Παρέκβαση: Στον αείμνηστο Μίκη, ταπεινό επίγραμμα:

Μουσαγέτη Θεοδωράκη! Να ‘ξερες με τι μεράκι, με τι πάθος και λαχτάρα, σ’ έπαιζα με την κιθάρα και τη μουσική ροφούσα, οινορρόδινο ποτό!

Του δικτάτορα οι μπότες δεν συνέτριψαν τις νότες τού τερψίχορου Ζορμπά σου. Πάλι ορθές αυτές σταθήκαν και τερπνός χορός γενήκαν, που αγλαΐζει τ’ όνομά σου.

Όμως ήρθε τώρα η ώρα η κυρά η Μνημοσύνη, πέρα απ’ τις εννιά τις Μούσες, κι έναν γιο να αποκτήσει, αψηλό σαν κυπαρίσσι, ταίρι να ‘χει η Μελπομένη, στη στρωμνή της να μη μένει άνανδρη και μαραμένη…

Ω, λυσιπόνου μουσικής πηγή! Σ’ εσένα, Απολλώνιε και χρυσολύρη Μίκη, κάθε τιμή και έπαινος δικαίως σου ανήκει.
Χαίρε, χαίρε, ευάν, ευοί! Χόρευε και θυμήσου το άκρατο, στο επέκεινα, κρασί του Διονύσου! Ας είναι η μνήμη σου εσαεί, αγλαότιμε κι αθάνατε αδελφέ! Τέλος παρέκβασης.

Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή Παλαιοανθρωπολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Δρ. Σωκράτη Ρουσιάκη, οι αυστραλοπίθηκοι έζησαν στην Αφρική πριν από 4,2 έως 1,4 εκατομμύρια χρόνια. Ένα ή περισσότερα είδη αυστραλοπιθήκων ανήκουν στη γενεαλογική γραμμή του Homo (homo = άνθρωπος = ανήρ + ωψ = ανδρ-ωπος).

Ο Αυστραλοπίθηκος afarensis έζησε πριν από 3,9 έως 2,9 εκατομμύρια χρόνια, ενώ στην Τανζανία της Αφρικής βρέθηκαν τα ίχνη τής δίποδης βάδισής του, ηλικίας 3,6 εκατομμυρίων ετών.

Αυτά και άλλα πολλά για τους αυστραλοπίθηκους διδάσκει ο καθηγητής Ρουσιάκης.

Κατά την περίοδο 1972-1977, οι παλαιοντολόγοι ανακάλυψαν εκατοντάδες απολιθωμάτων ανθρωποειδών στην Αιθιοπία. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν ο σκελετός της «Λούσι».

Η πρώτη αυτή παλαιγενής «Εύα» του σημερινού ανθρώπου είχε ύψος 1,10 μ., και βάρος γύρω στα 30 κιλά. Πιθανότατα ο «σύζυγος» της ήταν πιο ψηλός και πιο βαρύς.

Παρενθετικά να πούμε εδώ ότι, σύμφωνα με τον χρονογράφο Ιωάννη Μαλάλα (6ος μ.Χ. αι), ο «σύζυγος» της βιβλικής Εύας, ο Αδάμ, είχε ύψος 6 πόδια, άνοιγμα παλάμης 14 δάχτυλα, πατημασιά 16 δάχτυλα και έζησε 930 χρόνια! («Χρονογραφία», 1.1).

Ατυχώς, ο χρονογράφος παρέλειψε να μας πει αν ο Αδάμ είχε αφαλό και ποιο το μήκος του φαλλού. Κλείνει η παρένθεση.
Προτού αφήσουμε τα περί παλαιοανθρωπολογίας και έρθουμε στα καθ’ ημάς φιλοσοφικά, να σημειώσουμε ότι ο όρος «χαμένος κρίκος» (missing link) δεν χρησιμοποιείται πλέον από τους επιστήμονες, διότι η εξελικτική πορεία δεν είναι γραμμική αλλά πολυπλόκαμη, πολύκλαδη. Δηλαδή ο σύγχρονος άνθρωπος δεν προέρχεται κατευθείαν από τον πίθηκο, αλλά από κάποιον κοινό πρόγονο, ανθρώπων και πιθήκων.

Πάλι παρενθετικά, ν’ αναφέρουμε ότι η θεωρία του Δαρβίνου περί προέλευσης του ανθρώπου από άλλα είδη ζώων, διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Μικρασιάτη φιλόσοφο Αναξίμανδρο (610-547 π.Χ.), ο οποίος είπε το εξής εκπληκτικό: «εξ αλλοειδών ζώων ο άνθρωπος εγεννήθη» (Testimonia, frag. 10).

Δηλαδή: «Από άλλα είδη ζώων προήλθε ο άνθρωπος»!

Από την κοινώς πλέον αποδεκτή θεωρία της εξέλιξης ανακύπτουν κάποιες εύλογες απορίες, τις οποίες εξέφρασε ο πολυμαθής Βρετανός μαθηματικός και φιλόσοφος Bertrand Russell (1872-1970) στο βιβλίο του, Unpopular Essays (Αντιδημοφιλή δοκίμια). Μεταφέρω εδώ δύο από αυτές, στις οποίες πρόσθεσα και τις δικές μου:

Απορία πρώτη: Κατά το μακρύ ταξίδι εξέλιξης εκατομμυρίων ετών (από την αμοιβάδα ως τον σημερινό άνθρωπο), σε ποιο στάδιο και σε ποια ανθρωποειδή δόθηκε αθάνατη ψυχή; Είχε άραγε η Αυστραλοπιθηκίνα Λούσι την ίδια αθάνατη ψυχή, με αυτή της βιβλικής Εύας;

Απορία δεύτερη: Σε ποιο χρονικό σημείο της εξέλιξης οι αυστραλοπίθηκοι απόκτησαν ελεύθερη βούληση και ικανότητα να κακουργούν, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δικαιολογείται η αιώνια τιμωρία τους στην Κόλαση; Θα τιμωρηθεί άραγε στην άλλη ζωή η Αυστραλοπιθηκίνα Λούσι, επειδή πέταξε μια ώριμη καρύδα στο κεφάλι τού παιχνιδομάτη συντρόφου της;

Οι ερωτήσεις αυτές είναι ρητορικές. Η Επιστήμη δεν ασχολείται με τέτοια μεταφυσικά ζητήματα. Ωστόσο, τέθηκαν εδώ για τροφή στη σκέψη.

Σχετικά με την απορία, «Πότε και σε ποιον αυστραλοπίθηκο εμφυτεύθηκε για πρώτη φορά αθάνατη ψυχή;», ο Russell απαντά ωμά:

«Μία από τις μεγαλειώδεις συλλήψεις του νου, που αποδείχτηκαν άχρηστες για την Επιστήμη, είναι αυτή περί ψυχής» (Unpopular Essays, Unwin Paperbacks, London 1976, σ. 146). («One of the ‘grand’ conceptions which have proved scientifically useless is the soul».)

Αν όμως η «Περί ψυχής» πραγματεία του Αριστοτέλη αποδείχτηκε άχρηστη για την Επιστήμη, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο και για το «Περί μεγεθών και αποστημάτων ηλίου και σελήνης» σύγγραμμα του Αρίσταρχου του Σάμιου (310-250 π.Χ.).
Αυτός ο δαιμόνιος Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός, πρώτος διατύπωσε τη θεωρία ότι η Γη στρέφεται γύρω από τον άξονά της και γύρω από τον Ήλιο (ηλιοκεντρικό σύστημα). Μου έκανε εντύπωση η πρώτη του «υπόθεση», που λέει: «Την σελήνην παρά του ηλίου το φως λαμβάνειν» (η Σελήνη παίρνει το φως της από τον Ήλιο!).

Η «υπόθεση» αυτή του Αρίσταρχου αντιβαίνει στην «Παλαιά Διαθήκη», που λέει: «και εποίησεν ο θεός τους δύο φωστήρες τους μεγάλους, τον φωστήρα τον μέγαν εις τας αρχάς της ημέρας και τον φωστήρα τον ελάσσω εις τας αρχάς της νυκτός» («Γένεσις», 1:16).

Με την επικράτηση όμως της νέας θρησκείας του Χριστιανισμού, το ηλιοκεντρικό σύστημα του Αρίσταρχου θεωρήθηκε ως «θύραθεν» σοφία και πέρασε στη λήθη. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαεπτά αιώνες, ώσπου να έλθει ο Κοπέρνικος (1473-1543) για να δικαιωθεί ο Αρίσταρχος και ν’ αρχίσει πάλι η Γη να στρέφεται γύρω από τον Ήλιο!

Τα φωτεινά μυαλά των παλαιών προγόνων μας συντάραξαν τον σκοτεινό απαίδευτο νου τού χριστιανού υμνογράφου, που με κρυφή απελπισία, απευθυνόμενος στη μητέρα του Ιησού, η οποία ποτέ δεν διάβασε Αρίσταρχο, της λέει: «Χαίρε, η φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα»!

Κι όμως, αυτόν τον απαίδευτο μισέλληνα υμνογράφο εξυμνεί γνωστός πεπαιδευμένος συμπάροικος, όστις Έλλην ων, Έλληνας αδικεί. Κρίμα!