ΕΔΩ και χρόνια, ακολουθώ τα χνάρια του ταγματάρχη, Anders Lassen, ανιχνεύοντας το ρόλο που αυτός διαδραμάτισε σε πάμπολλα ιστορικά γεγονότα ανά την Ελλάδα κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι αναγνώστες του «Νέου Κόσμου» θα έχουν, ίσως, έχουν διαβάσει τα άρθρα μου για τη δράση του Δανού ταγματάρχη στη Σάμο, τη Σύμη, τη Θεσσαλονίκη και αλλού, και την τοποθέτηση τιμητικής πλακέτας στη μνήμη του, την οποία πρότεινα και βοήθησα το Προξενείο της Δανίας στη Μελβούρνη να πραγματοποιήσει.
Αργότερα, γνώρισα τον Δανό ιστορικό, Thomas Harder, που ερευνά τη ζωή του Anders Lassen για πολλά χρόνια και δημοσίευσε τη βιογραφία του αρχικά στη δανική γλώσσα. Πρόσφατα το βιβλίο του κυκλοφόρησε σε αγγλική και ελληνική μετάφραση, δίνοντας έτσι σε μεγαλύτερο κοινό την πρόσβαση σε αρχεία και πηγές διαφόρων χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Στα ελληνικά το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίκεντρο», με τίτλο «Ο πόλεμος του Andy – 9 Απριλίου 1940-9 Απριλίου 1941 – Η ιστορία του Δανού Anders Lassen, ήρωα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου». Η δε αγγλική έκδοση κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Pen & Sword στη Μ. Βρετανία.
Η νέα έκδοση του βιβλίου έδωσε την ευκαιρία στον συγγραφέα να ερευνήσει τα Ελληνικά Αρχεία καθώς και να έρθει σε επαφή με ιστορικά στοιχεία που συνδέονται με τη δράση του ταγματάρχη Lassen στην Ελλάδα.
Το όνομα του Anders Lassen είναι γνωστό στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί μία εκ βαθέων έρευνα της ζωής του και του πολέμου. Ο γεννημένος στη Δανία, Anders Lassen, κατετάγη ως εθελοντής στο βρετανικό στρατό μετά τη γερμανική εισβολή στη Δανία και, έκτοτε, αποτέλεσε στέλεχος διαφόρων τμημάτων των Ειδικών Δυνάμεων. Έτσι βρέθηκε και στην Ελλάδα με τις συμμαχικές δυνάμεις, συμβάλλοντας έτσι και στην απελευθέρωση της Ελλάδας.
Το βιβλίο φωτίζει την περίοδο της δράσης των Συμμαχικών Δυνάμεων στο Αιγαίο από το 1943 έως την Απελευθέρωση της Ελλάδας το 1944 και το ρόλο που διαδραμάτισε ο Anders. Οι 150 από τις 350 σελίδες του βιβλίου είναι αφιερωμένες στη συμβολή του Anders στην απελευθέρωση της Ελλάδας.
Η αφήγηση ξεκινάει από την Τρυπητή της νότιας Κρήτης, στα μέσα του 1943, με την απόβαση και την αποτυχημένη προσπάθεια του Anders και μιας μικρής ομάδας στρατιωτών (μεταξύ αυτών και οι Έλληνες, Κίμων Ζωγραφάκης και Γιάννης Ανδρουλάκης) να χτυπήσουν τις αεροπορικές βάσεις των Γερμανών στο Ηράκλειο και την Πεδιάδα Καστελίου. Εκεί γίνεται εκτενής αναφορά στα μέρη που κρύφτηκαν, στα ονόματα των οδηγών και των ντόπιων που τους βοήθησαν, ακόμη και στη ρακί που τους κέρασαν σε μια καλύβα-κρησφύγετο όπου ο Anders ήπιε όλη την μποτίλια και ζήτησε και άλλη.
Στο βιβλίο γίνεται, επίσης, αναφορά στην πτώση του Μουσολίνι και την ένταξη της Ιταλίας στις συμμαχικές δυνάμεις στο τέλος του 1943. Αυτό ενθάρρυνε τις προσπάθειες απελευθέρωσης των Δωδεκανήσων καθώς και της Σάμου από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Ο Anders είχε μεγαλύτερη συμμετοχή στα γεγονότα στη Σύμη και τη Σάμο καθώς επίσης είχε δράση στη Ρόδο, τη Λέρο, την Κάλυμνο, τη Χάλκη, την Αλιμιά και την Τήλο.
Καθώς οι προσπάθειες αυτές δεν τελεσφόρησαν, ο συγγραφέας περιγράφει τους γερμανικούς βομβαρδισμούς στα χωριά και τις απώλειες σε άμαχο πληθυσμό, την εκκένωση από τα νησιά, τη βοήθεια διαφυγής στην Κύπρο και την Τουρκία, των ντόπιων που συνεργάστηκαν στις επιχειρήσεις και κινδύνευαν με εκτέλεση από τους Γερμανούς.
Οι επιχειρήσεις συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 1944, με τον Anders να συντονίζει μία επιτυχημένη επιδρομή στη Χάλκη και έπειτα άλλες στη Σύμη, την Αλιμιά, την Άνυδρο, τη Σαντορίνη και την Πάρο. Μετά την απόβαση των Βρετανικών δυνάμεων στην Αθήνα, ο Anders συμμετείχε στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Το Δεκέμβριο του 1944 τον συναντάμε στην Κρήτη, καθώς η γερμανική κατοχή φθάνει στο τέλος της, να συντονίζει τις δράσεις των συμμαχικών δυνάμεων. Ο συγγραφέας αναφέρεται ακόμα στη σύγκρουση μεταξύ των ομάδων αντίστασης στην Κρήτη τον ΕΛΑΣ και την ΕΟΚ όπου σκοτώθηκαν και δύο στρατιώτες του Anders.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ελλάδα γέννησε πολλούς ήρωες και ο Anders Lassen ήταν, σίγουρα, ένας από αυτούς. Τιμήθηκε με τρεις Πολεμικούς Σταυρούς και αποτελεί έναν από τους 24 αξιωματικούς που έλαβαν τέτοια διάκριση.
Ο Πολεμικός Σταυρός της Βικτώριας που έλαβε ο Anders είναι ο μόνος που απονεμήθηκε σε μέλος της βρετανικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Έχω περπατήσει σε πολλά από τα μέρη από τα οποία πέρασε και έδρασε ο Anders Lassen και οι περιγραφές στο βιβλίο του Thomas Harder φουντώνουν τις μνήμες μου καθώς και την επιθυμία να ξαναεπισκεφθώ αυτά τα μέρη.
Συνιστώ ανεπιφύλακτα το βιβλίο του σε όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και, ειδικότερα, στην Ελλάδα. Είμαι βέβαιος ότι πολλοί ακόμη ιστορικοί και αναγνώστες θα συγχαρούν τον Thomas Harder για την έρευνά του και για το γεγονός ότι έκανε γνωστή τη ζωή και τη δράση του Anders Lassen στο ευρύτερο κοινό.
Το αναγνωστικό κοινό μπορεί να προμηθευτεί το βιβλίο και τις μεταφράσεις του ηλεκτρονικά.
*Το κείμενο αυτό αποτελεί περίληψη της βιβλιοπαρουσίασης του Jim Claven στην αγγλική έκδοση του «Νέου Κόσμου». Ο Jim Claven είναι ιστορικός, συγγραφέας και γραμματέας της Επιτροπής Lemnos Gallipoli Commemorative Committee. Έχει γράψει και εκδώσει το βιβλίο Lemnos & Gallipoli Revealed: A Pictorial History of the Anzacs in the Aegean, 1915-16. Το νέο του βιβλίο Grecian Adventure – Greece 1941 Anzac Trail Stories and Photographs θα κυκλοφορήσει στο τέλος του έτους.