Επανέρχομαι στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, γιατί πρόσφατα, διακεκριμένοι περιβαλλοντολόγοι έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για το γεγονός ότι η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας συνεχίζει να ανέρχεται σε όλη την Υφήλιο, γεγονός που θα έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον του Πλανήτη μας.

Σχετικά με το υπό συζήτηση θέμα, είναι κατά την άποψή μου, τα ακόλουθα σχόλια του Χρήστου Σ. Ζερεφού, Γενικού Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, και Εθνικού Εκπροσώπου για την Κλιματική Αλλαγή, σε ομιλία του στις 29 Απριλίου 2022:

{…} «Ο 20ός αιώνας αποτέλεσε σημείο καμπής στις εφευρέσεις, στην τεχνολογία, στην ανάπτυξη των αυτοματισμών και στην αύξηση του ρυθμού παραγωγής και απόδοσης των κοινών αγαθών. Για όλους αυτούς τους λόγους ονομάστηκε εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης.

Η καύση ορυκτών καυσίμων οδηγεί κατ’ ανάγκην στην εκπομπή θερμοκηπικών αερίων όπως το διοξείδιο του άνθρακος, τα οποία έχουν την ιδιότητα να μην αφήνουν τον Πλανήτη να ψυχθεί προς το διάστημα.

Σαν αποτέλεσμα, τα τελευταία 40 χρόνια είδαμε μια εκτόξευση της μέσης θερμοκρασίας του Πλανήτη, η οποία έχει υπερβεί τον 1οC (1 βαθμό Κελσίου) από τότε που έχουμε μετρήσεις, και όπως δείχνουν τα πλέον προηγμένα μοντέλα, αυτό ήταν αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης.

{…} Βρισκόμαστε πλέον μέσα σε μία επικίνδυνη παρένθεση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση που θα υπερβεί ακόμα και τους 2, τους 3, ίσως και τους 4 βαθμούς Κελσίου στις προσεχείς δεκαετίες, αν δεν ληφθούν μέτρα.

Τα μέτρα που έχουν προταθεί σε παγκόσμια κλίμακα είναι η Συμφωνία των Παρισίων, και πρόσφατα η Πράσινη Συμφωνία, σημειώνοντας επίσης και την επαναφορά των ΗΠΑ στο τραπέζι των κλιματικών διαπραγματεύσεων. Βεβαίως, η μετάβαση στο λεγόμενο μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί λόγω του τεράστιου μωσαϊκού των οικονομικών επιπέδων που υπάρχουν σε όλο τον Πλανήτη.

Η Γη σήμερα βλέπει μια απίστευτη ανισοκατανομή του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) μεταξύ των υπερδιακοσίων χωρών μελών του ΟΗΕ. Αυτή η ανισοκατανομή δείχνει ότι τα Ηνωμένα Έθνη εμφανίζονται ως ενωμένα μόνον ως προς τις ηθικές αξίες, αλλά οπωσδήποτε όχι σε σχέση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν.

Η κλιματική αλλαγή είναι η κορυφή του παγόβουνου σε μία αυτοκαταστροφική πορεία την οποία ακολούθησε η ανθρωπότητα μέσα από τον υπερπλουτισμό και την υπεραδιαφορία για τον πλησίον (όπου ο πλησίον μπορεί να είναι στην άλλη άκρη του Πλανήτη, αλλά τον ίδιο αέρα που αναπνέει θα αναπνεύσουμε και εμείς).

{…} Το ζήτημα είναι ότι πρέπει να αισθανθούν όσοι έχουν εθισθεί από το κέρδος του «μαύρου χρυσού» και των άλλων ορυκτών καυσίμων, ότι πρέπει να στραφούν στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (ήλιος, άνεμος, γεωθερμία κ.λ.π.), τα οποία παρέχουν επαρκή ενέργεια για να υποκαταστήσουν τις ανθρώπινες ανάγκες τόσο σε μεταφορές και σε παραγωγή, όσο και στη καθημερινή διαβίωση των ανθρώπων στον Πλανήτη.

Η Φύση πάντα θα μας θυμίζει με την ακραία της συμπεριφορά ότι έχουμε ξεπεράσει κάποια όρια, και αλίμονο όταν το ακραίο γίνει σύνηθες, όπως το έχω πει πάρα πολλές φορές, τότε δεν θα έχουμε χρόνο να επιστρέψουμε στην κανονική κατάσταση του Πλανήτη μας.

Εύχομαι να μην φθάσουμε ως εκεί, και η ανθρωπιά να πρυτανεύσει και να κυριαρχήσει μέσα από μια σωστή Παιδεία, η οποία θα εξακολουθεί πάντα να είναι, τουλάχιστον κατ’ εμέ, το μεγάλο παγκόσμιο ζητούμενο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Το γεγονός ότι πολλές χώρες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ενέργειας αποτελεί δυσοίωνη εξέλιξη για την ανερχόμενη θερμοκρασία του Πλανήτη μας.

Ο περιορισμός της κλιματικής αλλαγής στους διεθνώς συμφωνημένους στόχους θερμοκρασίας θα απαιτήσει σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές άνθρακα, αλλά και σταδιακή κατάργησή του έως τα μέσα του αιώνα. Δυστυχώς οι διάφορες χώρες τείνουν να βασίζονται η μία στις προσπάθειες της άλλης, γεγονός που έχει οδηγήσει σε ελάχιστη συλλογική προσπάθεια μέχρι σήμερα.

Μια συνολική αξιολόγηση της κλιματικής αλλαγής, σε συνάρτηση με την οικονομική ανάπτυξη, πρέπει να περιλαμβάνει τις πολλές, και διαφορετικές επιπτώσεις της. Η οικονομική έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αυστηρή πολιτική για το κλίμα παρέχει περισσότερα μακροπρόθεσμα οφέλη, παρά κόστος για την παγκόσμια κοινωνία.

Υπάρχει επίσης μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η περιβαλλοντική πολιτική είναι πολύ δαπανηρή. Σαφώς, η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα συνεπάγεται κάποιο οικονομικό κόστος σε εταιρείες, αλλά και σε περιοχές, που αντλούν το εισόδημά τους από την προμήθεια ορυκτών καυσίμων ή την παραγωγή αγαθών από τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Ωστόσο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και οι νέες τεχνολογίες, ανοίγουν το δρόμο για νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, και πρωτοβουλίες καθαρής ανάπτυξης, που θα ωφελήσουν όλους τους τομείς της οικονομίας, του περιβάλλοντος, και της ζωής γενικότερα.

Η οικονομική έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αυστηρή πολιτική για το κλίμα παρέχει περισσότερα οφέλη από ότι κόστος για την παγκόσμια κοινωνία.

Δεδομένου ότι η ενεργειακή κρίση από τα μέσα του 2021 έως πρόσφατα έχει δημιουργήσει ένα κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας σε παγκόσμια κλίμακα, εκείνο που επείγει είναι να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για την άντληση ενέργειας από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), προκειμένου να διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός των διαφόρων κρατών.

Σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο που περιλαμβάνει ετήσιες και δεκαετείς προβλέψεις για το κλίμα, σε παγκόσμια κλίμακα, από τη μετεωρολογική υπηρεσία της Βρετανίας, υπάρχει πολύ υψηλή πιθανότητα (93%) κάποιο από τα χρόνια μεταξύ του 2022 και του 2026 να είναι το πιο θερμό που έχει καταγραφεί στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (ΠΜΟ) των Ηνωμένων Εθνών, σε πρόσφατη ανακοίνωσή του εξέφρασε την άποψη πως η αύξηση της θερμοκρασίας σε παγκόσμια κλίμακα θα περάσει το όριο που προσδιορίσθηκε στη συμφωνία του Παρισιού το 2015, όπως προκύπτει από την ακόλουθη πρόβλεψή του:

«Όσο συνεχίζουμε τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Παράλληλα, οι ωκεανοί μας θα συνεχίσουν να θερμαίνονται και να γίνονται τοξικοί, οι πάγοι στη θάλασσα και τα παγόβουνα θα συνεχίσουν να καταρρέουν, το επίπεδο της θάλασσας θα συνεχίσει να αυξάνεται, και οι ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες θα συνεχίσουν να εντείνονται».

Επιπρόσθετα, ο ΠΜΟ αναφέρθηκε στην αύξηση της θερμοκρασίας και στην Αρκτική, γεγονός που αποτελεί ένδειξη πως η αυξανόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας έχει αντίκτυπο σε όλο τον Πλανήτη.

Κατά την άποψή μου, από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα πως τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό στην αύξηση της θερμοκρασίας πρέπει αφενός να έχουν παγκόσμιες διαστάσεις, και αφετέρου να τεθούν σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν.