Η Αντωνία Κανδύλη, εν μέσω της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922, πήρε την κόρη της Ελένη, 6 ετών τότε και από τα Μοσχονήσια βρέθηκε πρόσφυγας, αρχικά στη Λέσβο.
Ακολούθησε ορισμένες οικογένειες συγχωριανών της και εγκαταστάθηκε στη Λήμνο, στο χωριό Τσιμάνδρια. Εκεί, έζησε όλη την υπόλοιπη ζωή της, εκτός από μία 5ετία που… μετανάστευσε στην Αυστραλία.
Αν δεν ήταν η πιο ηλικιωμένη επιβάτισσα του πλοίου τότε, όταν 85 ετών πλέον, το 1965 επιβιβάστηκε στο «Πατρίς» με προορισμό τη Μελβούρνη, μάλλον ήταν κατά την επιστροφή της στην Ελλάδα και πάλι με το «Πατρίς», το 1970, στα 90 της χρόνια.
Την ιστορία της γιαγιάς Αντωνίας, που είναι συνυφασμένη με την ιστορία του Ελληνισμού, με την προσφυγιά και τη μετανάστευση, εξιστόρησε στον «Νέο Κόσμο», ο εγγονός της, ο συμπάροικος Άγγελος Ρηγόπουλος.
Ο κ. Άγγελος το 1965 μερίμνησε ώστε τα μέλη της οικογένειάς του που είχαν απομείνει τότε στην Ελλάδα -στο χωριό Τσιμάνδρια της Λήμνου- να είναι παρόντα στο γάμο του στη Μελβούρνη, με την αγαπημένη του, Κατερίνα Μαγιά (με την οποία, στις 13 Νοεμβρίου φέτος, συμπλήρωσαν 56 χρόνια, μία ζωή, μαζί).
Με το «Πατρίς» ταξίδεψαν τότε ο πατέρας του Χρήστος, η μητέρα του Ελένη, η αδερφή του Αγλαΐα -τα άλλα 5 αδέρφια του ήταν ήδη εδώ- και η γιαγιά του Αντωνία Κανδύλη.
Ο γάμος μάλιστα τα έφερε έτσι η ζωή ώστε να είναι… διπλός και η γιαγιά Αντωνία να καμαρώσει δύο εγγόνια της να παντρεύονται μαζί: Τον κ. Άγγελο με την κα. Κατερίνα και τη Δανάη (αδερφή του κ. Άγγελου) με τον αείμνηστο, Τζίμη Τάχου.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΣ
Η καταγωγή της γιαγιάς Αντωνίας, όπως προαναφέρθηκε, ήταν από τα Μοσχονήσια, απέναντι από τη Λέσβο.
Αναγκάστηκε να φύγει το 1922, κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, έχοντας μαζί την κόρη της Ελένη, 6 ετών, και λιγοστά υπάρχοντα.
«Τον παππού μου, τον Απόστολο Κανδύλη, τον πήραν οι Τούρκοι, δεν τον ξαναείδαν», ανέφερε κ. Άγγελος στον «Νέο Κόσμο» με «σπασμένη» φωνή, εμφανώς συγκινημένος.
«Το σπίτι τους ήταν δίπλα στην εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου… έφευγαν οι χωριανοί. Η γιαγιά πήρε την κόρη της, τη μητέρα μου και έφυγαν μαζί. Με μία βάρκα περάσαν στη Λέσβο. Εκεί μαζεύονταν όλοι οι πρόσφυγες για να πάνε στη συνέχεια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, ή αλλού. Χωριανοί της γιαγιάς μου επέλεξαν τη Λήμνο. Εκείνη τους ακολούθησε καθώς δεν ήθελε να είναι τελείως μόνη, με ένα μικρό παιδί…».
Βρέθηκαν στο χωριό Τσιμάνδρια. Οι άλλες οικογένειες από τα Μοσχονήσια ήταν ψαράδες, όπως και ο παππούς του κ. Άγγελου. Η γιαγια Αντωνία ήξερε να φτιάχνει δίχτυα και έτσι βιοπορίστηκε παρέχοντας και για την κόρη της. Έγινε και η «ανταλλαγή» μερικά χρόνια έπειτα και η γιαγιά, με ένα μικρό αντίτιμο, πήρε ένα σπίτι στο νησί και 10 στρέμματα γης.
«Με αυτά μεγάλωνε τη μητέρα μου, η οποία όταν έγινε 16 χρόνων γνώρισε τον πατέρα μου, Χρήστο Ρηγόπουλο, ντόπιο από τα Τσιμάνδρια. Αγαπηθήκανε. Ήταν ωραία και η μητέρα μου… Αλλά ο παππούς μου, το οποίου έχω το όνομα, δεν ήθελε ο πατέρας μου να πάρει ‘ξένη’», σημείωσε ο κ. Άγγελος.
«Ο μπαμπάς μου όμως την είχε ερωτευτεί, δεν άκουγε τίποτε και κανέναν. Κλεφτήκαν και παντρευτήκαν… Στην αρχή ζούσαν στο σπίτι της γιαγιάς Αντωνίας και δε μιλούσαν με τον παππού μου. Αλλά όταν γεννήθηκα εγώ, με έβγαλε Άγγελο ο πατέρας μου και άρχισαν πάλι να έχουν σχέσεις», πρόσθεσε.
Ο Χρήστος Ρηγόπουλος και η Ελένη Κανδύλη απέκτησαν 7 παιδιά (κατά σειρά: Μερσίνη, Δανάη, Άγγελος, Κλειώ, Γιώργος, Αγλαΐα, Χάρης). Όλοι αργότερα βρέθηκαν στην Αυστραλία.
Η γιαγιά Αντωνία όσο ήταν εδώ ζούσε σε ένα δωματιάκι δίπλα στο σπίτι που είχε αποκτήσει ο κ. Άγγελος στο East St Kilda τότε. Της άρεσε πολύ στη Μελβούρνη. Είχε ευκολίες που δεν είχε στο χωριό εκείνα τα χρόνια. Ήταν καλή μαγείρισσα και συχνά έφτιαχνε πετεινό με φλωμάρια, παραδοσιακό φαγητό της Λήμνου.
Ήταν το 1970 όταν ο Χρήστος Ρηγόπουλος, ο πατέρας του κ. Άγγελου, αποφάσισε ότι ήρθε ο καιρός να επιστρέψει, με τη σύζυγό του και τη μητέρα της, τη γιαγιά Αντωνία, στα πάτρια εδάφη.
Η γιαγιά ήταν τότε 90 ετών και δεν ήθελε να φύγει. Έλεγε: «’Γιατί να αφήσω τον παράδεισο που τα έχω όλα;’ Ο μπαμπάς μου τη φύλαγε μη φύγει και τη χάσει», θυμάται ο κ. Άγγελος. Αλλά εντέλει επιβιβάστηκαν στο «Πατρίς» και επέστρεψαν στην Ελλάδα. Η γιαγιά Αντωνία έφυγε από τη ζωή περίπου 5 χρόνια μετά, στα 95 της.