«Με εξαίρεση την Σλοβενία δεν θα μπορέσει μακροπρόθεσμα κανένα από τα κράτη που προέκυψαν από την Γιουγκοσλαβία του Τίτο να εκπληρώσει τους όρους της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε τους πολιτικούς, αλλά ούτε και τους οικονομικούς. Σε καμιά περίπτωση η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να ενσωματώσει τις βαλκανικές εστίες αναταραχής».

Helmut Schmidt, H Αυτοδυναμία της Ευρώπης, Μόναχο 2000, ελληνική μετάφραση Αθήνα 2003, σ. 169.

Ι. Γεγονότα και φρόνημα στην επίσημη ιστοριογραφία του γειτονικού κράτους

«Τον Αύγουστο του 1904 συμμορίες που εκπαιδεύθηκαν και εξοπλίστηκαν στην Ελλάδα εισέβαλαν στην Μακεδονία με τουφέκια και μαχαίρια με σκοπό να πραγματοποιήσουν το πρόγραμμα του Μακεδονικού Κομιτάτου σχεδιασμένο στο πλαίσιο ενός τρομοκρατικού κινήματος. Η δράση τους ήταν περισσότερο σκληρή στο σαντζάκι της Θεσσαλονίκης και στις περιοχές Κοστούρ (Καστοριάς), Λερίν (Φλώρινας) και Βίτολα (Μοναστηρίου), δηλαδή σε μέρη που βρίσκονταν πλησιέστερα στην Ελλάδα και στρεφόταν εναντίον των χριστιανών κατοίκων που αρνούνταν να προσχωρήσουν στην ελληνική εκκλησία (Πατριαρχείο), να δηλώσουν ελληνικό φρόνημα και να στείλουν τα παιδιά τους σε ελληνικά σχολεία: Ή θα αλλάξετε ή θα σκορπιστούν γύρω τα νεκρά κορμιά σας έγραφαν σε προκηρύξεις οι συμμορίτες … Οι Έλληνες συμμορίτες διέπρατταν δολοφονίες και σφαγές σχεδόν σε κάθε χωριό της Μακεδονίας». Ακολουθούν παρόμοιες αναφορές σε διάφορα περιστατικά.

Την ευθύνη για όλα αυτά είχαν ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, ο αξιωματικός Παύλος Μελάς, ο δημοσιογράφος Δημήτριος Καλαποθάκης και ο πρόξενος Λάμπρος Κορομηλάς. Αυτά και άλλα παρόμοια γράφονται σε άρθρο με θέμα τον Μακεδονικό Αγώνα στο συλλογικό έργο Η Μακεδονία και οι Μακεδόνες κατά το παρελθόν (La Macédoine et les Macédoniens dans le passé) που εκδόθηκε από το Ινστιτούτο της Εθνικής Ιστορίας των Σκοπίων το 1979 (Dr. K. Bitoski, «Armed action as means of Greek propaganda in Macedonia, 1904-1908», σ. 241-255).

Το ίδιο Ινστιτούτο εξέδωσε επίσης (και στα αγγλικά) το 2008 την Ιστορία του Μακεδονικού Λαού (History of the Macedonian People). Στο κεφάλαιο με τον τίτλο «Η κατάσταση στην Μακεδονία υπό ελληνική κυριαρχία» η κυριαρχία αυτή χαρακτηρίζεται από τον συγγραφέα-ακαδημαϊκό ως «πολιτιστική γενοκτονία» (cultural genocide). «Από το 1919 ως το 1928 οι Έλληνες άλλαξαν τα μακεδονικά-σλαβικά τοπωνύμια σε πόλεις, χωριά, όρη και ποτάμια της Μακεδονίας του Αιγαίου, εξαφάνισαν ο,τιδήποτε θύμιζε ότι η περιοχή δεν ήταν ελληνική, δηλαδή ό,τι ανήκε σε άλλο λαό».

Σε ό,τι αφορά τον λαό αυτόν, δηλαδή τον «μακεδονικό» σλαβικό πληθυσμό, αναφέρεται ότι σύμφωνα με τις μαρτυρίες Ιταλών διπλωματών το 1927 ζούσαν στη «Μακεδονία του Αιγαίου» 140 έως 150 χιλ. Σλαβομακεδόνες και κατόπιν ότι σύμφωνα με πληροφορίες από το ελληνικό κομμουνιστικό κόμμα το 1935 ο σλαβομακεδονικός πληθυσμός ανερχόταν σε 240 έως 280 χιλ. Ο συγγραφέας θεωρεί εξάλλου πολύ πιθανό ότι στις αρχές του 2ου παγκοσμίου πολέμου στο αιγαιακό τμήμα της Μακεδονίας υπό ελληνική κυριαρχία κατοικούσαν 250 έως 300 χιλ. «Mακεδόνες» (Ivan Katardziev, «The situation of the Makedonia under the role of Greece», σ. 219-223).

Με την πολιτική της «κρατικής τρομοκρατίας» (state terror) δημιουργήθηκε στη «Μακεδονία του Αιγαίου», όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι πρόσφυγες από την Μικρά Ασία ένα «νέο ελληνικό έθνος». Αυτό υποστηρίζεται στο βιβλίο Η Μακεδονία και οι σχέσεις της με την Ελλάδα (Μacedonia and its Relations with Greece) που δημοσιεύθηκε από την Ακαδημία Επιστημών το 1993 στο τοπικό ιδίωμα και μεταφράστηκε κατόπιν στα αγγλικά [ως συγγραφείς αναφέρονται τέσσερις ακαδημαϊκοί και έξι διδάκτορες-επιστημονικοί συνεργάτες]. Στο ιδιαίτερο κεφάλαιο με τον τίτλο «Αλλαγή τοπωνυμίων» («Change of Toponyms») τα σλαβικά τοπωνύμια που αντικαταστάθηκαν στο διάστημα 1918-1970 ανέρχονται σε 1966. Ακολουθούν παραδείγματα όπως: Βοδενά (Έδεσσα), Λιμπάνοβο (Πέλλα), Όστροβο (Αρναία), Λαρίγκοβο (Αιγίνιον), Βαλοβίστα (Σκύδρα), Κούτλες (Βεργίνα), Βιστρίτσα (Αλιάκμων), Βαρδάρ (Αξιός), Βαλοβίστα (Σιδηρόκαστρο), Κουζνίκα (Παγγαίον).

Από την Ακαδημία Επιστημών εκδόθηκαν επίσης στο διάστημα 2007-2013 διάφορα έργα για την πολιτιστική και πολιτική ιστορία της «Μακεδονίας». Από τα τελευταία, το περιεχόμενο των οποίων γίνεται ευρύτερα γνωστό με τις αγγλικές περιλήψεις των δημοσιευμένων σε αυτά ανακοινώσεων, αναφέρονται εδώ τα πρακτικά δύο διεθνών συνεδρίων: «Εκατό χρόνια από τους Βαλκανικούς πολέμους» (Σκόπια 3 έως 4 Δεκεμβρίου 2012, εκδόθηκε το 2013) και «Η Ειρήνη του Βουκουρεστίου-Η Μακεδονία και τα Βαλκάνια» (Σκόπια 31 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου 2013, εκδόθηκε το 2014).

Στην ανακοίνωση με θέμα: «Η τύχη του άμαχου πληθυσμού της Θεσσαλονίκης κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων» από την Ν. Κotlar-Τραίκοβα (καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Εθνικής Ιστορίας) στο πρώτο περιγράφονται οι βαρβαρότητες που διέπραξαν στην πόλη κατά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους εις βάρος των αμάχων κατοίκων (Ιουδαίων, Μουσουλμάνων και Χριστιανών) Έλληνες και Βούλγαροι. Με τον βουλγαρικό στρατό φαίνονται όμως ότι πολέμησαν στον πρώτο όπως και στον δεύτερο βαλκανικό πόλεμο το 1912 και 1913 «Μακεδόνες» εθελοντές από την Θεσσαλονίκη, την Έδεσσα, την Καστοριά, τα Σκόπια, την Αχρίδα, το Κουμάνοβο και αλλού (περίπου 16000 άνδρες σε ιδιαίτερες μονάδες του τακτικού στρατού και 2174 ως άτακτοι) σύμφωνα με την ανακοίνωση του Alex. Trajanovski, καθηγητού στο Ινστιτούτο Εθνικής Ιστορίας, 75000-100000 σύμφωνα με ανακοίνωση του Alex. Stoichev, διδάκτορα της ιστορίας στο Εθνικό Μουσείο, με την εξής τελευταία παράγραφο της αγγλικής περίληψης που παρατίθεται εδώ στο πρωτότυπο:

«Some sources emphasize the contribution of the Macedonian people as an ally in the Balkan wars by the statement: „The occupied peoples of the Balkan with their military actions, within the allied war against Turkey, substantially contributed to the victory of the allied forces. The most numerous were the Macedonians, who actively participated in the fight on the side oft he allies, strongly believing that it was not for the interest of the Balkan monarchies, but for their own national liberation”» (αγγλικές περιλήψεις, σ. 169,193,202).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το συνέδριο με την άποψη που διατυπώνεται στην εισαγωγική ομιλία («Από τους Βαλκανικούς Πολέμους στη Βαλκανική Ειρήνη–Η μακεδονική θεώρηση») του ακαδημαϊκού Βλάντο Καμπόβσκι: «Η έναρξη του πρώτου Βαλκανικού πολέμου αποτελεί ένα αποφασιστικής σημασίας γεγονός στη μακεδονική ιστορία. Με τον πόλεμο αυτό άρχισε η τραγωδία του Μακεδονικού λαού και κρίθηκε η τύχη του που επισφραγίσθηκε με την ειρήνη του Βουκουρεστίου το 1913 -ειρήνη που διέσπασε τον Μακεδονικό λαό ως σύνολο και καθιέρωσε τα υφιστάμενα ως τώρα σύνορα μεταξύ της Μακεδονίας του Βαρδάρη (σήμερα Δημοκρατία της Μακεδονίας) που κατέλαβε η Σερβία, την Μακεδονία του Πιρίν που κατέλαβε η Βουλγαρία και την Μακεδονία του Αιγαίου που κατέλαβε η Ελλάδα». Ακολουθούν η διαπίστωση ότι η συνθήκη αυτή δεν συνέβαλε στην σταθερότητα της περιοχής με το λάθος να μην αναγνωρισθεί η ενότητα και η εθνική ταυτότητα του Μακεδονικού λαού και τρία ιστορικά διδάγματα στο δεύτερο μέρος της αγγλικής περίληψης τα οποία έχουν ως εξής (οππ.σ.21-22)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟΣ

Ομότιμος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ

*To Μέρος B’ του άρθρου θα δημοσιευθεί στην έκδοση της Δευτέρας, 19 Δεκεμβρίου 2022.