Ο Δημήτρης Ψαθάς γεννήθηκε το 1907 στην Τραπεζούντα του Πόντου και το 1923, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο ίδιος ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του.

Εκεί, μετά τις σπουδές του αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία, την ευθυμογραφία και το θέατρο.

Το 1925 ξεκίνησε τα πρώτα δημοσιογραφικά του βήματα από τις σελίδες της εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα». Στη συνέχεια, εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορες άλλες αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά, και χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς του χρονογραφήματος.

Το 1935 άρχισε να γράφει στην εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» στιγμιότυπα από τα δικαστήρια με το ψευδώνυμο «Ο μάρτυς». Στην ίδια εφημερίδα, η οποία στις ημέρες μας κυκλοφορεί ως «Τα Νέα», είχε αναλάβει τη συγγραφή του χρονογραφήματος, το οποίο συνέχισε για σαράντα περίπου χρόνια από τη στήλη του «Εύθυμα και σοβαρά».

Τα περισσότερα από τα θεατρικά έργα του Ψαθά είχαν γυρισθεί σε κινηματογραφικές ταινίες με μεγάλη επιτυχία και είχαν διεθνή αναγνώριση, καθώς μεταφράστηκαν στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ρωσικά, τα ρουμανικά και τα τουρκικά, και έτσι ανεβάστηκαν σε θέατρα πολλών χωρών.

Υπήρξε σύμβουλος της «Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», καθώς και μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ).

Το 1937 κυκλοφόρησε η πρώτη του συλλογή ευθυμογραφημάτων με τίτλο «Η Θέμις έχει κέφια». Ακολούθησαν πολλά ανάλογα έργα, όλα στο χώρο της σατιρικής ευθυμογραφίας, με κορυφαία την «Μαντάμ Σουσού» το 1940.

Την ίδια χρονιά έγραψε το «Στραβόξυλο», ένα έργο που μεταφέρθηκε στο θέατρο, και στη συνέχεια στον κινηματογράφο.

Τα θεατρικά του έργα παίχτηκαν απ’ όλους σχεδόν τους θιάσους της Αθήνας, με τους καλύτερους Έλληνες ηθοποιούς. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο και κωμωδίες του, μεταξύ των οποίων είναι μερικές από τις καλύτερες κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου, όπως οι ακόλουθες:

1959 «Να πεθερός, να μάλαμα».
1959 «Ένας βλάκας και μισός».
1961 «Ζητείται ψεύτης».
1962 «Ο ατσίδας».
1962 «Εταιρεία θαυμάτων».
1964 «Ο εαυτούλης μου».
1965 «Φωνάζει ο κλέφτης».
1965 «Η χαρτοπαίχτρα».
1967 «Ο αχόρταγος».
1969 «Το στραβόξυλο».
1969 «Ξύπνα Βασίλη».

Κάποιες κωμωδίες του Ψαθά είχαν επανεκδοθεί πολλές φορές.

Τη δραματική περίοδο της κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, ο Δημήτρης Ψαθάς την περιέγραψε με τον δικό του τρόπο στα βιβλία του «Χειμώνας του ΄41» (1945), «Αντίσταση» (1945) και «Χιούμορ μιας εποχής» (1946).

Το 1950-1951 ταξίδεψε στην Αμερική, την Αγγλία, τη Γαλλία, την Τουρκία και την Αίγυπτο, και δημοσίευσε τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις σε τρία βιβλία: «Κάτω απ’ τους ουρανοξύστες» (1950), «Στη χώρα των μυλόρδων» (1951), και «Παρίσι, Σταμπούλ και άλλα εύθυμα ταξίδια» (1951).

Επίσης, έγραψε ένα χιουμοριστικό μυθιστόρημα το 1956, που περιλαμβάνει σάτιρα των ηθών της εποχής, με τον τίτλο «Οικογένεια βλαμμένου», καθώς και σειρά εύθυμων διηγημάτων με τίτλο «Παρ’ ολίγον να γελάσουμε» (1960).

Επιλογή χρονογραφημάτων του ο Δ. Ψαθάς περιέλαβε σε τρία βιβλία με τους τίτλους «Από την εύθυμη πλευρά», «Στο καρφί και στο πέταλο» και «Πέρα βρέχει».

Ο Δημήτης Ψαθάς αποτελεί το καμάρι του ποντιακού ελληνισμού, για το λόγο ότι, μεταξύ άλλων, είναι και συγγραφέας ίσως του σπουδαιότερου ιστορικού μυθιστορήματος που αναφέρεται στο χρονικό της Μικρασιατικής Καταστροφής, και εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις πλέον έγκυρες πηγές για το θέμα αυτό.

Πρόκειται για το βιβλίο του «Γη του Πόντου» (1966), στο οποίο με ιστορικά και αυτοβιογραφικά στοιχεία αναφέρεται στα δεινοπαθήματα των Ελλήνων της Ανατολής.

Στον Πρόλογο του βιβλίου αυτού μεταξύ άλλων αναφέρει και τα ακόλουθα:

Δεν επιτρέπεται να θυσιάζουμε την ιστορική αλήθεια σε καμία σκοπιμότητα, όπως, δυστυχώς, καθιερώθηκε να γίνεται απ’ τον καιρό που χαράχτηκε η λεγόμενη ελληνοτουρκική φιλία. Η άστοχη τακτική της αποσιώπησης των γεγονότων της Ιστορίας ήταν ίσως κι ένας από τους λόγους που τόσο άσχημα πορεύτηκε η “φιλία” με τους Τούρκους. Να ρίξουμε τον πέπλο της λήθης στο παρελθόν, αλλά να ξέρουμε, όχι να κρύβουμε.

Ο Δημήτρης Ψαθάς έφυγε από τη ζωή στις 13 Νοεμβρίου 1979.

Για τη δημοσιογραφική του καριέρα και για το συγγραφικό του έργο, έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες χρονογράφους, ευθυμογράφους και θεατρικούς συγγραφείς, καθώς και ως ο «πρωτομάστορας» της νεοελληνικής κωμωδίας.

Ακολουθεί το συγγραφικό έργο του Δημήτρη Ψαθά, το οποίο κατατάσσεται σε τέσσερις κατηγορίες:

1. Θεατρικά έργα

*Το στραβόξυλο, κωμωδία σε τρεις πράξεις, 1940.
*Μαντάμ Σουσού, 1946.
*Μαντάμ Σουσού, τόμος Β΄, 1946.
*Το χιούμορ της εποχής. Τύποι της πείνας, 1946.
*Ο εαυτούλης μου,·1946.
*Ζητείται ψεύτης, κωμωδία, 1953.
*Μικροί Φαρισαίοι,·κωμωδία, 1954.
*Ένας βλάκας και μισός, 1955.
*Φον Δημητράκης, κωμωδία σε τρεις πράξεις, 1956.
*Φαύλος κύκλος, κωμωδία.
*Φωνάζει ο κλέφτης, 1958.
*Χειμώνας του ’41, 1961.
*Εμπρός να γδυθούμε, 1962.
*Χαρτοπαίχτρα, 1963.
*Ο έρως στο εδώλιο και άλλες εύθυμες ιστορίες, 1977.
*Οικογένεια Βλαμμένου, 1977.
*Σε ήχο πλάγιο, 1977
*Ξύπνα Βασίλη, 1977.
*Ο Αφελής, κωμωδία, 1978.
*Οι Ατίθασοι, κωμωδία, 1978.

2. Ευθυμογραφήματα

*Η Θέμις έχει κέφια, 1937.
* Μαντάμ Σουσού,·Η πυργοδέσποινα του Βούθουλα, 1941.
*Ορκίζομαι να είπω την αλήθειαν, 1943.
*Χειμώνας του ’41.
*Αντίσταση·1942-1944, 1945.
*Σκίτσα της κατοχής, 1945.
*Τι χιουμοριστικές εποχές, 1946.
*Σε ήχο πλάγιο, 1973.
*Πέρα βρέχει, χρονογραφήματα 1948-1960, 1977.
*Το χιούμορ μιας εποχής.

3. Ταξιδιωτικά κείμενα

*Κάτω από τους ουρανοξύστες, 1950.
*Στη χώρα των μυλόρδων,·1951.
*Παρίσι, Σταμπούλ, και άλλα εύθυμα ταξίδια, 1951.
*Made in America.

4. Χρονικά

*Γη του Πόντου, 1966.
*Χρονογραφήματα, 1979.

Μετά τον θάνατο του Δημήτρη Ψαθά κυκλοφόρησαν επιλογές χρονογραφημάτων του στα ακόλουθα τρία βιβλία:

*Στο καρφί και στο πέταλο, 1999.
*Στου κουφού την πόρτα, 2001.
*Το εύθυμο καρνέ, 2002.