Η Κοινωνία των Εθνών ήταν ένας Διεθνής Οργανισμός –ένας σύνδεσμος κρατών- που ιδρύθηκε στο Παρίσι το 1920, αμέσως μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στα αγγλικά ονομάστηκε League of Nations και στα ελληνικά συντομογραφείται και ως ΚτΕ και ήταν το αποτέλεσμα της Συνθήκης των Βερσαλλιών με αμερικανική πρωτοβουλία. Ήταν η πρώτη προσπάθεια συνεννόησης όλων των κρατών του κόσμου πάνω στα προβλήματα που απασχολούσαν τότε την ανθρωπότητα.
Οι στόχοι της ΚτΕ ήταν ο αφοπλισμός, η πρόληψη του πολέμου, η διευθέτηση των διαφορών μεταξύ των χωρών μέσω των διαπραγματεύσεων και της διπλωματίας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν διέθετε δική της στρατιωτική δύναμη και έτσι εξαρτιόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις οι οποίες ήταν απρόθυμες να διαθέσουν στρατεύματα για αυτούς τους σκοπούς.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ
Μετά από μια σειρά αξιοσημείωτων επιτυχιών αλλά και ορισμένων αποτυχιών στις αρχές της δεκαετίας του 1920, αλλά και του 1930, η ΚτΕ τελικά αποδείχθηκε ανίκανη να εμποδίσει την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Απέδειξε έτσι ότι είχε αποτύχει στον πρωταρχικό σκοπό της, που ήταν η αποφυγή ενός Παγκοσμίου Πολέμου στο μέλλον. Η Λίγκα -όπως λεγόταν και αλλιώς- κράτησε ως διεθνής οργανισμός 26 χρόνια. Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) την αντικατέστησαν μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου τον Απρίλιο του 1946.
ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ
Αν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Woodrow Wilson, ήταν ενθουσιώδης υποστηρικτής της ΚτΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν εντάχθηκαν ποτέ σε αυτήν λόγω της αντίθεσης των απομονωτιστών στο Αμερικανικό Κογκρέσο.
Τον Οκτώβριο του 1933, περίπου εννέα μήνες μετά τον διορισμό του Αδόλφου Χίτλερ ως καγκελαρίου της Γερμανίας, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την Κοινωνία των Εθνών.
Επίσης, δεν επέτρεψαν στη Ρωσία να ενταχθεί καθώς το 1917 είχε κομμουνιστική κυβέρνηση που προκάλεσε φόβο στη Δυτική Ευρώπη, ενώ το 1918, η ρωσική βασιλική οικογένεια δολοφονήθηκε.
Ως εκ τούτου, τρία από τα ισχυρότερα έθνη του κόσμου, ΗΠΑ, Ρωσία και Γερμανία, δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στην υποστήριξη της ΚτΕ.
Η Κοινωνία των Εθνών λειτουργούσε με ένα σύστημα «καθολικής συναίνεσης» και όχι με κανόνα πλειοψηφίας. Αυτό σήμαινε ότι για να ληφθεί μια απόφαση, όλα τα μέλη έπρεπε να ψηφίσουν ομόφωνα υπέρ αυτής της απόφασης – όπως γίνεται σήμερα στην ΕΕ.
Στις επιτυχίες της ΚτΕ είναι ο έλεγχος της δουλείας και της εμπορίας γυναικών και παιδιών. Εν μέρει, ως αποτέλεσμα της πίεσης που άσκησε η Κοινωνία των Εθνών, το Αφγανιστάν κατάργησε τη δουλεία το 1923, το Ιράκ το 1924, το Νεπάλ το 1926, την Υπεριορδανία και την Περσία το 1929, το Μπαχρέιν το 1937 και την Αιθιοπία το 1942.
Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ
Η Κοινωνία των Εθνών είχε αρκετές αναπόσπαστες αδυναμίες που τελικά οδήγησαν στη διάλυσή της. Η ΚτΕ υποτίθεται ότι θα αγκάλιαζε όλον τον κόσμο και θα περιλάμβανε όλες τις χώρες, αλλά πολλές χώρες δεν εντάχθηκαν καν στον οργανισμό όπως οι ΗΠΑ.
Ορισμένα μέλη παρέμειναν μέλη μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, πριν τερματίσουν την ιδιότητα του μέλους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Πολλοί αναλυτές συμπεραίνουν ότι η ΚτΕ δεν είχε τη δύναμη να αποτρέψει τις εισβολές πολλών κρατών σε ξένα εδάφη. Έτσι, όταν η Λίγκα δεν μπόρεσε να σταματήσει την εισβολή στη δεκαετία του 1930, της Ιαπωνίας στην Μαντζουρία, αλλά ούτε της Ιταλίας στην Αβησσυνία και, κυρίως, την γερμανική εισβολή στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939, τότε αυτοδικαίως διαλύθηκε, γιατί δεν μπόρεσε να εμποδίσει την πρόληψη του πολέμου, μια και ο σκοπός της ήταν αυτός ακριβώς.
Τέλος, η σημερινή κατάσταση του κόσμου είναι τέτοια που μοιάζει σαν και αυτήν της δεκαετίας του 1930. Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος «γερά κρατεί» στην Ουκρανία, αλλά και άλλα κράτη, όπως η Τουρκία που ετοιμάζεται να εισβάλει στη Συρία, και την Ελλάδα και η παγκόσμια επιδημία κρατάει την ανθρωπότητα σε μία τεταμένη κατάσταση.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, μας λέει σήμερα: «Το 2023, ας θέσουμε την ειρήνη στο επίκεντρο των λόγων και των πράξεών μας. Μαζί, ας κάνουμε το 2023 μια χρονιά που η ειρήνη θα αποκατασταθεί στη ζωή μας, στα σπίτια μας και στον κόσμο μας». Σας θυμίζει λίγο την ΚτΕ; Δίνουμε όλοι μας απραγματοποίητες ευχές για το μέλλον, αλλά δείχνουμε συνάμα πως ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ μας σήμερα, αλλά και η ΙΣΤΟΡΙΑ μας, ΔΕΝ μας διδάσκουν δυστυχώς, ΤΙΠΟΤΕ!