Ο Yianni Cartledge, ενθουσιασμένος από τις πρωτογενείς πηγές που βρήκε στη συλλογή Dunstan του Πανεπιστημίου Flinders, αποφάσισε να εκπονήσει ένα πρότζεκτ Ιστορίας για την πτυχιακή του εργασία στο Τμήμα Εκπαίδευσης.

Το δοκίμιό του, που εντόπισε Έλληνες μετανάστες που εγκαταστάθηκαν στη Νότια Αυστραλία από την Ικαρία, του χάρισε το Βραβείο Πτυχιακής Έκθεσης Ιστορίας Wakefield Companion της Νότιας Αυστραλίας.

Το πιο συναρπαστικό όμως ήταν, ότι μέσα από αυτήν την έρευνα ο Yianni βρήκε έναν πρόγονο για τον οποίο δεν γνώριζε.

Ερευνώντας τα αρχεία μετανάστευσης στις Ειδικές Συλλογές της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης, ο Yianni Cartledge ακολούθησε τα ίχνη της ιστορίας της Ικαριώτικης κοινότητας στην Αδελαΐδα μέχρι το 1910 και ανακάλυψε ότι είχε έναν συγγενή για τον οποίο η οικογένειά του γνώριζε ελάχιστα.

«Ήξερα ότι ο προ-προπάππους μου είχε βρεθεί στη Νότια Αυστραλία, καθώς η οικογένειά μας έχει δυνατή προφορική ιστορία, ωστόσο δεν γνώριζα τη φύση και την έκταση του χρόνου που πέρασε εδώ», είπε ο Yianni Cartledge στον «Νέο Κόσμο».

Καθώς η Νότια Αυστραλία γινόταν ολόενα και πιο δημοφιλής μεταξύ των Ικαριωτών εκείνη την εποχή, ο προ-προπάππους του, ο Ιωάννης (John) Gronthos έκανε το άλμα το 1911 μαζί με τον αδελφό του, τον κουνιάδο του και τον ανιψιό του. Φτάνοντας στο Port Adelaide εγκαταστάθηκε στο Port Pirie, όπου εργάστηκε στα χυτήρια της BHP. Πολιτογραφήθηκε Αυστραλός πολίτης το 1929 και επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1930. Χρειάστηκαν 20 χρόνια μέχρι να μεταναστεύσει ο γιος του στην Αυστραλία με τα παιδιά του – μεταξύ των οποίων ήταν και ο παππούς του Yianni. Αυτό το μέρος της ιστορίας δεν ήταν γνωστό στην οικογένεια.

«Αυτό μ’ έκανε να συνδεθώ με το αντικείμενο της έρευνάς μου, και με παρακίνησε να εμβαθύνω ακόμα περισσότερο. Η Ιστορία ήταν πάντα το κύριο ενδιαφέρον μου και ξεχωριστό από τις γλωσσικές μου σπουδές», εξήγησε ο Yianni, ο οποίος ολοκλήρωσε το πτυχίο της Παιδαγωγικής και των Τεχνών μεταξύ 2013-2017, με ειδίκευση στην Ιστορία και τη Νεοελληνική γλώσσα. Το 2018, συνέχισε να εκπονεί την πτυχιακή του εργασία στην Ιστορία, εξετάζοντας τη Σφαγή της Χίου και τη στάση των Βρετανών απέναντι στους Έλληνες κατά την περίοδο εκείνη. Το 2020, ξεκίνησε το διδακτορικό του, που επρόκειτο για φυσική εξέλιξη των ερευνών του.

ΕΝΑΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΥΛΙΚΟΥ

Ο Yianni ανακάλυψε πολλά αρχεία στη μορφή κειμένων, φωτογραφιών και συνεντεύξεων, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων της τοπικής λέσχης της κοινότητας Ικαριωτών, που ιδρύθηκε το 1958, καθώς και ενός ελληνικού βιβλίου που περιείχε φωτογραφίες της Ικαρίας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1960.

Προσπαθώντας να βρει ακριβείς πληροφορίες συνειδητοποίησε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις στην πρόσβαση σε αρχεία, όπως ναυτικά μητρώα, έγγραφα μετανάστευσης και αρχεία πολιτογράφησης, δυσκολίες που έγιναν ακόμη πιο αισθητές εν μέσω των περιορισμών του COVID-19.

«Η πρόσβαση στα αρχεία και το πρωτογενές υλικό είναι αρκετά εύκολη μέσω των Εθνικών Αρχείων της Αυστραλίας (NAA), της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστραλίας και των Πολιτειακών Αρχείων της Νότιας Αυστραλίας, καθώς και βιβλιοθηκών και Αρχείων στο Ηνωμένο Βασίλειο», εξήγησε αλλά πρόσθεσε ότι κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας, τα περισσότερα αρχεία ήταν κλειστά για έξι μήνες ή περισσότερο.

«Ορισμένα αρχεία πρέπει να ψηφιοποιηθούν, πράγμα που συνεπάγεται κόστος, αλλά οι κατάλογοι μπορούν να δώσουν μια καλή εικόνα για το τι υπάρχει».

Το κύριο πρόβλημα, ιδίως με τις μεταναστεύσεις Ελλήνων, προέρχεται από τις ορθογραφικές παραλλαγές ή από την έλλειψη αρχείων συνολικά. Μερικές φορές οι πληροφορίες απλώς δεν υπάρχουν, και μπορεί κανείς να βασιστεί μόνο σε εμπεριστατωμένες θεωρίες.

«Όσον αφορά τις ορθογραφικές παραλλαγές, το όνομα του προγόνου μου ήταν Ιωάννης. Βρήκα εγγραφές με τα μικρά ονόματα Ioannis, Joannis, Giannis, Yianni, John, Jno (συντομογραφία του John), και Jean (η γαλλική εκδοχή του ονόματος), καθώς και πολλαπλές παραλλαγές του επωνύμου του», είπε ο Yianni.

Ο Yianni εξηγεί ότι όλα εξαρτώνται από το ποια αρχεία έχουν διατηρηθεί ή είναι προσβάσιμα και από τη φύση της μετανάστευσης του καθενός. Για τους Έλληνες στην Αυστραλία, οι καλύτερες πηγές είναι τα έγγραφα πολιτογράφησης και τα ναυτικά μητρώα, καθώς και εφημερίδες όπως το «Trove».

«Ωστόσο, ορισμένοι Έλληνες εγκατέλειψαν τα πλοία όπου δούλευαν, και μπήκαν λαθραία στη χώρα, χωρίς να αφήσουν κανένα στοιχείο της άφιξής τους», προσθέτει.

«Το αρχειακό υλικό μπορεί επίσης μερικές φορές να είναι ανακριβές λόγω των γλωσσικών δεξιοτήτων του μετανάστη ή της κατανόησης του υπαλλήλου στη Υπηρεσία μετανάστευσης που συχνά κατέγραφε τις πληροφορίες. Έτσι, μερικές φορές πρέπει να διαβάσεις ανάμεσα στις γραμμές – αυτό γίνεται συνήθως με καλή κατανόηση της περιόδου στην Ελλάδα και στην Αυστραλία».

ΤΑ ΤΕΣΤ DNA ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ

Ένας άλλος τρόπος για την αποκάλυψη της ιστορίας των προγόνων μας, είναι τα τεστ DNA, κάτι που έχει κάνει ο ίδιος και το περιγράφει ως μια ενδιαφέρουσα εμπειρία που μπορεί να μας συνδέσει με συγγενείς και να προσφέρει περισσότερες πληροφορίες για το εκτεταμένο οικογενειακό δέντρο μας, ειδικά σε περιπτώσεις απώλειας στοιχείων ή υιοθεσίας.

«Η καλύτερη οδός είναι να ξεκινήσετε με έναν πρόγονο που γνωρίζετε και να εργαστείτε προς τα πίσω», επισημαίνει ο Yianni. «Προσπαθήστε να αποκτήσετε πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερα αρχεία, μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερες ορθογραφικές παραλλαγές του ονόματός τους -πρώτο και επώνυμο- και ακόμη, προσεγγίστε τις σχετικές κοινότητες με τις οποίες μπορεί να είχαν κάποια σχέση. Υπάρχουν επίσης διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης που βοηθούν στον εντοπισμό προγόνων».

Όλο και περισσότερα άτομα ελληνικής καταγωγής που ζουν σε Αγγλόφωνες χώρες αναζητούν τις ρίζες τους. Δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν έχει κρατήσει λεπτομερή αρχεία στη διάρκεια της ιστορίας της σημαίνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερες βάσεις δεδομένων με δυνατότητα αναζήτησης στα ελληνικά και στα αγγλικά.

Ως αποτέλεσμα πολέμων και της Μικρασιατικής Καταστροφής, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν ελάχιστες πληροφορίες για την ιστορία της οικογένειάς τους, και επιπλέον η λανθασμένη γραφή των ονομάτων τους όταν εγκαταστάθηκαν στην χώρα, καθιστά την έρευνα ακόμα πιο δύσκολη.

«Οι ιστορίες μετανάστευσης είναι σημαντικές και φυσικά θα διατηρηθούν ζωντανές, καθώς αποτελούν τον ιστό της σύγχρονης αυστραλιανής ιστορίας», τονίζει ο Yianni.

«Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να εμβαθύνουμε στις ιστορίες της μετανάστευσης και κυρίως με μια κριτική ματιά, ώστε να αναπτύξουμε τον διάλογο στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε το παρελθόν. Με αυτόν τον τρόπο, εμείς οι Αυστραλοί μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τους εαυτούς μας και τη θέση μας στην ευρύτερη ιστορία. Μπορούμε επίσης να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία των προγόνων μας, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι μετανάστες στο έθνος μας».

Επί του παρόντος, ο Yianni ολοκληρώνει ένα διδακτορικό που εξετάζει τους νησιώτες του Αιγαίου στον αγγλόφωνο κόσμο μεταξύ 1815-1945 και επικεντρώνεται σε δύο κύριες περιπτώσεις, τους Χιώτες του Λονδίνου (1815-1900) και τους Ικαριώτες της Νότιας Αυστραλίας (1900-1945), οι οποίες θα υποβληθούν το επόμενο έτος. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήστε με τον ομογενή ερευνητή στην ηλεκτρονική διεύθυνση yianni.cartledge@flinders.edu.au