Ο εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου υπήρξε ανέκαθεν μεγάλη υπόθεση εντός της παροικίας μας. «Ξεφυλλίζοντας» το ηλεκτρονικό αρχείο με τις παλιές εκδόσεις του «Νέου Κόσμου», στέκομαι στη δεκαετία του ’70 και συγκεκριμένα σε ένα άρθρο του 1973, μισό αιώνα ακριβώς πριν.
«Έτσι γιορτάστηκε η 25η Μαρτίου στην παροικία μας», είναι ο τίτλος του άρθρου που δημοσιεύθηκε στη σελίδα 5 της έκδοσης της Πέμπτης 29 Μαρτίου 1973. Αντιγράφω χωρίς να αλλάξω την ορθογραφία και το πολυτονικό σύστημα γραφής:
«ΜΕ ΚΑΘΕ μεγαλοπρέπεια η παροικία μας εώρτασε καί έφέτος τήν έθνική έπέτειο τής 25ης Μαρτίου. Μέ παρελάσεις, πανηγυρικές δοξολογίες, όμιλίες, άπαγγελίες ποιημάτων, καί έθνικούς χορούς, η παροικία μας άπότισε φόρον τιμής πρός τούς ήρωες τής έπαναστάσεως. Τό πρωί τής Κυριακής σέ όλες τις έκκλησίες, έψάλλησαν πανηγυρικές δοξολογίες, τή συμμετοχή έκατοντάδων καί χιλιάδων συμπαροίκων μας Στήν κάθε έκκλησία παρευρέθησαν μαθητές καί μαθήτριες μετά τών διδασκάλων τους. Τις προμεσημβρινές ώρες τής Κυριακής, ό πρόεδρος τής Κοινότητας κ. Άνδέας Σκρινής, έξεφώνησε τόν πανηγυρικό τής ήμέρας στήν έκκλησία «Εύαγγελισμός τής Θεοτόκου». Την θ. λειτουργία είς τον Εύαγγελιομό παρηκολούθησαν έκατοντάδες συμπαροίκων μας.».
ΤΑ ΑΝΤΙΧΟΥΝΤΙΚΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ
Όπως πληροφορούμαστε από το περιεχόμενο της συνέχειας του άρθρου με τον υπότιτλο «Σχολικές Εορτές», το αποκορύφωμα των εορτασμών συνέβαινε το βράδυ με την καθιερωμένη μαθητική παρέλαση που τότε πραγματοποιούνταν ακόμα στο Ολυμπιακό Κολυμβητήριο και όχι στο Shrine. Εκείνη η χρονιά, πέντε δεκαετίες πριν, έμελλε να είναι και η τελευταία για την παρέλαση της παροικίας μας στο συγκεκριμένο σημείο. Αιτία και πάλι οι διαδηλώσεις, αυτή τη φορά κατά της χούντας στην Ελλάδα. Διαβάζουμε στον «Νέο Κόσμο»:
«Ό Σχολικός έορτασμός τής Κοινότητας έλαβε χώρα τό βράδυ τής Κυριακής στό ‘Ολυμπιακό Κολυμβητήριο.
‘Εκατοντάδες μαθητές καί μαθήτριες άπ’ όλα τά κοινοτικά σχολεία παρήλασαν μέ τις έθνικές τούς ένδυμασίες στό χώρο τής τελετής χειροκροτούμενοι μέ θέρμη άπό τούς γονείς καί κηδεμόνας πού πήγαν έκεί νά τά καμαρώσουν.
Έξω άπό τό ‘Ολυμπιακό Κολυμβητήριο είχαν συγκεντρωθεί πολλοί διαδηλωτές πού κρατούσαν πλακάτ στά όποία άνεγράφονταν άντιχουντικά συνθήματα, όπως: «Στούς γιορτασμούς τής λευτεριάς, δέν έχουν θέση οί δικτάτορες», «ΟΙ φοιτητές συνεχίζουν τό 21» κ.ά. Πρός αποφυγήν επεισοδίων μέλη του Διοικ. Συμβουλίου τής Κοινότητος, παρέλαβαν τόν Πρόξενο όσο καί τόν ‘Επίσκοπο μόλις έξήλθον του αύτοκινήτου τους, άλλά διερχόμενοι έμπροσθεν τών διαδηλωτών, ένας ή δύο έξ αύτών, προσπάθησαν νά εμποδίσουν τόν έκπρόσωπο τής χούντας κ. Βαλσαμά νά είσέλθη είς τήν αίθουσα. ‘Αποτέλεσμα ήτο νά δημιουργηθεί άσήμαντο επεισόδιο διάρκειας όλιγώτερο του ένός λεπτού. Ή όλη έορταστική εκδήλωση ουνεχίσθηκε κανονικά καί άφού έτελέσθη επιμνημόσυνος δέησις ώμίλησε στούς παρευρισκομένους ό πρόεδρος τής Κοινότητας κ. Ανδρέας Σκρινής· Ό κ. Σκρινής, άνεφέρθη στό ιστορικό τής ήμέρας καί στό νόημα πού είχε ή τελετή. Μετά τον κ. Σκρινή, στό μικρόφωνο προσεκλήθη ό ‘Επίσκοπος κ. Παντελεήμων ό όποίος καί άνεφέρθη στό διπλό νόημα τής 25 Μαρτίου. Στή συνέχεια προσεκλήθη στό μικρόφωνο ό πρόξενος κ. Βαλσαμάς, ό όποιος ώμίλησε έπ’ όλίγον γιά τήν… ιστορική σημασία τής 25ης Μαρτίου. Ή όμιλία του προξένου καλύπτονταν άπό τις ιαχές τών διαδηλωτών, οί όποίοι ήδη είχαν είσέλθει έντός τής αιθούσης καί τά συνθήματά τους ήταν: «Δημοκρατία, Δημοκρατία», «Δεν περνά ό φασισμός» κ.ά. Περί τήν 8.10 μ.μ. οί έπίσημοι άπεχώρησαν χωρίς νά συμβή τό παραμικρό. Ή εορτή όμως συνεχίσθηκε κανονικά και ένας μεγάλος άριθμός μαθητών, καί μαθητριών απάγγειλαν διάφορα ποιήματα, σκετς καί χόρεψαν εθνικούς χορούς.»
Η ΑΝΑΠΑΥΛΑ
ΤΟΥ 1974
Τα «ασήμαντα» επεισόδια της επετείου της 25ης Μαρτίου του 1973, αποδείχτηκαν μάλλον σημαντικά για την παροικία που την επόμενη χρονιά αποφάσισε να τιμήσει την εθνική μας γιορτή με μια πιο «κλειστή» παρέλαση, αντικαθιστώντας το «Ολυμπιακό Κολυμβητήριο» με το «Φέστιβαλ Χωλ».
Στη σελίδα 5 του «Νέου Κόσμου» της Πέμπτης, 28 Μαρτίου 1974, στο άρθρο με τον τίτλο «Ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου», διαβάζουμε ανάμεσα στα άλλα και την «πραγματική (;)» αιτία της επιλογής του νέου χώρου:
«Κατά γενικήν όμολογία, αυτών πού προσέρχονται στις εορτές των έθνικών μας έπετείων, πού όργανώνονται άπό τήν ‘Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης, ό έφετεινός γιορτασμός τής 25ης Μαρτίου ήταν ό καλύτερος τής τελευταίας 10ετίας.
Ό γιορτασμός έγινε τήν περ. (σ.σ. περασμένη) Κυριακή στό «Φέστιβαλ Χώλ» μέ συμμετοχή 4.000 περίπου, συμπαροίκων.
Ή άθρόα προσέλευσις τού κοινού επιβεβαίωσε τήν άνοδική πορεία πού διανύει, σέ όλους τούς τομείς ή ‘Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης.
Στήν έπιτυχία τού εορτασμού συνέβαλε καί ή επιλογή τής αιθούσης του Φεστιβάλ Χώλ πού οπωσδήποτε είναι πολύ καταλληλώτερη, γιά τέτοιου είδους εκδηλώσεις, άπό τό ‘Ολυμπιακό κολυμβητήριο, πού χρησιμοποιούσε ή Κοινότητα τά τελευταία χρόνια.
Τό πρόγραμμα συμπεριλάμβανε παρέλαση μαθητών των Κοινοτικών σχολείων, όμιλίες, σκέτς, άπαγγελίες καί ποιήματα.
Τόν πανηγυρικό τής ημέρας έξεφώνισε ό πρόεδρος τής Κοινότητας κ. Άνδρέας Σκρινής.
Μίλησε επίσης γιά λίγο ό ‘Επίσκοπος κ. Παντελεήμων (σχόλιο γιά τόν λόγο του δημοσιεύεται στή σελίδα 2). Μία γενικήν είκόνα τού εορτασμού στό Φέστιβαλ Χώλ δίνουν οί άνωτέρω φωτογραφίες.» (σ.σ. κάποιες από αυτές τις φωτογραφίες αναδημοσιεύονται στο παρόν άρθρο).
Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΜΕ ΠΑΡΕΛΑΣΗ
ΣΤΟ SHRINE
Το 1975 είναι η χρονιά–σταθμός για τις εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου, με την καθιέρωση της παρέλασης στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη (Shrine of Remembrance).
Στον «Νέο Κόσμο» της Πέμπτης, 27 Μαρτίου 1975 διαβάζουμε σχετικά:
««Οι έορτασμοί της περασμένης Κυριακής» (ΝΚ ΠΕΜΠΤΗ 27/3/1975 σελ. 5)
Ή έπέτειος τής 25ης Μαρτίου 1821 έδωσε τήν άφορμή, νά πάρη έλληνικό χρώμα ή Μελβούρνη τήν περασμένη Κυριακή. Πέντε χιλιάδες περίπου “Ελληνες, (μαθητές καί μαθήτριες οί περισσότεροι) έδωσαν τό παρόν τους, στό χώρο έιμπροσθεν τού μνημείου τού «’Αγνώστου Στρατιώτου» καί άπότησαν φόρον τιμής πρός τούς ήρωες τής έπαναστάσεως του ΄21.
Οί μαθητές καί μαθήτριες μέ έπικεφαλής τούς διδασκάλους τους παρήλασαν ένώπιον τών έπισήμων.
Μετά τήν παρέλασι κατετέθη στέφανος στό Μνημείο τού ‘Αγνώστου Στρατιώτου.
Στιγμιότυπα άπό τόν έορτασμό μετέδωσαν τήν Κυριακή βράδυ οί σταθμοί τής τηλεοράσεως.
Στό μεταξύ, τίς μεσημβρινές ώρες έψάλη Πανηγυρική δοξολογία στήν έκκλησία τής ‘Αρχιεπισκοπής, “Αγιο Εύστάθιο, παρουσία τού Προξένου κ. Βαλσαμά καί άλλων έπισήμων.
Τό άπόγευμα τής ιδίας ήμέρας, έδόθη δεξίωση στό ‘Ελληνικό Προξενείο Μελβούρνης.»
Η ΜΕΤΑ-SHRINE ΕΠΟΧΗ
Η παροικία μας ήταν η μόνη που έχαιρε της τιμής να παρελαύνει στο Shrine of Remembrance. Καμιά άλλη εθνότητα δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσει το Μνημείο, πολλώ δε μάλλον να πραγματοποιήσει εκδηλώσεις και δη παρέλαση στο χώρο. Αυτά, μέχρι το Μάρτιο του 2019, όπου κάποια «ασήμαντα» και πάλι γεγονότα, έβαλαν τέλος σε αυτό το προνόμιο, προκαλώντας την επανεξέταση της παλιάς απόφασης της Επιτροπής του Μνημείου και την επ’ αόριστον ανάκλησή της.
Η πανδημία που ακολούθησε και οι απαγορεύσεις των μεγάλων συγκεντρώσεων ήταν το άλλοθι για να «περάσει» ανώδυνα(;) η περίοδος των ελληνικών παρελάσεων στο Shrine, για πάντα στην παροικιακή ιστορία.
Από φέτος, η μαθητική παρέλαση απέκτησε και πάλι έναν «ιδιωτικό» τρόπον τινά χαρακτήρα, έγινε και πάλι αυστηρά ελληνική υπόθεση περιοριζόμενη στον κλειστό χώρο του γηπέδου στο Lakeside Stadium στο Albert Park.
Η συμμετοχή μεγάλη και ο παλμός πολύ δυνατός εντός των κερκίδων. Εκτός αυτών, όμως, ουδείς αντιλαμβανόταν τι συμβαίνει. Κι αν κανείς αναρωτήθηκε, η απάντηση, αυτονόητη:
«Γήπεδο είναι, κόσμο μαζεύει». Ή στην καλύτερη των περιπτώσεων, «Κάτι κάνουν οι Έλληνες μέσα»…
Για εμάς τους Έλληνες, ωστόσο, που έχουμε μάθει να κάνουμε τον κόσμο να μιλά για μας, μοιραζόμενοι το πνεύμα, τον πολιτισμό και την ιστορία μας, τα στενά όρια ενός γηπέδου – έστω κι αν πρόκειται για την έδρα της «Ελλάδας» Μελβούρνης, δεν είναι αρκετά. Δεν πρέπει να είναι αρκετά. Είχαμε ένα προνόμιο και το χάσαμε. Από ανοησία, από άγνοια, από αλαζονεία, δεν έχει πια σημασία. Εκείνο που μετράει είναι να μην επαναπαυόμαστε, γιατί έτσι κινδυνεύουμε να χάσουμε κι άλλα.
Το «κάτι κάνουν οι Έλληνες στη Μελβούρνη» δεν αρμόζει σε εκείνο που τιμούμε και γιορτάζουμε. Εμείς στοχεύουμε στο: «Οι Έλληνες κάνουν παρέλαση στη Μελβούρνη γιατί…».