Το όνομα βασιλικός προέρχεται από την ελληνική λέξη «βασιλεύς», λόγω του ξεχωριστού αρώματος που έχει ανάμεσα στα υπόλοιπα φυτά. Εμείς οι χριστιανοί θεωρούμε τον βασιλικό ευλογημένο, διότι σύμφωνα με την Ιερά Παράδοση η Αγία Ελένη βρήκε τον Τίμιο Σταυρό δίπλα στο σημείο που είχε φυτρώσει ένα φυτό βασιλικού. Έτσι ο βασιλικός ονομάζεται και σταυρολούλουδο. Υπάρχουν πάνω από 60 ποικιλίες βασιλικών. Ως γενικό κανόνα ισχύει ότι οι σγουρές ποικιλίες βασιλικών έχουν έντονο άρωμα, οι πλατύφυλλες ποικιλίες χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (κυρίως σάλτσες) και οι ποικιλίες με κοκκινωπά- μωβ βλαστάρια για ωμή κατανάλωση (σαλάτες).

Εποχή Σποράς: Αρχές με μέσα Οκτωβρίου είναι η κατάλληλη εποχή για απευθείας σπορά (χύδην) των σπόρων στην γλάστρα μας. Εάν επιλέξουμε να αγοράσουμε έτοιμα φυτά μπορούμε να τα μεταφυτέψουμε καθ’ όλη την περίοδο της Άνοιξης μέχρι και το πρώτο μισό του Ιανουαρίου.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΔΑΦΟΣ

Ο βασιλικός αναπτύσσεται πολύ καλά σε εδάφη ελαφριά και πλούσια σε οργανική ουσία (κοπριά, κομποστοποιημένα οργανικά φυτικά) ώστε να στραγγίζουν καλά, να ευνοούν τον αερισμό των ριζών και φυσικά να θερμαίνονται γρήγορα την Άνοιξη. Έτσι επιλέγουμε φυτόχωμα γενικής χρήσης ή ακόμη καλύτερα χώμα κατάλληλο για αρωματικά φυτά, το οποίο είναι πλούσιο σε κάλιο. Η θέση που θα τοποθετήσουμε την γλάστρα του βασιλικού πρέπει να είναι ημισκιερή. Ο βασιλικός αρέσκεται στον απογευματινό ήλιο. Η πολύωρη παραμονή στον ήλιο προκαλεί εγκαύματα στα φύλλα του. Τα μέρη με βόρεια έκθεση καλό είναι να αποφεύγονται.

ΣΠΟΡΑ

Το βάθος σποράς είναι μισό με ένα εκατοστό. Οι σπόροι του βασιλικού είναι σχετικά μεγάλοι και βλαστάνουν γρήγορα (10 με 15 ημέρες). Το σύνηθες ποσοστό βλάστησης των σπόρων είναι 80% με 95%. Οπότε αν σε γλάστρα τοποθετήσουμε 20 σπόρους θα περιμένουμε να βλαστήσουν τουλάχιστον 16 από αυτούς. Στην περίπτωση αυτή κρατάμε 2 με 3 φυτάρια (αναλόγως της ποικιλίας) στην αρχική γλάστρα και τα υπόλοιπα ένα μήνα μετά την σπορά τα μεταφυτεύουμε σε άλλες γλάστρες ή στον λαχανόκηπό μας. Ο βασιλικός (το ίδιο κάνει και ο κατιφές) κρατά μακριά από τον λαχανόκηπο τα έντομα που προσβάλλουν διάφορα λαχανικά. Αρκεί η μεταφύτευση να γίνει απογευματινές ώρες, να προσθέσουμε αρκετό νερό (για καλή επαφή των ριζών με το χώμα) και να κρατήσουμε για 2 μέρες την γλάστρα σε σκιερό μέρος, ώστε να μην στρεσαριστούν τα φυτά από την έντονη ακτινοβολία του καλοκαιρινού ήλιου.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΠΟΡΑ

Ο βασιλικός πρέπει να αντιμετωπιστεί ως φυλλάδες λαχανικό. Ως εκ τούτου θα πρέπει το χώμα να είναι υγρό, αλλά όχι μούσκεμα και να αποφεύγουμε τα νεροκρατήματα. Έτσι πρέπει να ποτίζουμε μόλις το χώμα ξεραθεί. Αυτό μεταφράζεται σε καθημερινό πότισμα τους καλοκαιρινούς μήνες και ανά 3 με 4 μέρες κατά την περίοδο της Άνοιξης αναλόγως των επικρατουσών καιρικών συνθηκών (θερμοκρασία, υγρασία αέρα, πνέοντες άνεμοι). Υπερβολικό πότισμα προκαλεί κιτρίνισμα στα φύλλα του βασιλικού, μαυρίσματα στο βλαστό και ασθένειες των ριζών.

Βοτανίζουμε κάθε φορά που ζιζάνια κάνουν την εμφάνισή τους στην γλάστρα ειδικά στα πρώτα στάδια εγκατάστασης του βασιλικού. Έτσι βοηθάμε το φυτό να ανταγωνιστεί τα ζιζάνια και να επικρατήσει στον αγώνα για θρεπτικά, νερό και φως.

Ενσωματώνουμε μια με δυο κουταλιές της σούπας βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε άζωτο, μαγνήσιο και σίδηρο κάθε 20 με 25 ημέρες. Αποφεύγουμε να λιπαίνουμε το χώμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που η θερμοκρασία ξεπερνά τους 35βαθμούς Κελσίου.

Κορφολογούμε (αφαίρεση του ενός τρίτου του κάθε βλαστού) τον βασιλικό ένα μήνα μετά την βλάστηση για να ελέγξουμε το ύψος του και το σχήμα του. Τα αφαιρούμενα φύλλα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε στη μαγειρική. Για να μεγαλώσουμε την περίοδο νεανικότητας του φυτού και να συνεχίσει να μας δίνει φρέσκα βλαστάρια θα πρέπει να εμποδίσουμε την σποριοποίηση. Αυτό το επιτυγχάνουμε αφαιρώντας τα άνθη μόλις αυτά εμφανιστούν τους καλοκαιρινούς μήνες.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ

Η συγκομιδή του βασιλικού πραγματοποιείται καθ’ όλη την διάρκεια της Άνοιξης και του Καλοκαιριού στην προσπάθειά μας να διατηρήσουμε το ύψος και το σχήμα με την διαδικασία του κορφολογήματος. Εάν επιθυμούμε να αποξηράνουμε τον βασιλικό θα πρέπει αυτός να αποκόπτεται πριν να ανθοφορήσει σε ύψος 10 εκατοστά από το έδαφος. Τοποθετούμε τους βλαστούς σε σκιερό μέρος το οποίο αερίζεται επαρκώς. Η γρήγορη αποξήρανση στους 35 βαθμούς Κελσίου βοηθά στην διατήρηση του χρώματος των φύλλων. Σε θερμοκρασία πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου προκαλείται μαύρισμα των φύλλων του βασιλικού. Ποτέ δεν αποξηραίνουμε τον βασιλικό σε σημεία που τα βλέπει ο ήλιος.

ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ ΜΥΣΤΙΚΑ 

Για να προστατέψουμε τον βασιλικό από τα έντομα, ετοιμάζουμε βιολογικό λίπασμα ως εξής: τρίβουμε μια κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι και το διαλύουμε σε ένα λίτρο χλιαρό νερό. Αφήνουμε το παρασκεύασμα να παγώσει και ψεκάζουμε κάθε δυο βδομάδες τις απογευματινές ώρες και σε θερμοκρασίες κάτω των 30 βαθμών Κελσίου.

Εάν έχουμε ποικιλία βασιλικού που αυξάνεται σε ύψος, αποφεύγουμε την τοποθέτηση της γλάστρας σε σημεία που φυσά ο αέρας και υποστυλώνουμε κατάλληλα.

Το τσάι που παρασκευάζεται από τα φύλλα του βασιλικού χρησιμοποιείται κατά της ναυτίας και για στομαχικές διαταραχές.

*Ο Ιωάννης Παλούκας, MSc είναι γεωπόνος.