Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία οι δυσκολίες διαβίωσης γίνονται τόσο απειλητικές για τη ζωή όσο και αποθαρρυντικές για να σκεφτούμε κάτι άλλο από την καθημερινή επιβίωση ως ανθρωπότητα, έθνη, οικογένειες και άτομα. Η πρόοδος του πολιτισμού βασισμένου στην τεχνολογία που θα προσκόμιζε πολλαπλά αγαθά και, κατ’ επέκταση, ευημερία, μας έφερε σε άμεση επικοινωνία, αλλά μείωσε αισθητά τη φυσική επαφή. Επομένως, προσέφερε ύλη αλλά μήπως, σε τελική ανάλυση, αφαίρεσε την ψυχολογική ηρεμία; Μήπως προσέφερε παρερμηνεία στους όρους φιλία και οικογενειακή αγάπη, αλλά και ακινησία; Μήπως, συγχρόνως, πολλαπλασίασε ατομικές υποχρεώσεις με απαιτήσεις ταχύτατων αντιδράσεων στις οποίες δεν ήμασταν συνηθισμένοι, παρ’ όλη τη φαινομενική κοινωνική άνεση; Άρα, ερωτώ, προσέφερε ευημερία;
Από την άλλη πλευρά, πανδημίες, πόλεμοι και συμφέροντα έρχονται στο προσκήνιο καθημερινά και μας αναγκάζουν ν’ αλλάζουμε τακτικές, να γινόμαστε πιο προσεκτικοί μέχρι σκληροί και παρανοϊκοί, χωρίς ν’ αποφεύγουμε τα λάθη εφόσον δεν είμαστε πάντα εξοικειωμένοι με τη νέα ρευστότητα και τα συχνά μεταβαλλόμενα δεδομένα.
Μέσα σ’ αυτή την απρόβλεπτη κατάσταση, αναβαθμίζονται αναγκαίες προτεραιότητες επιβίωσης μάλλον παρά απόλαυσης την οποία υποτίθεται θα προσκόμιζε η εξέλιξη της τεχνολογίας. Κι αυτό αποτελεί ένα από τα αίτια της παρακμής της διδαχής της ελληνικής γλώσσας στην παροικία, εφόσον οι δυσκολίες της ανατροφής των παιδιών γίνονται καθημερινά πολυπληθέστερες για τη νέα οικογένεια, γίνονται καθημερινά και πιο απαιτητικές. Οι γονείς καλούνται να εργασθούν και οι δύο, να μεταφέρουν συχνά τα παιδιά σε όλες τις αθλητικές, γυμναστικές συναντήσεις, εκτός από το ημερήσιο σχολείο το οποίο είναι απαραίτητο. Το αποτέλεσμα, η εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας να υποβιβάζεται συχνά σε μη απαραίτητη προτεραιότητα.
Ανατρέχοντας στις πρώτες τρεις δεκαετίες μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τότε που ξεκίνησαν και εδραιώθηκαν τα απογευματινά σχολεία, οι συνθήκες αρχικά ήταν δύσκολες. Μέσα σε λίγα χρόνια, όμως, ευημερούσαν όλα τα σχολεία αυτά, είτε ήταν κοινοτικά είτε αρχιεπισκοπικά ή ιδιωτικά. Το μόνο μέλημα ήταν το υλικό που χρειαζόταν (βιβλία, τετράδια εργασίας κ.λπ.) το οποίο έπρεπε να κατασκευαστεί εδώ εφόσον η αποστολή των κατοπινών βιβλίων που το ελληνικό Κράτος μεριμνούσε να στείλει γινόταν όλο και πιο δύσκολη για ντόπια κατανάλωση.
Έτσι ξεκίνησε από μερικούς διευθυντές σχολείων μια συλλογή κειμένων, συγγραφή ασκήσεων, εκτύπωση πρόχειρων βιβλίων για κάθε επίπεδο με σκοπό να γίνει το έργο λίγο πιο εύκολο, λίγο πιο προγραμματισμένο. Μερικά σχολεία ήδη υπήρχαν για δεκαετίες προηγουμένως, αλλά το υλικό που χρησιμοποιούσαν είτε μοιραζόταν στους μαθητές και τις μαθήτριες σε φωτοαντίτυπα είτε ο δάσκαλος ή η δασκάλα το παρέδιδαν στον πίνακα και ανάγκαζαν τα παιδιά να το αντιγράφουν στο τετράδιο εργασίας.
Ακόμη και τότε αρκετά παιδιά του Δημοτικού και του Γυμνασίου των απογευματινών σχολείων δεν έδειχναν μεγάλη διάθεση να μάθουν την ελληνική γλώσσα, αλλά οι περισσότερες οικογένειες το θεωρούσαν ως ένα απαραίτητο συστατικό της ελληνικής μόρφωσής τους. Οπότε τα ανάγκαζαν πολλές φορές να φοιτούν στα σχολεία αυτά της παροικίας με οικογενειακές θυσίες και σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που το έκαναν.
Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί της ελληνικής γλώσσας, της εποχής εκείνης, που ξεκίνησαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και διάβηκαν και εκμεταλλεύτηκαν την έξαρση της τεχνολογίας, μας άφησαν χρόνους. Άλλοι, όμως, ένας ελάχιστος αριθμός, βρίσκονται ανάμεσά μας διανύοντας έτσι ένα διάστημα πέραν του μισού αιώνα στη διδαχή της γλώσσας μας. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτούς που αποτέλεσαν τον κορμό για την πρόοδο της Ελληνομάθειας ποτέ δεν τους τιμήσαμε, τουλάχιστον όσο θα έπρεπε, ως μια παροικία που αναγνωρίζει την προσφορά στο κοινό καλό, στην ελληνική κουλτούρα, στην εκπαίδευση.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν ελάχιστα άτομα σήμερα ανάμεσά μας, τα οποία αφού ξεκίνησαν μ’ αυτές τις συνθήκες και προχώρησαν μετά από τόσα χρόνια δυσκολιών στη δημιουργία ενός ευανάγνωστου υλικού για την εποχή, κατάφεραν και μεταπήδησαν στο δεύτερο στάδιο δημιουργίας ντόπιου επαγγελματικού εκπαιδευτικού υλικού από την αρχή της δεκαετίας του 1990.
Αρκετούς δεν προλάβαμε να τους ευχαριστήσουμε όπως θα έπρεπε, διότι ως πρωτοπόροι είναι εκείνοι οι οποίοι ολοκλήρωσαν μια αξιέπαινη και επαγγελματική δημιουργία, που χρησιμοποιήθηκε στη διδαχή χιλιάδων μαθητών και μαθητριών που σήμερα είναι καλοί γνώστες της ελληνικής γλώσσας. Επίσης, δημιούργησαν εκατοντάδες εγχειριδίων και εργασιών που διανέμονταν στα απογευματινά σχολεία και χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία ελλείψει άλλων συμβατικών παρομοίων.
Όπως προανέφερα, αν και μερικοί από αυτούς κουράστηκαν μετά από δεκαετίες προσφοράς, ενώ άλλοι απεβίωσαν, λίγοι συνέχισαν ανελλιπώς, δίχως να εγκαταλείψουν. Παραμένουμε υπόχρεοι ως ελληνική παροικία της Μελβούρνης στα άτομα αυτά με όραμα, με αυταπάρνηση, με διαχρονικότητα υπηρεσίας στην ελληνομάθεια.
Τοιουτοτρόπως, η Επιτροπή Ελληνικών Σχολείων Γλώσσας και Πολιτισμού -που αρχικά δημιουργήθηκε με τη βοήθεια του τέως καθηγητή Παναγιώτη Λιβεριάδη πριν από περισσότερα των τεσσάρων δεκαετιών και συμπεριλάμβανε περίπου σαράντα σχολεία- έγινε επίσημος οργανισμός το 2018.
Η Επιτροπή αυτή τον Ιούλιο του 2022 οργανώνει μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση κατά την οποία επιθυμεί να βραβεύσει μερικά από τα άτομα αυτά που στο διάβα της προηγούμενης πεντηκονταετίας ήταν πρωτεργάτες στην στη διαδαχη της ελληνικής γλώσσας,. όπως αναφέραμε πιο πάνω. Το θεωρεί απαραίτητο να ενημερώσει και να προσφέρει ένα μικρό «ευχαριστώ» γιατί χιλιάδες ομογενείς της Μελβούρνης χρωστούν τη γνώση της ελληνικής γλώσσας σε αυτούς.
Γι’ αυτό η εν λόγω Επιτροπή, στις 10 Ιουλίου 2022, και ώρα 3:00μμ., οργανώνει εκδήλωση η οποία σκοπό έχει να ενημερώσει και να ανταμείψει ορισμένους εκπαιδευτικούς και διευθυντές των απογευματινών μας σχολείων που βρίσκονται ακόμη ανάμεσά μας για τη σκληρή δουλειά των περασμένων πέντε και πλέον δεκαετιών.
Όποιος/όποια ενδιαφερόμενος επιθυμεί να παρευρεθεί στην εκδήλωση αυτή ας στείλει μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση agrelacs@mail.com σύντομα, διότι υπάρχει πολύ περιορισμένος αριθμός θέσεων.
Ιακωβος Γαριβαλδης ΟΑΜ
(Μελβούρνη)