O Tony Attwood από το Griffith University του Κουϊνσλαντ, θεωρείται «γκουρού» σε θέματα αυτισμού.

Είναι, λοιπόν, αξιοσημείωτα τα όσα είπε για μια Ελληνίδα επιστήμονα, την Δρ Χάρις Καρνέζη, που είναι επίσης γνωστή στον Ελληνισμό της Αυστραλίας-και όχι μόνο- αλλά και στο αναγνωστικό κοινό του «Νέου Κόσμου»

Περισσότερα στο ρεπορτάζ της Δάφνης Σκαλιώτη από την ΕΡΤ που έγραψε μεταξύ άλλων:

Η καινοτόμος μέθοδος του Γνωσιακού Συμπεριφορικού Δράματος (CBD) που δημιούργησε η Δρ. Χάρις Καρνέζη, «παντρεύοντας» το θέατρο με τις ανάγκες των παιδιών που είναι στο φάσμα του αυτισμού, παρουσιάστηκε την Κυριακή 14 Μαϊου σε ένα εξάωρο masterclass για θεραπευτές και γονείς, παρουσία του διεθνούς κύρους ψυχολόγου με ειδίκευση στον αυτισμό, καθηγητή Τόνι Άτγουντ (Tony Attwood), στον χώρο της Δραματικής Σχολής Αθηνών Γ. Θεοδοσιάδη (Χώρος Τέχνης ART63).

Λίγα λόγια για το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (ΓΣΔ)

Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (Cognitive Behavioral Drama) βασίζεται σε επιστημονική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο Trinity College της Ιρλανδίας και είναι ειδικά σχεδιασμένο για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και επικοινωνιακών δυσκολιών που συχνά αντιμετωπίζουν παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, φοβίες, ΔΕΠΥ υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό (ΥΛΑ) και σύνδρομο Asperger. Συνδυάζει για πρώτη φορά την τέχνη του θεάτρου με αρχές και τεχνικές από θεραπευτικές μεθόδους της ψυχολογίας, όπως η γνωσιακή και η συμπεριφορική, συνεκτιμώντας τις ανάγκες αυτών των παιδιών.

Πώς λειτουργεί στην πράξη; Τα παιδιά καλούνται να συμμετέχουν βιωματικά σε συναρπαστικές ιστορίες και να ξεπεράσουν μια σειρά δοκιμασίες, όπως να ανακαλύψουν τον χαμένο θησαυρό, να βρουν τον μαγικό τόπο με τα σοκολατένια ρυάκια, τα βουνά από παγωτό, τα ποτάμια της τσίχλας και τα δέντρα με τις καραμέλες, να πετάξουν με τα μαγικά χαλιά, να λύσουν τον γρίφο της εξαφάνισης του μικρού μάγου, να φτιάξουν τη δική τους επιχείρηση. Οι δοκιμασίες αυτές στοχεύουν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες αλλά και να ξεπεράσουν προσωπικές δυσκολίες όπως φοβίες, άγχη, στερεοτυπίες, αντίσταση στην αλλαγή και έλλειψη αυτοπεποίθησης.

«Ο κοινός παρονομαστής σε όλα είναι το κίνητρο. Είτε να θέλει να κάνει την επιθυμητή συμπεριφορά ή να θέλει να ξεπεράσει τη φοβία του», εξηγεί η δημιουργός της μεθόδου, Χάρις Καρνέζη. «Εμείς δεν έχουμε το κόκκινο στύλο για να υπογραμμίζουμε τα λάθη. Υπογραμμίζουμε τα καλά και δίνουμε τον έλεγχο της θεραπείας στο παιδί».

Για τη μελέτη της αυτή, η χρηματοδοτήθηκε από το Ιρλανδικό Κρατικό Συμβούλιο Ειδικής Εκπαίδευσης ενώ παράλληλα της απονεμήθηκε και το μεταπτυχιακό βραβείο έρευνας του πανεπιστημίου του Δουβλίνου.

Η εμπειρία του masterclass

Στόχος του masterclass ήταν η καλύτερη κατανόηση των αναγκών και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν παιδιά και έφηβοι στο φάσμα του αυτισμού, αλλά και του τρόπου αντιμετώπισης αυτών των δυσκολιών μέσω του συγκεκριμένου πρωτοποριακού ψυχοπαιδαγωγικού μοντέλου.

Και τι καλύτερο για να κατανοήσουμε, όσοι είχαμε την τύχη να συμμετέχουμε σε αυτό, μια βιωματική μέθοδο, από το να την βιώσουμε; Είχαμε λοιπόν την ευκαιρία όχι απλώς να δούμε, αλλά να «παίξουμε» – με κάθε σημασία της λέξης – σε μια διαδραστική παράσταση μυστηρίου, και να ξετυλίξουμε παρέα το κουβάρι της ιστορίας, μέσα από την οποία χαρτογραφήσαμε διαδρομές συνάντησης δυο φαινομενικά ασύμβατων κόσμων. Οδηγηθήκαμε να κατανοήσουμε βιωματικά την πολυπλοκότητα των άγραφων κοινωνικών κανόνων συμπεριφοράς που πολλοί από εμάς θεωρούν δεδομένους και να αντιληφθούμε την απόσταση και τη διαδρομή που πρέπει κάποιος να διανύσει για να τους αποκωδικοποιήσει. Και όταν σηκώσαμε τα μάτια να αντικρύσουμε αυτόν τον «χάρτη», το αποτέλεσμα ήταν αποκαλυπτικό! Η κατανόηση του πώς η εκπαιδευτική ύλη για τον αυτισμό μπορεί να ενταχθεί σε μια διαδραστική ιστορία που θα κερδίσει το ενδιαφέρον των παιδιών, δεν ήταν η μόνη που επήλθε.

«Εγώ σήμερα επιβεβαίωσα ότι ό,τι κάνω στο γραφείο μου ως λογοθεραπεύτρια είναι λάθος», δήλωσε με γενναιότητα μία συμμετέχουσα.

«Είμαι σοκαρισμένος, γιατί δεν περίμενα ότι αυτό που θα βίωνα σήμερα θα ήταν τόσο εντυπωσιακά ευφυές», είπε ένας άλλος θεραπευτής.

«Τα κάναμε όλα λάθος! Μιλάγαμε στα παιδιά δίνοντας πληροφορίες. Όλος ο τρόπος προσέγγισης είναι λάθος!», αναφώνησε συγκλονισμένος ένας τρίτος.

Μία μητέρα ζήτησε τον λόγο για μια εξομολόγηση που έκανε πολλούς στην αίθουσα να δακρύσουν: «Ο γιος μου είναι στο φάσμα. Εδώ και 5 χρόνια, σήμερα είναι η πρώτη φορά που είδα πώς μας βλέπει. Όλον αυτόν τον καιρό προσπαθώ να τον κάνω να δει πώς είμαστε εμείς. Έκανα λάθος!»

Τόνι Άτγουντ: Είστε πολύ τυχεροί στην Ελλάδα που έχετε τη Χάρις!

«Επιμένουμε να αντιμετωπίζουμε τον αυτισμό με νευροτυπική προσέγγιση, από την οπτική της τυπικής ανάπτυξης. Όμως ο αυτισμός είναι σαν μια άλλη κουλτούρα. Είναι διαφορετική, όχι ελαττωματική!», επεσήμανε με τη σειρά του ο Τόνι Άτγουντ.

«Είστε πολύ τυχεροί στην Ελλάδα που έχετε τη Χάρις! Δεν ξέρω κανέναν άλλον στον κόσμο που να το κάνει αυτό!», τόνισε γεμάτος ενθουσιασμό ο διακεκριμένος για τη δουλειά του με το σύνδρομο Άσπεργκερ ψυχολόγος. «Έβλεπα από το παράθυρο μου το πρωί την Ακρόπολη, σύμβολο της αρχαίας Ελλάδος. Και τώρα σκέφτομαι πως αυτή είναι η νέα φιλοσοφία… Η φιλοσοφία επιστρέφει στην Ελλάδα!», είπε. «Στην μέθοδο αυτή η Χάρις έβαλε την εκπαιδευτική ύλη σε μια παρέμβαση φιλική προς το παιδί. Πρόκειται για αλλαγή Παραδείγματος (Paradigm shift)!», υπερθεμάτισε ο Άτγουντ.

Το βασικότερο κριτήριο για την επιτυχία ενός προγράμματος, είναι το παιδί να θέλει να έρχεται, ανέφερε ο Άτγουντ. Και, όπως επιβεβαίωσαν και οι παρευρισκόμενοι γονείς των οποίων τα παιδιά κάνουν «αποστολές» και λύνουν μυστήρια μαζί με την Καρνέζη ή κάποιον από την ομάδα της, τα παιδιά δεν βλέπουν την ώρα για το επόμενο «επεισόδιο».

«Πάνε σε έναν χώρο για να λύσουν ιστορίες μυστηρίου! Σαν escape room. Όχι σαν παρέμβαση. Αυτό δίνει κίνητρο στα παιδιά να συμμετέχουν στη θεραπευτική διαδικασία», εξήγησε η Καρνέζη. «Και παίρνουν μια έξτρα “ένεση” εμπειρικής γνώσης, που δεν πήραν στα πρώτα χρόνια της ζωής τους».

Το σημείο κλειδί που αναγνώρισε ο Άτγουντ στην διαδραστική παράσταση / υπόδειγμα συνεδρίας ήταν η αυτοεκτίμηση και η αίσθηση ταυτότητας εαυτού που δομούν τα παιδιά. «Όσο χαοτικός και να είναι ο κόσμος, υπάρχουν βήματα που μπορείς να κάνεις και να πετύχεις. Μαθαίνεις ποιος είσαι και τι πρέπει να κάνεις. Είναι οξύμωρο ότι μαθαίνουμε τον ρεαλισμό μέσα από το θέατρο!», είπε.

Η σημασία της βιωματικής μάθησης

Το παιδί έχει μεγάλη σημασία να ανακαλύπτει μόνο του, όχι να του δείχνουμε εμείς. «Το χειρότερο περιβάλλον για να μαθαίνει ένα αυτιστικό παιδί είναι να κάθεται σε μια αίθουσα διδασκαλίας και να ακούει έναν δάσκαλο», επισήμανε ο Άτγουντ. «Το διδάσκεις κάτι σε ένα δωμάτιο και η γνώση μένει εκεί. Με αυτήν την μέθοδο, το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι γενικεύεται η βιωματική γνώση, την παίρνει μαζί του και την κάνει κτήμα του. Αυτό που κατάφερε να κάνει η Χάρις είναι ότι βασίστηκε σε όλη τη θεωρητική γνώση, αλλά έγινε τόσο δημιουργική στις δραστηριότητες. Ο βιωματικός τρόπος είναι ο τρόπος!»

Όπως εξήγησε ο διακεκριμένος ψυχολόγος, όταν απλώς ακούμε κάτι δεν αποτυπώνεται – πόσο μάλλον όταν υπάρχει διάσπαση προσοχής. Το μεγαλύτερο μέρος της γνώσης είναι βαρετό, αλλά αυτό που βιώσαμε ήταν συναρπαστικό. Ενεργοποιείται η κιναισθητική μνήμη από τη δράση και η συναισθηματική μνήμη από την απόλαυση της εμπειρίας. Και επιπλέον η μάθηση ενισχύεται από την προσωπική επιβράβευση εξαιτίας της επίτευξης ενός στόχου.

Κάποιος από το κοινό δήλωσε πως, αν και νευροτυπικός, υπέφερε πολύ στο σχολείο και βαριόταν, και θα ήθελε πολύ αυτή η μέθοδος να ενσωματωνόταν στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Πράγματι, όλοι χρειάζονται αποδοχή, ενθάρρυνση και θαυμασμό, και η βιωματική μάθηση είναι πιο αποτελεσματική -και πιο διασκεδαστική- για όλους!

Ορμώμενος από αυτήν την παρατήρηση, ο Τόνι Άτγουντ έκλεισε την συνάντηση προτρέποντάς μας να μην κρατήσουμε μόνο για εμάς όσα μάθαμε και όσα νιώσαμε σε εκείνη την αίθουσα: «Όσοι ήμασταν εδώ σήμερα έχουμε μια ευθύνη: να μεταδίδουμε αυτήν την πληροφορία, γιατί χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα κίνημα, να μάθουν όλοι ότι είναι κάτι που λειτουργεί και που το έχουμε ανάγκη!»

*Η Δάνη Σκαλιώνη είναι δημοσιογράφος της ΕΡΤ.

Πηγή:https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/toni-atgount-gia-aytismo-eiste-poly-tyxeroi-stin-ellada-pou-exete-ti-xaris-karnezi/