Του Κυριάκου Αμανατίδη
Παγκόσμιο πρόβλημα
η αυξανόμενη κλιματική αλλαγή
Από τη στήλη αυτή με το θέμα της κλιματικής αλλαγής έχω ασχοληθεί και στο παρελθόν. Το πιο πρόσφατο σχετικό άρθρο δημοσιεύθηκε στις 16 Αυγούστου 2018.
Επανέρχομαι στο θέμα αυτό γιατί περιβαλλοντολόγοι διεθνούς κύρους, σε άρθρα τους σε εφημερίδες και περιοδικά, εκφράζουν την άποψή τους πως η συνεχιζόμενη, και μάλιστα αυξανόμενη, κλιματική αλλαγή αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο που θα έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα κατά τις επόμενες δεκαετίες.
Παρά τις προειδοποιήσεις των περιβαλλοντολόγων, οι κυβερνήσεις των μεγάλων κρατών συνεχίζουν να επικεντρώνουν την προσοχή τους, και να αναλώνουν τις δραστηριότητές τους, σε θέματα οικονομικά και κοινωνικά που αφορούν άμεσα τις χώρες τους, λες και δεν αποτελούν μια συγκεκριμένη περιοχή του Πλανήτη μας, από τη βιωσιμότητα του οποίου στην ολότητά του εξαρτάται και η ευημερία των χωρών τους.
Σύμφωνα με το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο των ΗΠΑ, 36 μεγάλες πυρκαγιές πριν από λίγες εβδομάδες είχαν μετατρέψει σε αποκαΐδια μια περιοχή στην Καλιφόρνια πάνω ένα εκατομμύριο στρέμματα. Περίπου 900 σπίτια και 300 άλλα κτίσματα είχαν καεί ολοσχερώς, ενώ 40.000 άτομα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Ο Τζέρι Μπράουν, Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας έχει δηλώσει ότι οι καταστροφικές πυρκαγιές τροφοδοτούνταν από την κλιματική αλλαγή, και έχουν γίνει πλέον «το νέο φυσιολογικό». Σε κάποιες περιοχές της Καλιφόρνιας η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 43 βαθμούς Κελσίου.
Και για την Βρετανία το περασμένο καλοκαίρι ήταν το δεύτερο πιο θερμό από τότε που υπάρχουν σχετικά στατιστικά στοιχεία, με τη θερμοκρασία να προσεγγίζει τους 38 βαθμούς.
Στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2015 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών είχε διοργανώσει συνέλευση 196 κρατών για να συζητηθούν, και να εγκριθούν, μέτρα για την αντιμετώπιση της ανερχόμενης θερμοκρασίας στον Πλανήτη μας.
Η απόφαση που λήφθηκε στη συνέλευση εκείνη επικυρώθηκε από τις 196 χώρες, και καλύπτει την περίοδο από το 2020 και μετά. Η συμφωνία υπογράφηκε από τις 196 χώρες τον Απρίλιο του 2016. Η εν λόγω συμφωνία αποτελεί την πρώτη οικουμενική παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα, και συνιστά ισορροπημένο αποτέλεσμα, καθώς περιλαμβάνει σχέδιο δράσης για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του Πλανήτη λίγο κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα.
Λόγω των αντιδράσεων των ΗΠΑ, της Κίνας και άλλων χωρών, οι οποίες είχαν εκφράσει την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις στις οικονομίες τους από τα προτεινόμενα μέτρα, η συμφωνία δεν θέτει νομικά δεσμευτικούς στόχους για τις εκπομπές άνθρακα. Αντιθέτως, κάθε μία από τις 196 χώρες-μέλη της Συνθήκης του ΟΗΕ για την Κλιματική αλλαγή παρουσίασε εθελοντικούς στόχους για τη μείωση ή συγκράτηση των εγχώριων εκπομπών, οι οποίοι στόχοι θα επανεξετάζονται κάθε πέντε χρόνια.
Δυστυχώς, η απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ την 1η Ιουνίου 2017 να αποσύρει την υπογραφή της χώρας του από τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή καθιστά δύσκολη την τήρηση των δεσμεύσεων που είχαν αναλάβει οι άλλες χώρες στο Παρίσι το 2015.
«Ο Πλανήτης μπορεί να βασιστεί στην Ευρώπη μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από την Συνθήκη του Παρισιού» δήλωσε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ενώ η Άγγελα Μέρκελ, Καγκελάριος της Γερμανίας, χαρακτήρισε ως «μοιραίο λάθος» την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, και εξέφρασε την άποψη πως οι ΗΠΑ πληγώνουν τον Πλανήτη με αυτήν την απόφασή τους.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο που δημοσίευσε η αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή στις 28 Νοεμβρίου 2018 με τίτλο «Δραματική προειδοποίηση ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή».
Σύμφωνα με το άρθρο αυτό ο ΟΗΕ, μέσω μιας νέας έκθεσής του, τονίζει πως ο κόσμος απομακρύνεται από τον στόχο του για τον έλεγχο στην άνοδο της θερμοκρασίας στον Πλανήτη, καθώς διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και στους φιλόδοξους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού.
Ο ΟΗΕ καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα από τους υπολογισμούς του πως οι εκπομπές το 2030 μπορεί να είναι από 13 δισεκατομμύρια τόνους μέχρι 15 δισεκατομμύρια τόνους περισσότερες από το επίπεδο που χρειάζεται για να κρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας αυτόν τον αιώνα μέχρι τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, τα κράτη που υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού θα πρέπει να τριπλασιάσουν το συνολικό επίπεδο της δέσμευσής τους που συμφώνησαν το 2015.
Μια άλλη έκθεση για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Οκτώβριο του 2018 από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ, τονίζει πως η ανθρωπότητα οφείλει να έχει στόχο τον 1,5 βαθμό Κελσίου, και όχι τους 2 βαθμούς Κελσίου, αν θέλει να αποφύγει τις μη αναστρέψιμες αρνητικές επιπτώσεις για τον Πλανήτη μας από την αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας.
Σύμφωνα με διακεκριμένους περιβαλλοντολόγους, για να επιτευχθεί ο στόχος για τη συγκράτηση στην άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου θα πρέπει να υπάρξει μια νέα παγκόσμια συμφωνία, η οποία θα βασίζεται σε μια επιστημονικά ορισμένη ποσότητα άνθρακα που μπορεί να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα, ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνονται αισθητά από το 2020.
Η εφημερίδα Η Καθημερινή στην έκδοση της 4ης Αυγούστου 2018 αναφέρεται στην ακόλουθο παράγραφο από άρθρο του παγκοσμίως γνωστού βρετανικού περιοδικού The Economist με τίτλο: «We lose the battle with climate change» – «Χάνουμε τη μάχη με την κλιματική αλλαγή»:
«Η Γη ψήνεται» και παντού στο βόρειο ημισφαίριο οι φλόγες κατακαίνε μεγάλες εκτάσεις, με πιο ενδεικτικές περιπτώσεις τις φονικές πυρκαγιές γύρω από την Αθήνα και στην Καλιφόρνια, καθώς και το ακόμη πιο φονικό κύμα καύσωνα στην Ιαπωνία. Ο κόσμος χάνει τον πόλεμο ενάντια στην κλιματική αλλαγή».
Το ίδιο περιοδικό αναφέρει ότι η παγκόσμια χρήση άνθρακα, του πιο ρυπογόνου ορυκτού καυσίμου, εμφάνισε μέση ετήσια αύξηση 3,1% κατά τη δεκαετία 2006-2016, έναντι 2,9% του πετρελαίου και 5,2% του – συγκριτικά πιο καθαρού – φυσικού αερίου.
ΥΠΟΝΟΜΕΥΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, οι ανθρώπινες
δραστηριότητες – κυρίως αυτές που σχετίζονται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας – έχουν προκαλέσει αύξηση των ποσοτήτων του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου. Τα αέρια αυτά απορροφούν την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη Γη, αντί να της επιτραπεί η ελεύθερη διαφυγή στο διάστημα, με αποτέλεσμα την σταδιακά αυξανόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας.
Επιπρόσθετα, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται, ενώ οι παγετώνες στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο λιώνουν σταδιακά.
Η κλιματική αλλαγή είναι αδιαμφισβήτητη. Δυστυχώς όμως, ενώ οι επιστήμονες επί πολύ καιρό προέβλεπαν ότι η υπερθέρμανση του περιβάλλοντος αυξάνει τη συχνότητα, αλλά και την ένταση, των ακραίων καιρικών φαινομένων, οι πολιτικοί ηγέτες των διαφόρων κρατών αποφεύγουν τη λήψη προληπτικών μέτρων για τον απλούστατο λόγο ότι δεν είναι δημοφιλή.
Η αθηναϊκή εφημερίδα Τα Νέα σε άρθρο με τίτλο «Ανάγκη παρεμβάσεων για αποφυγή καταστροφικών πλημμυρών στο μέλλον», 15/8/18, αναφέρεται σε μελέτη του Μ. Βουσδούκα, ο οποίος είναι διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην οποία μεταξύ άλλων εκφράζει την ακόλουθη άποψη:
«Νέα αναχώματα ύψους μισού μέτρου έως το 2050 και ενάμισι έως δυόμισι μέτρων έως το 2100, καθώς και άλλες παράκτιες προστατευτικές υποδομές, πρέπει να κατασκευάσουν οι ευρωπαϊκές χώρες -και η Ελλάδα- προκειμένου να αποφύγουν μελλοντικές καταστροφικές πλημμύρες».
Σε άρθρο της η εφημερίδα Το Βήμα με τίτλο «Το κλίμα, ο Τραμπ και ο φίλοι του άνθρακα», 15/12/18, μεταξύ άλλων αναφέρει και τα ακόλουθα:
«Στην Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα που τελείωσε την Παρασκευή στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, η αποστολή της κυβέρνησης Τραμπ υπερασπίστηκε τον άνθρακα ως μέσο παραγωγής ενέργειας και μπλόκαρε τη διατύπωση που υιοθετούσε μια δυσοίωνη έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο μήνα. Στο Κατοβίτσε έγινε εμφανές ότι ο Τραμπ δίνει τον τόνο και άλλοι ηγέτες ακολουθούν στην απόρριψη των επιστημονικών δεδομένων για το κλίμα ή στην άρνηση για ανάληψη δράσης για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα».
Στην εν λόγω Παγκόσμια Διάσκεψη και η Ρωσία συντάχθηκε με τη στάση των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου είναι να απορεί κανείς ποια είναι η μέριμνα ηγετών μεγάλων χωρών για το μέλλον των επερχόμενων γενιών, δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή θα συνεχίσει να παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις στο μέλλον.