Με κομμένη την ανάσα περίμενε τη Δευτέρα ο χρηματοπιστωτικός τομέας της χώρας αλλά και η κοινή γνώμη τη δημοσιοποίηση της έκθεσης και των συστάσεων της Βασιλικής Επιτροπής μετά την διεξαγωγή της σχετικής έρευνας σε τράπεζες, ταμεία διαχείρισης συνταξιοδοτικών κεφαλαίων και εταιρίες παροχής χρηματοοικονομικών συμβουλών και ασφαλίσεων.
Τελικά για τους τραπεζίτες η ανάσα ήταν ανακούφισης και για την κοινή γνώμη αναστεναγμός απογοήτευσης.
Οι τραπεζίτες και τα στελέχη των οργανισμών που μπήκαν στο μικροσκόπιο της έρευνας ανέμεναν πορίσματα που θα κατακεραύνωναν τις πρακτικές τους, αλλά σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις η απληστία τους τελικά δεν τιμωρήθηκε σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου, αίσθημα.
Κατά κοινή ομολογία, τράπεζες και άλλοι οργανισμοί του χρηματοπιστωτικού τομέα «προσγειώθηκαν στα μαλακά», γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι η τιμή της μετοχής των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών τη Δευτέρα και Τρίτη σημείωσε κέρδη.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα θέσει σε εφαρμογή όλες τις συστάσεις της Επιτροπής, οι οποίες προβλέπουν την θέσπιση ενός νέου ανεξάρτητου θεσμικού οργάνου που θα ελέγχει τα υπάρχοντα ελεγκτικά όργανα (APRA- Αρχή Εποπτείας Τραπεζικών Ιδρυμάτων APRA -Australian Prudential Regulation Authority και ASIC – Επιτροπή Ελέγχου Κεφαλαιαγοράς της Αυστραλίας – Australian Securities and Investments Commission), τη δημιουργία ενός ταμείου για την πληρωμή αποζημιώσεων σε πελάτες των χρηματοπιστωτικών οργανισμών που έπεσαν θύματα της απληστίας τους, την αλλαγή στο τρόπο με τον οποίο οι διαμεσολαβητές δανείων λαμβάνουν την προμήθειά τους καθώς και αλλαγές στην αντιμετώπιση των γεωκτηνοτρόφων που έχουν χρεωθεί από τις τράπεζες.
Η απουσία σύστασης για αλλαγές στον ποινικό κώδικα, ώστε οι διευθυντές τραπεζών – που γνώριζαν ότι οι τράπεζες χρέωναν τέλη ακόμα και σε νεκρούς πελάτες τους και ήταν ενήμεροι των πρακτικών εξαπάτησης που εφάρμοζαν σε καθημερινή βάση – να λογοδοτήσουν στην δικαιοσύνη, έχει ξεσηκώσει την κοινή γνώμη.
«Είναι δικαιολογημένη η αντίδραση του κόσμου» δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» η ομογενής βουλευτής του Εργατικού κόμματος Μαρία Βαμβακινού προσθέτοντας ότι αν το Εργατικό κόμμα αναλάβει την εξουσία μετά τις επόμενες εκλογές είναι αποφασισμένο αφενός να αυξήσει τις ποινές και τα πρόστιμα για τις τράπεζες και τα στελέχη της, με απώτερο στόχο την καταστολή του εταιρικού εγκλήματος και αφετέρου να χρηματοδοτήσει τη θέση ενός δημοσίου κατηγόρου που θα ασχοληθεί αποκλειστικά με τα εταιρικά εγκλήματα έτσι ώστε τα μεγαλοστελέχη των τραπεζών να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη το συντομότερο δυνατό.
Ο επικεφαλής της Επιτροπής, Kenneth Hayne στα πορίσματα της έρευνας εκτιμά ότι από αυτή προκύπτουν ποινικές ευθύνες για τα στελέχη δύο τραπεζών της ANZ και της National Bank και της εταιρίας διαχείρισης κεφαλαίων AMP, αλλά σύμφωνα με τις εκτιμήσεις νομικών κύκλων έως την ολοκλήρωση της όλης διαδικασίας προσαγωγής τους στην δικαιοσύνη θα περάσουν δέκα χρόνια.
Η κ. Βαμβακινού ανέφερε επίσης ότι το Εργατικό κόμμα πρόκειται όχι απλώς να ενισχύσει την προστασία των υπαλλήλων που αποκαλύπτουν ανέντιμες πρακτικές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων όπου εργάζονται αλλά και την ανταμοιβή τους.
Η αλλαγή που η Βασιλική Επιτροπή Έρευνας προτείνει για την ακύρωση των προμηθειών διαμεσολαβητών δανείων που αυτοί πληρώνονται κατά τη διάρκεια της ζωής του δανείου – σύσταση που θα τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούλιο του 2020 – αναμένεται να φέρει τα πάνω-κάτω στον τραπεζικό τομέα και όσο παράλογο και αν ακούγεται αυτό, οι αλλαγές αυτές αντί να ασκήσουν πιέσεις στις μεγάλες τράπεζες, που για χρόνια τώρα εκμεταλλεύονταν ξεδιάντροπα τους πελάτες τους, θα τις ωφελήσουν.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του γεν. διευθυντή της ομογενειακής τράπεζας Βank of Sydney, Μίλτο Μιχαηλά, «Εκείνο που βασανίζει την αγορά πιο γενικά, είναι το γεγονός ότι από τις συστάσεις οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες και κάποιοι άλλοι επίσης μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί των οποίων η συμπεριφορά ήταν ανάρμοστη, στην πραγματικότητα βγαίνουν σχετικά αναίμακτοι. Και ίσως – και αυτό η αγορά έχει ήδη αρχίσει να το εξετάζει- η κατάργηση των προμηθειών των διαμεσολαβητών δανείων να ωφελήσει τις μεγάλες τράπεζες έναντι των μικρών».
Τόσο η Bank of Sydney όσο και η Delphi Bank, θυγατρική της Bendigo and Adelaide bank κερδίζουν εύσημα μετά τη Βασιλική Έρευνα καθώς καμιά τους δεν κατηγορήθηκε για απληστία ή παράνομες πρακτικές κέρδους κατά την έρευνα.
«Στην Bank of Sydney, υπάρχουν αξίες. Έχουμε μία έντιμη σχέση με τους πελάτες μας, μία σχέση που βασίζεται σ’ αυτές τις αξίες που εφαρμόζουμε έστω και αν κάνουμε λάθη. Λάθη γίνονται δεν είναι όμως εσκεμμένα και είμαστε γρήγοροι στο να τα παραδεχθούμε και να τα διορθώσουμε βάσει των αξιών που έχει η τράπεζα» ανέφερε ο κ. Μιχαηλάς μιλώντας στον «Νέο Κόσμο».
«Αυτές οι αξίες είναι ξεκάθαρες στα μάτια όλων των συναδέλφων και όλοι ξέρουν πως να χειριστούν μία υπόθεση με βάση αυτές» είπε προσθέτοντας παράλληλα “έχουμε την αξία του σεβασμού για παράδειγμα, σεβόμαστε τον πελάτη, τον εαυτό μας και όλους τους συναδέλφους μας. Αν σέβεσαι τη σχέση που δημιουργείς με τον πελάτη, αυτή η σχέση θα πρέπει να είναι τίμια. Από την άλλη πλευρά έχουμε μία στενή σχέση με τον κάθε πελάτη. Λειτουργούμε σε μία μικρή κοινότητα, η οποία μιλά, μεταφέρει τα κακά μας ή μας διαφημίζει για τα θετικά μας μεταξύ της και το κάνει πολύ γρήγορα. Έτσι έχουμε μάθει όλα αυτά τα χρόνια που βρισκόμαστε στην Αυστραλία να έχουμε μία ευαισθησία παρά αναισθησία για το κάθε τι που γίνεται. Η στενή μας σχέση με την παροικία μετά από τόσα χρόνια μας βοήθησε να κατασταλάξουμε στο αξιακό μας σύστημα, το οποίο έχουμε πλέον χτίσει μέσα στο γενικότερο σύστημά μας. Έτσι, επειδή η κουλτούρα της τράπεζας έχει δημιουργηθεί και εδραιωθεί από αυτήν την στενή σχέση με τον πελάτη, ακόμα και αν μεγαλώσουμε ως τράπεζα είναι δύσκολο να την χάσουμε».
«Οι στόχοι μας και τα κίνητρά μας είναι ξεκάθαρα από την ίδρυση της τράπεζας πριν από 160 χρόνια» αναφέρει σε γραπτή της ανακοίνωση στον «Νέο Κόσμο» η τράπεζα Delphi Bank μετά την ανακοίνωση της έκθεσης. «Ο ρόλος μας ήταν πάντα να φροντίζουμε για την ευημερία των πελατών και των κοινοτήτων τους» επισημαίνει αναφερόμενη στην κουλτούρα της τράπεζας.
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
Οι πρώτες αντιδράσεις και των δύο μεγάλων τραπεζικών ιδρυμάτων της ομογένειας στην έκθεση της Βασιλικής Επιτροπής ήταν θετικές, καθώς τόσο ο κ. Μιχαηλάς από την Βank of Sydney όσο και η Delphi Bank στην ανακοίνωσή της αναφέρουν ότι αφενός είναι ευπρόσδεκτες και αφετέρου απαραίτητες.
Μάλιστα, ο κ. Μιχαηλάς εμβαθύνοντας περισσότερο στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του τραπεζικού συστήματος εξέφρασε έμμεσα την απογοήτευσή του για την έλλειψη ισχυρότερων ανεξάρτητων ελεγκτικών κυβερνητικών μηχανισμών λέγοντας ότι η έρευνα για το κατά πόσο οι τράπεζες κάνουν τη δουλειά τους σωστά και έντιμα θα πρέπει να είναι συνεχής και η πολιτεία θα πρέπει να έχει περισσότερες εξουσίες.
«Το σύστημα πρέπει να μελετάται κάθε τόσο για να βελτιώνεται. Χωρίς μελέτη δεν βελτιώνεται τίποτα. Ίσως κάποια από αυτά που συνθέτουν την κατάσταση που διαπίστωσε η Βασιλική Έρευνα να είχαν αποφευχθεί αν γινόταν μία άλλη μελέτη πιο πριν. Απλά, όπως σε κάθε άλλο σύστημα, αν περάσει πολύς καιρός από την τελευταία μελέτη, τότε η νέα μελέτη βρίσκει πολλές αδυναμίες σε αυτό. Το πρόβλημα εδώ είναι μία κατάσταση μεταξύ ενός εξωτερικού πορίσματος, δηλαδή έρχεται τώρα μία Βασιλική Επιτροπή και κάνει έρευνα ενώ θα έπρεπε να ενισχυθεί και το εθελοντικό πλαίσιο. Αυτό δηλαδή που ελέγχει το πως δουλεύουν οι τράπεζες. Αυτό που γνωρίζουμε ως self regulation, έχει και αυτό τη σημασία του. Είδαμε το Australian Banking Association να έχει εκδώσει νέους κανόνες δεοντολογίας, τους οποίους τώρα εφαρμόζουμε όλοι όσοι είμαστε μέλη του, αλλά αυτό το εθελοντικό πλαίσιο ελέγχου θα έπρεπε να είναι ακόμα πιο ισχυρό».
Στην ερώτηση για το αν το εθελοντικό πλαίσιο ελέγχου είναι ικανό να διασφαλίσει την έννομη και έντιμη λειτουργία των τραπεζών αλλά και των άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ο κ. Μιχαηλάς εκτίμησε ότι είναι λειτουργικό μέχρι ενός βαθμού, όπως και απαραίτητο μιας και διασφαλίζει την ευελιξία του συστήματος.
«Χρειάζεται και αυτό. Μην ξεχνάτε ότι οι τράπεζες και θεωρητικά και πρακτικά είναι μεγάλοι οργανισμοί που γνωρίζουν, ότι το πόσο τίμιες φαίνονται έχει σημασία για τον πελάτη. Από την άλλη όμως δεν είναι αρκετό αυτό. Προσωπικά θα προτιμούσα να έβλεπα ένα όργανο όπως το Financial Conduct Authority που έχει η Αγγλία ας πούμε, που είναι ένα άλλο όργανο τάξης, κυβερνητικό, το οποίο παρακολουθεί τη συμπεριφορά των τραπεζών σε γενική βάση. Τώρα έεισάγεται το Αustralian Financial Complaints Authority (AFCA), που έχει μπει ήδη σε δράση εδώ και κάτι μήνες. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο είναι σε θέση αυτό το όργανο και πόση δύναμη έχει, να παρακολουθεί τον τομέα συνεχώς και να μην χρειάζονται αυτές οι Βασιλικές Επιτροπές Έρευνας, κάθε πέντε, δέκα χρόνια. Πρέπει το σύστημα να ερευνάται και παρακολουθείται συνεχώς» ανέφερε.
Ο κ. Μιχαηλάς δεν απέφυγε να μιλήσει για την πολιτική των “σκληρών πωλήσεων” των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών και τα οικονομικά κίνητρα που δίνουν στους υπαλλήλους τους, μία πρακτική που σύμφωνα με την έρευνα ευθύνεται εν μέρει για τη συστημική εξάπλωση της απληστίας στην εταιρική κουλτούρα τους.
«Υπήρξαν έντονες συζητήσεις για τον τρόπο με τον οποίο πληρώνονται οι προμήθειες στους υπαλλήλους των τραπεζών, ή για τα μπόνους των διάφορων εκτελεστικών στην έρευνα.
Εδώ στην Bank of Sydney αυτό το πράγμα δεν υπάρχει. Δηλαδή εμείς δεν σπρώξαμε ποτέ τη σκληρή πώληση με οικονομικά κίνητρα και μπόνους του εύρους που οι μεγάλες τράπεζες σπρώχνουν, όπως αποκαλύπτεται από την έκθεση της Επιτροπής Έρευνας. Ούτε τα μπόνους είναι μεγάλο μέρος των μισθών στην Bank of Sydney. Όσον αφορά τις πωλήσεις δεν υπάρχουν οικονομικά κίνητρα. Επικεντρωνόμαστε στη δημιουργία σχέσεων με τους πελάτες μας και στο χτίσιμο αμοιβαίας εμπιστοσύνης» λέει.
Παρόμοιο είναι και το καθεστώς που ισχύει στην Delphi Bank καθώς και σ’ αυτή τα μπόνους προς τους υπαλλήλους της είναι μικρά και όχι εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια όπως ίσχυε στις τέσσερις μεγάλες τράπεζες.
Σχολιάζοντας την έλλειψη σύστασης για αλλαγή του ποινικού κώδικα, ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία ποινικής δίωξης των υπευθύνων για την εξαπάτηση χιλιάδων πελατών τραπεζών και ταμείων διαχείρισης συνταξιοδοτικών κεφαλαίων, ο κ. Μιχαηλάς είπε ότι είναι υποχρέωση αυτών που παρακολουθούν την εφαρμογή του νόμου να ελέγξουν για το αν προκύπτουν ποινικές ευθύνες εκτιμώντας εν κατακλείδι ότι:
«Η αύξηση της μετοχής των τραπεζών δείχνει ότι η αγορά πιστεύει ότι το πόρισμα δεν ήταν όσο σκληρό το περίμεναν. Γι’ αυτό εγώ πιστεύω ότι η δημιουργία ενός φορέα που να εξετάζει από κοντά και συνεχώς τη συμπεριφορά των τραπεζών είναι άμεσης προτεραιότητας. Παίζει ρόλο τι θα κάνει το AFCA, αν δηλαδή θα μπορεί να καλύψει όλες αυτές τις ανάγκες και αν θα έχει την εξουσία να ασκήσει τον έλεγχο που πρέπει» καταλήγει ο γεν. διευθυντής της Bank of Sydney.