχτό το περιεχόμενο της αντίληψης του λαού, από την διεγερτικότητα του ήχου (πάλης, ξεκίνημα, νέοι αγώνες).
Κλείνοντας, παρόλο που δεν είμαι μουσικός, γνώρισα τη μεγάλη μουσική του ιδιοφυία, καθώς έτυχε ν’ ακούσω τα τραγούδια του σε πολλές χώρες, ακόμα και στην πόλη Σαγκάη της Κίνας.
Εγώ δεν σε χαιρετώ, Μίκη, διότι δεν έφυγες ποτέ! Είσαι (και θα είσαι) εδώ μαζί μας. . .