Λεπτά αφότου η αυστραλιανή κυβέρνηση ανακοίνωσε πως θα άνοιγε τα σύνορα της χώρας στους ξένους τουρίστες στα τέλη Φεβρουαρίου, η Emily Barrett έβγαλε αεροπορικό εισιτήριο για Σίδνεϊ. Η 32χρονη νταντά από το Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας είχε περάσει τρεις μέρες κάνοντας έρευνα και μιλώντας με φίλους της από την Αυστραλία πριν αποφασίσει να ταξιδέψει στο νησί-ήπειρο, το οποίο για δύο χρόνια είχε επιβάλει μερικούς από τους αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους και μερικά από τα μεγαλύτερα σε διάρκεια lockdowns παγκοσμίως αποβλέποντας στην αποτροπή της εξάπλωσης του κορονοϊού.
«Όλοι έλεγαν πως αν επιστρέφαμε σε lockdown, ο κόσμος θα έβγαινε στους δρόμους», ανέφερε η Barrett. Το ταξίδι της, διάρκειας δύο εβδομάδων, είχε προγραμματιστεί να ξεκινήσει λίγες μέρες μετά το άνοιγμα των συνόρων στις 21 Φεβρουαρίου.
Τόσο οι υποψήφιοι ταξιδιώτες όσο και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι, όσον αφορά στο άνοιγμα του «φρουρίου Αυστραλία». Πολλοί, ωστόσο, αναρωτιούνται αν οι συνεχιζόμενοι περιορισμοί -εμβολιασμοί, τεστ, υποχρεωτική χρήση μάσκας– θα κάνουν την επιστροφή των ξένων ταξιδιωτών στο απομονωμένο αυτό έθνος να μοιάζει περισσότερο με ρυάκι παρά με κύμα. Η φήμη που απέκτησε η Αυστραλία κατά τη διάρκεια της πανδημίας για ακαμψία και απομόνωση (που επουδενί δεν συνάδει με την εικόνα της φιλόξενης και χαλαρής χώρας την οποία προβάλλει ο Εθνικός Οργανισμός Τουρισμού) ίσως αποτελέσει ακόμα ένα εμπόδιο.
«Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα χρειαστεί χρόνος για να ανακάμψουμε πλήρως, είμαστε, ωστόσο, σίγουροι πως η ζήτηση για ταξίδια στην Αυστραλία είναι μεγάλη», δήλωσε η Phillipa Harrison, γενική διευθύντρια του Οργανισμού Τουρισμού της χώρας, Tourism Australia.
Πριν από την πανδημία, ο τουρισμός ήταν ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της αυστραλιανής οικονομίας, έχοντας συνεισφέρει σε αυτή το 2019 45 δισ. δολάρια
Η Αυστραλία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμένων στον κόσμο: το 94% των πολιτών άνω των 16 ετών έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Το 2020 και το 20Aπόδοση: Μαρία Κωβαίου21 η χώρα ακολούθησε μια αυστηρή στρατηγική μηδενικής ανοχής απέναντι στην Covid-19 κλείνοντας εθνικά και διαπολιτειακά σύνορα, περιορίζοντας την επιστροφή των Αυστραλών στην πατρίδα τους ή την έξοδό τους από αυτή, εφαρμόζοντας lockdown πολλών μηνών και απαιτώντας από τους λίγους επισκέπτες της να υποβληθούν σε ακριβές καραντίνες σε ξενοδοχεία. Τα ολοένα και αυξανόμενα κρούσματα της παραλλαγής Όμικρον τον Ιανουάριο, που, αν και επιμένουν, έχουν έκτοτε παρουσιάσει κάμψη, είχαν φέρει τη χώρα στα πρόθυρα μιας νέας φάσης «ζωής με τον ιό».
«Η επιστροφή μας είναι ένδειξη ότι εμείς έχουμε τον έλεγχο του ιού, γιατί μέχρι τώρα αισθανόμασταν πως ο ιός έλεγχε εμάς», ανέφερε η Catherine Bennett, ερευνήτρια δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο Deakin της Μελβούρνης, προσθέτοντας ότι το άνοιγμα των συνόρων σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής. «Με άλλα λόγια, είμαστε έτοιμοι για αυτό».
Η Αυστραλία ρίχνει τις άμυνές της
Το άνοιγμα της Αυστραλίας συνεπάγεται μερικούς βασικούς κανόνες. Οι ταξιδιώτες που εισέρχονται στη χώρα πρέπει να είναι πλήρως εμβολιασμένοι ώστε να αποφύγουν τη δαπανηρή καραντίνα των 14 ημερών σε κάποιο ξενοδοχείο και πρέπει να έχουν κάνει τεστ πριν από την άφιξή τους – κάπως συνηθισμένες προϋποθέσεις για τα ταξίδια πλέον.
Ωστόσο, θα χρειαστεί παραπάνω χρόνος μέχρι η Αυστραλία να «στρώσει» για τα καλά κόκκινο χαλί στους επισκέπτες. Ολόκληρη η πολιτεία της Δυτικής Αυστραλίας –το ένα τρίτο της πελώριας αυστραλιανής γης που όμως φιλοξενεί μόλις το 10% του πληθυσμού– έχει επί της ουσίας παραμείνει κλειστό για το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας τόσο για τους ξένους ταξιδιώτες όσο και για τους εμβολιασμένους Αυστραλούς υπηκόους. Άνοιξε για εμβολιασμένους ταξιδιώτες στις 3 Μαρτίου με υποχρεωτικά τεστ κατά την άφιξη. Στην πολιτεία, η οποία από την αρχή της πανδημίας έχει ανακοινώσει περίπου 2.900 κρούσματα και 10 θανάτους, βρίσκονται, μεταξύ άλλων, η πόλη Περθ –μία από τις πιο απομακρυσμένες μεγαλουπόλεις του κόσμου–, πάνω από 11.265 χλμ. ακτογραμμής, τα επιβλητικά φαράγγια από ψαμμόλιθο της περιοχής Kimberley και οινικοί προορισμοί, όπως το Margaret River. Ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μπορεί να ανοίξει τα εθνικά σύνορα, οι πολιτείες έχουν τη δυνατότητα να θέσουν τους δικούς τους περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένης της εισόδου σε αυτές.
«Θέλουμε απεγνωσμένα να επιστρέψουν οι τουρίστες», δήλωσε ο Graeme Skeggs, γενικός διευθυντής του Adam’s Pinnacle Tours, ενός από τα μεγαλύτερα ταξιδιωτικά πρακτορεία της Δυτικής Αυστραλίας, που πριν από την πανδημία διοργάνωνε πολυτελείς εκδρομές στις διάσημες ακτές και τοπόσημα της πολιτείας. Το μεγαλύτερο μέρος της πελατείας του εξαφανίστηκε με την έλευση της πανδημίας και κάποια μικρότερα πρακτορεία με τα οποία συνεργαζόταν έχουν πλέον κλείσει. «Δύο χρόνια είναι πολλά. Παραπάνω από ό,τι υπολογίζαμε», είπε ο Skeggs.
Αν και αρκετοί πράκτορες που βασίζονται στους ξένους τουρίστες είναι αισιόδοξοι, είναι σαφές πως η επιστροφή στις προ-πανδημικές εποχές δεν είναι απλό πράγμα.
Το 2017, η Κίνα ξεπέρασε για πρώτη φορά τη Νέα Ζηλανδία ως η μεγαλύτερη ξένη τουριστική αγορά για την Αυστραλία και δύο χρόνια αργότερα, το 2019, 1,3 εκατ. επισκέπτες από την ηπειρωτική Κίνα ξόδεψαν πάνω από 12 δισ. αυστραλιανά δολάρια (8 δισ. ευρώ) σε συνάλλαγμα, περίπου το 27% του τζίρου από ξένους ταξιδιώτες για εκείνη τη χρονιά. Με την Κίνα όμως να εξακολουθεί να εφαρμόζει αυστηρούς περιορισμούς στον εξερχόμενο τουρισμό, η Αυστραλία έχει να αντιμετωπίσει ένα κενό στην τουριστική οικονομία της.
Το 2012, η Michelle Chen άνοιξε το κινέζικο εστιατόριο Apollo Surfcoast επί του Μεγάλου Ωκεάνιου Δρόμου στη πολιτεία Βικτώρια – μια από τις πιο γραφικές τοποθεσίες της πολιτείας, περίπου δυόμιση ώρες απόσταση οδικώς από τη Μελβούρνη– για να εξυπηρετήσει τους εκατοντάδες Κινέζους που ξεχύνονταν από τα τουριστικά λεωφορεία σε καθημερινή βάση καθοδόν για τους φημισμένους βραχώδεις σχηματισμούς, γνωστούς ως «Δώδεκα Αποστόλους», πιο κάτω στην ακτή.
Όταν η Αυστραλία έκλεισε τα σύνορά της στους Κινέζους ταξιδιώτες την 1η Φεβρουαρίου 2020, η Chen έχασε «σχεδόν το 100%» της πελατείας της. Και σαν να μην έφτανε αυτό, τον Απρίλιο του 2021 το εστιατόριό της κάηκε ολοσχερώς. Το άνοιξε εκ νέου τον Δεκέμβριο λίγο πιο κάτω. Ωστόσο, δεν θεωρεί πως η βασική της πελατεία θα επιστρέψει σύντομα.
Το σίριαλ «Τζόκοβιτς»
Τον περασμένο Ιανουάριο, το Australian Open –μια από τις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις της χώρας και πόλος έλξης για εκατοντάδες εκατομμύρια θεατές κάθε χρόνο– έγινε ο περίγελος τον μέσων μαζικής ενημέρωσης όταν ο τενίστας Νόβακ Τζόκοβιτς, το νο. 1 στην παγκόσμια κατάταξη, κρατήθηκε και τελικά απελάθηκε από τη Μελβούρνη επειδή δεν ήταν εμβολιασμένος και επειδή θεωρήθηκε πως η παρουσία του θα προκαλούσε «πολιτική αναταραχή». Το σίριαλ, που κράτησε δέκα ημέρες, πυροδότησε διαμαρτυρίες στην Αυστραλία από ομάδες που θεωρούσαν πως η διαμάχη ήταν ένα ακόμα παράδειγμα καταπάτησης των δημόσιων ελευθεριών εξαιτίας των οδηγιών προστασίας κατά της Covid-19.
«Τα ισχυρά σύνορα είναι θεμελιώδη για τον αυστραλιανό τρόπο ζωής», δήλωσε ο Πρωθυπουργός της χώρας Σκοτ Μόρισον μετά την απόφαση για κατάργηση της βίζας του σταρ τενίστα.
Η εμμονή της Αυστραλίας με την ασφάλεια των συνόρων της, ειδικά η αυστηρή της μεταχείριση απέναντι στους αιτούντες άσυλο, αποτελεί θέμα υπό αμφισβήτηση εντός της χώρας, αλλά τελικά βρίσκει τους ψηφοφόρους σύμφωνους. Πώς όμως η άκομψη απέλαση του Τζόκοβιτς συνάδει με το νέο αυστραλιανό αφήγημα του «ανοίξαμε και σας περιμένουμε»;
«Από τη δική μας οπτική, πραγματικά υπογραμμίζει τη δύναμη της συνοριακής πολιτικής της Αυστραλίας», δήλωσε ο Chris Allison, αναπληρωτής διευθυντής του παραρτήματος του Εθνικού Οργανισμού Τουρισμού στη Βόρεια Αμερική. Αν και η αντιμετώπιση του Τζόκοβιτς δίχασε, είπε, έδειξε ότι «η Αυστραλία έχει μηδενική ανοχή σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό ως προϋπόθεση για να μπει κάποιος στη χώρα» και επιβεβαιώνει το ότι «προσπαθούμε να ανοίξουμε εκ νέου τα σύνορα με ασφάλεια και να προστατεύσουμε την υγεία του έθνους».
Ωστόσο, μόνο ο χρόνος -και οι κρατήσεις- θα δείξουν αν οι ταξιδιώτες είναι διατεθιμένοι να ποντάρουν στο άνοιγμα της Αυστραλίας. Κάποιοι προτιμούν να περιμένουν και να δουν. Πριν από την πανδημία, η Αυστραλία ήταν το μέρος όπου «όλοι ήθελαν να πάνε», ανέφερε η Samantha Carranza, διευθύντρια του ταξιδιωτικού γραφείου Sky Tours στο κεντρικό Λος Άντζελες. «Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση» είπε, προσθέτοντας ότι η προστατευτικότητα της Αυστραλίας έχει κάνει τους πελάτες της διστακτικούς. «Κανείς δεν ξέρει στα σίγουρα αν έχει ανοίξει ή όχι. Και αν ξανακλείσει και αποκλειστούν εκεί;»
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το ενδιαφέρον για ταξίδια στην Αυστραλία παρουσιάζει ήδη ανοδική τάση. Οι κρατήσεις πτήσεων αυξήθηκαν κατά 200% μετά την ανακοίνωση για το άνοιγμα των συνόρων σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με την εταιρεία τουριστικών στατιστικών αναλύσεων Forward Keys.
Ανοίγοντας την Αυστραλία των Aβορίγινων στον κόσμο
Σύμφωνα με τον οργανισμό Tourism Australia, οι πολιτιστικές εμπειρίες που ηγούνται οι διαφορετικοί αυτόχθονες πληθυσμοί της Αυστραλίας θα βρίσκονται στο επίκεντρο της τουριστικής προβολής της χώρας στους ξένους ταξιδιώτες. Στη Βόρεια Επικράτεια, ωστόσο, την περιοχή με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτόχθονων πληθυσμών, πολλές απομακρυσμένες κοινότητες παρέμεναν αποκλεισμένες από τον έξω κόσμο τουλάχιστον μέχρι τις 3 Μαρτίου.
Οι ξένοι επισκέπτες είναι σημαντικοί για τον τουρισμό της περιοχής. Πριν από την πανδημία, σχεδόν το 70% των ξένων επισκεπτών στη Βόρεια Επικράτεια συμμετείχαν σε τουριστικές δραστηριότητες που διοργανώνουν Αβορίγινες. Οι Αυστραλιανοί τουρίστες ήταν μόλις το 16%.
Ο Victor Cooper, ιδιοκτήτης του ταξιδιωτικού γραφείου Ayal Aboriginal Tours στο Εθνικό Πάρκο Κακαντού, είπε πως συνήθιζε να υποδέχεται επισκέπτες από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στον «τόπο της γιαγιάς του» όπου τους μάθαινε για τις τροφές των γηγενών πληθυσμών και τους διηγούνταν θρύλους του τόπου. «Είχα δημιουργήσει μια προσοδοφόρα επιχείρηση με τους ξένους τουρίστες την οποία μάλιστα άργησα να αποκτήσω. Δεν νομίζω πως θα έχω ξανά την πελατεία του 2019».
Άλλοι τουριστικοί πράκτορες βλέπουν ήδη σημάδια ανάκαμψης που τους δίνουν ελπίδα για τη χρονιά που διανύουμε.
«Είναι ωραίο να βλέπεις και πάλι κόσμο», σχολίασε ο Dave Gordon, υπάλληλος στο hostel Wake Up Bondi της διάσημης παραλίας Μπόντι του Σίδνεϊ, σχετικά με τους ταξιδιώτες που άρχισαν πρόσφατα να κάνουν και πάλι την εμφάνισή τους. «Είναι συναρπαστικό».
Τη πρώτη χρονιά της πανδημίας «δυσκολευτήκαμε», ανέφερε. Για να επιβιώσει το hostel, χρειάστηκε να πετσοκόψει τις τιμές του, να κάνει μακροπρόθεσμες μισθώσεις, ακόμα και να κλείσει για κάποιο καιρό. Το άνοιγμα των συνόρων, όμως, απομακρύνει ένα βασικό εμπόδιο για τον ίδιο και για άλλους ανθρώπους της φιλοξενίας σε όλη τη χώρα που θέλουν να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον κόσμο: «Ελάτε! Ήρθε η ώρα να ταξιδέψετε!»