Η κατοχική Τουρκία θέλει να αφήσει εκτός Συμβουλίου Ασφαλείας, ει δυνατόν και εκτός ΟΗΕ, το Κυπριακό, μέχρι να επιβάλει τη δική της ατζέντα. Υιοθετώντας επιθετική τακτική και στο διπλωματικό πεδίο, επιχειρεί να εκβιάσει αποδοχή των αξιώσεών της σε ό,τι αφορά το αφήγημα για αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» και «ίσου διεθνούς καθεστώτος» από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Με αφορμή και το θέμα που προέκυψε με τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ και την άρνηση της κατοχικής δύναμης να αποδεχθεί τούτο, είναι προφανείς οι τουρκικές επιδιώξεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Άγκυρα δεν δέχθηκε την Αυστραλή Μελίσα Παρκ ως ειδική του ΟΗΕ γιατί πιστεύει ότι είναι πιο κοντά με την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Έτσι μετά την απόρριψη από τουρκικής πλευράς της Αυστραλής Μελίσα Παρκ, ο Διεθνής Οργανισμός προτείνει τώρα τον Colin Stewart από τον Καναδά. Η Λευκωσία έχει ανάψει το πράσινο φως για τον διορισμό του, δεν έχει ωστόσο μέχρι στιγμής γίνει γνωστή η στάση της τουρκικής πλευράς επί του θέματος. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο Colin Stewart υπηρετεί σήμερα στη Δυτική Σαχάρα, όπου μετατίθεται η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Θα γίνει, δηλαδή, ανταλλαγή πόστων.
Εάν ο ειδικός απεσταλμένος θα λογοδοτεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αυτό θα γίνεται στη βάση των αποφάσεων και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, που σαφώς δεν συνάδουν με το αφήγημα της Άγκυρας. Η στάση αυτή της κατοχικής δύναμης αφορά στις συστηματικές προσπάθειες ανατροπής της βάσης των διαπραγματεύσεων και κατ΄ επέκταση της μορφής της λύσης. Δεν θέλει σε καμία περίπτωση να δοθεί η εντύπωση πως επαναρχίζουν διαπραγματεύσεις ή μια διαδικασία, εκτός κι εάν τούτο γίνει μετά από αποδοχή των δικών της αξιώσεων.
Ο βασικός στόχος της τουρκικής πλευράς είναι η κατάργηση του ψηφίσματος 186 του 1964, μέσα από το οποίο διασφαλίσθηκε η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι προφανές πως η Τουρκία θα «επανέλθει» στο Συμβούλιο Ασφαλείας μόνο εάν υπάρξει αλλαγή προσέγγισης επί της ουσίας του Κυπριακού. Δύσκολο εγχείρημα, διαπιστώνεται ωστόσο μια μεθοδευμένη συστηματική δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση. Η Τουρκία δεν βιάζεται, αλλά εκτιμά πως μπορεί αυτό που ζητεί να προκύψει κάτω από το βάρος των δεδομένων και των τετελεσμένων.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά προκρίνει έναρξη συζητήσεων στα πλαίσια «αναβαθμισμένων» Τεχνικών Επιτροπών, που θα λειτουργούν σε «διμερές» επίπεδο. Ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, έχει κάνει λόγο για συνεργασία σε θέματα καθημερινότητας, όπως είναι τα θέματα υγείας, «από κάτω προς τα πάνω». «Μπορεί να υπάρξει μια διαδικασία στο πλαίσιο της χρήσης εξουσίας από κράτος σε κράτος, δηλαδή από κάτω προς τα πάνω, που θα μπορέσει να στηρίξει τις εργασίες των Τεχνικών Επιτροπών, να μπορούν να γίνουν βήματα που θα αγγίζουν την καθημερινή ζωή, θα δίδουν περισσότερη ελπίδα στον τ/κ και τον ε/κ λαό», έχει αναφέρει. Ήδη στα θέματα της πανδημίας υπήρξε απόφαση στα πλαίσια της Τεχνικής Επιτροπής, σε σχέση με το πρωτόκολλο διακίνησης ένθεν κακείθεν της κατοχικής γραμμής, που υιοθετήθηκε. Είναι προφανές πως ενώ υπάρχει απουσία διαδικασίας, η τουρκική πλευρά ζητά όπως λειτουργούν οι Τεχνικές Επιτροπές, παραπέμποντας στην ύπαρξη δύο οντοτήτων, που συνεργάζονται ενώ ζουν παράλληλα και πλάι- πλάι.
Ενέργειες από Ην. Έθνη
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα Ηνωμένα Έθνη θα αρχίσουν τις επόμενες εβδομάδες τηλεφωνικές επαφές με τους εμπλεκόμενους σε μια προσπάθεια να διασπασθεί το αδιέξοδο και να βρεθεί τρόπος να διορισθεί ειδικός απεσταλμένος. Την ευθύνη εκ μέρους του Διεθνούς Οργανισμού για να διεκπεραιώσουν την «τηλεφωνική διπλωματία» ανέλαβαν η Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, και η ειδική αντιπρόσωπος στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, που μέχρι το τέλος του μήνα ολοκληρώνει τη θητεία της στη Λευκωσία και αποχωρεί. Στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού, έχοντας προσπαθήσει παρασκηνιακά να πεισθεί η Άγκυρα να εκδοθεί ανακοίνωση, μετά το γεύμα της περασμένης Δευτέρας, διαμόρφωσαν την εντύπωση πως η τουρκική πλευρά είναι ανυποχώρητη και δεν αποδέχεται τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου, που θα λογοδοτεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ανακοινωθέν με αναφορά στον διορισμό του απεσταλμένου θα εκδιδόταν μετά το γεύμα Γκουτέρες, Αναστασιάδη και Τατάρ, που έγινε την περασμένη Δευτέρα στη Νέα Υόρκη, αλλά το μπλόκαρε η Άγκυρα.
Τα Ηνωμένα Έθνη, για μια ακόμη φορά, δείχνουν αδυναμία να διαχειριστούν ένα θέμα που θα έπρεπε να τελειώσει εκδίδοντας την ανακοίνωση. Είναι προφανές πως δέχονται αφόρητη πίεση από την κατοχική Τουρκία, ώστε να εγκαταλειφθεί η ιδέα για τον διορισμό απεσταλμένου. Οι πληροφορίες φέρουν την Άγκυρα να εκβιάζει τη Γραμματεία και για άλλα ζητήματα, για τα οποία ο Διεθνής Οργανισμός επενδύει στη στάση της Τουρκίας. Σημειώνεται πως ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη διάρκεια των εγκαινίων του «Σπιτιού της Τουρκίας» στη Νέα Υόρκη και έχοντας δίπλα του τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε ευχαριστήσει το καθεστώς της Άγκυρας. «Είμαι προσωπικά εξοικειωμένος με την τεράστια γενναιοδωρία της Τουρκίας και της τουρκικής κοινωνίας προς τους πρόσφυγες», ανέφερε ο Γ.Γ. και πρόσθεσε: «Σας ευχαριστώ (Τουρκία) για την υποστήριξή σας στους πρόσφυγες που χρειάζονται προστασία».
Είναι προφανές πως ενόψει του γεγονότος ότι δυο τουλάχιστον χώρες των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Ρωσία και η Κίνα, ζητούν με αφορμή το Αφγανικό οι απεσταλμένοι του Γ.Γ. να περνούν από το συλλογικό αυτό όργανο ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν αποκλείεται να αφήσει το θέμα να ξεφουσκώσει. Ένα επιχείρημα που ενδεχομένως να επιστρατευθεί είναι πως δεν υπάρχουν, σε αυτή τη φάση, εξελίξεις που να δικαιολογούν τον διορισμό. Περαιτέρω, εκείνο που προκύπτει είναι πως τα Ηνωμένα Έθνη αποφεύγουν να αναφερθούν στην πλευρά που μπλοκάρει τις εξελίξεις, που είναι ξεκάθαρα η τουρκική.
Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΖΕΝΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ
Η Λευκωσία τηρεί στάση αναμονής για το θέμα του ειδικού απεσταλμένου. Έχει στηρίξει το θέμα τούτο, θεωρεί πως η θέση του Γενικού Γραμματέα ήταν ξεκάθαρη και πως δεν μπορεί να υπάρξει υπαναχώρηση. Ο διορισμός προσωπικού απεσταλμένου, όπως ήταν η Τζέιν Χολ Λουτ, που δεν είχε σχέση με το Συμβούλιο Ασφαλείας, αδυνατίζει την παρέμβαση του ΟΗΕ, ενώ θα εξυπηρετεί τις επιδιώξεις της Άγκυρας. Είναι σαφές πως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόσο στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη της Γενεύης όσο και στο γεύμα της Νέας Υόρκης προσήλθε χωρίς προϋποθέσεις, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο διεύρυνσης της ατζέντας. Το πρώτο λάθος, βέβαια, έγινε από τον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος στη Γενεύη επέτρεψε στην τουρκική πλευρά να θέσει το θέμα των δύο κρατών. Γι’ αυτό και είχε βαπτίσει άτυπη τη σύναξη. Τώρα, για να αρχίσει η διαδικασία, θα πρέπει να γίνουν αποδεκτοί οι όροι της κατοχικής δύναμης.