Μου ήταν αδύνατο να φανταστώ ότι ένα μνημείο σε κάποια κωμόπολη της Βικτώριας, για έναν Αυστραλό ανθρωπιστή που έδρασε στις αρχές του 20ου αιώνα, 96 χρόνια μετά, είναι δυνατόν να πλημμυρίζει τα μάτια εκατοντάδων συμπαροίκων της πρώτης, δεύτερης αλλά και τρίτης γενιάς, με δάκρυα συγκίνησης και την καρδιά τους με συναισθήματα, που βρίσκουν δύσκολο να περιγράψουν.
«Δεν είναι μία συνηθισμένη ιστορία αυτή. Έχει μεγάλη σημασία για όλους μας αυτό το μνημείο» λέει με κομμένη από τη συγκίνηση φωνή η Λίτσα Αθανασιάδη, πρόεδρος του σωματείου Μέριμνα Ποντίων Κυριών Ωκεανίας.
Κάθε λέξη της έρχεται με μεγάλες ενδιάμεσες παύσεις. Είναι η συγκίνηση και το δέος της μπρος στο έργο και την προσφορά του George Devine Treloar, του Αυστραλού στρατιωτικού και μεγάλου ανθρωπιστή, που από το 1923 έως το 1926 αφιέρωσε τη ζωή του στους νεοαφιχθέντες τότε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα του 1922, μέσω της θέσης του ως Ύπατου Αρμοστή Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης.
Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη δράση του, η Ποντιακή πατριά με τη στήριξη της ελληνικής παροικίας της Μελβούρνης αναγείρει στη γενέτειρά του, το Ballarat, ένα έργο τέχνης στη μνήμη του, του οποίου τα αποκαλυπτήρια θα γίνουν στα μέσα του χρόνου.
«Η Ελληνική παροικία συνολικά και πολλοί οργανισμοί της ειδικά στάθηκαν στο πλευρό μας και θέλω να τους ευχαριστήσω από καρδιάς. Έσκυψαν με σεβασμό και ενδιαφέρον στις καρδιές μας και αφουγκράστηκαν την ανάγκη μας να τιμήσουμε αυτόν τον ήρωα. Χάρη στο δικό του ανθρωπιστικό έργο βρίσκομαι σήμερα εδώ και σου μιλάω. Τρεισήμισι χρόνια μετά, το όραμά μας τελικά παίρνει εικόνα και σχήμα» προσθέτει αναφερόμενη στα προσχέδια του έργου τέχνης που θα ανεγερθεί στο Ballarat, ένα γλυπτό που θα φιλοτεχνήσει η γνωστή στη Μελβούρνη γλύπτρια Lis Johnson.
Τη ρωτάω τι σημαίνει για την ίδια αυτό το μνημείο.
«Είναι σαν να βάζουμε έναν σταυρό στους ‘άσταυρους’ τάφους των χιλιάδων προγόνων μας» λέει αναφερόμενη όχι μόνο στους πρόσφυγες που έφτασαν στην Κομοτηνή και τις γύρω περιοχές της και επέζησαν των κακουχιών της προσφυγιάς χάρη στην αποφασιστικότητα αυτού του Αυστραλού, αλλά και σε αυτούς που έμειναν άταφοι, θύματα της ποντιακής γενοκτονίας στα μονοπάτια θανάτου στα βάθη της Τουρκίας.
«Εκεί που πεινούσαν τα παιδιά μας βγήκε για εμάς ένας ήρωας και μαζί με τους ανθρώπους του Ballarat, γιατί δεν ήταν μόνος του τον βοηθούσαν και άλλοι άνθρωποι -υπάρχουν πολλές οικογένειες στο Ballarat που έστελναν τρόφιμα και ρούχα για να τον βοηθήσουν να επιτελέσει το έργο του- αυτός ο άνθρωπος βρήκε για εκείνους που ερχόντουσαν με κουρέλια, ρούχα. Γέμιζε τα τενεκεδάκια τους με φαγητό, τους έχτισε σπίτια και χωριά, δίνοντάς τους όχι μόνο τα απαραίτητα για να ορθοποδήσουν αλλά την αξιοπρέπειά τους».
Μέχρι πριν από τρία χρόνια η προσφορά του στρατιωτικού που μεγάλωσε στο Ballarat ήταν άγνωστη στην παροικία της Μελβούρνης. Καταλύτης ώστε το έργο αυτού του ανθρώπου να έρθει στην επιφάνεια ήταν ένα ηλικιωμένο μέλος της Ποντιακής Εστίας, ο Γιάννης Σαλπιγκτίδης.
«Ήρθε μία μέρα στο γραφείο μου το 2015 με ένα κομμάτι χαρτί ζητώντας μου να ψάξω να μάθω ποιος είναι αυτός ο George Treloar. Του λέω, ρε Γιάννη άσε με πνίγομαι, θα το κοιτάξω το απόγευμα. Μόλις άρχισα να το ψάχνω αργά το απόγευμα τρελάθηκα. Αν το ξέραμε νωρίτερα θα μπορούσαμε να τον τιμήσουμε εν ζωή. Πέθανε το 1980 στο Perth. Ένιωσα ένοχη αλλά και αποφασισμένη να μην αφήσω την ιστορία ανθρωπιάς που αποπνέει το έργο του να ξεχαστεί», αναφέρει η κ. Αθανασιάδη.
ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΝΤΙΟΥΣ ΤΡΙΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
Η Λίτσα Αθανασιάδη είναι η ψυχή πίσω από τη συμμετοχή της νεολαίας στην Ποντιακή Εστία. Είναι ο άνθρωπος που κατάφερε να φέρει την τρίτη γενιά κοντά στον οργανισμό αυτό, αλλά και στην Μέριμνα Ποντίων Κυριών, όχι ως απρόσωπα και άβουλα αλλά ως ενεργά μέλη που συμμετέχουν όχι μόνο σε εκδηλώσεις αλλά και σε αποφάσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι δύο από τα βασικά μέλη της επιτροπής για την ανέγερση του μνημείου, ο Νίκος Κρυκέλης και η Πένυ Τσομπανοπούλου, είναι νέοι άνθρωποι και εργάστηκαν στο πλευρό της Λίτσας για να πάρει «σάρκα και οστά» αυτό το μνημείο.
«Τους ευχαριστώ και τονίζω ότι πρέπει να είμαστε όλοι περήφανοι γι’ αυτά τα παιδιά. Νιώθουν περήφανα με τη σειρά τους που δίνουν κάτι πίσω στην ιδιαίτερη πατρίδα αυτού που έδειξε περίσσια αγάπη και ενδιαφέρον στους προγόνους τους. Είναι μία αναγνώριση που την είδαν από την αρχή ως χρέος τους προς τη γη που γέννησε αυτόν τον ήρωα της προσφυγιάς».
Το πώς κατάφερε αυτούς τους νέους ανθρώπους να μοιραστούν το όραμά της είναι μία μεγάλη ιστορία. Δεν θέλει να επεκταθεί αρκείται μόνο να πει…
«Όταν θέλεις να διδάξεις κάτι σε ένα παιδί πρέπει να κάτσεις στο επίπεδό του, αν εσύ κάθεσαι από ψηλά και φωνάζεις δεν σε ακούει. Όταν κάθεσαι δίπλα του και το κάνεις να αισθάνεται ότι είναι και αυτό μέρος αυτού που κάνεις τότε το κερδίζεις. Είναι μία συνεχής προσπάθεια αλλά οι καρποί της αξίζουν τον κόπο» λέει.
Στο πλευρό της, εκτός από τα δύο νέα στελέχη της οργανωμένης Ποντιακής πατριάς, βρέθηκαν επίσης ο ιστορικός Jim Claven και η Χριστίνα Δεσποτέρη, γνωστοί και οι δύο για το έργο τους στην παροικία της Μελβούρνης στους οποίους επίσης «αξίζουν θερμά ευχαριστήρια» προσθέτει η Λίτσα.
«Δεν είναι όμως μόνο τα μέλη της Επιτροπής. Πολλοί παροικιακοί οργανισμοί στάθηκαν στο πλευρό μας, και άνθρωποι από κάθε μετερίζι. Δεν συγκινεί μόνο η προσφορά του Treloar αλλά και η προσφορά όλων αυτών των ανθρώπων. Για παράδειγμα όταν ήρθαν στη Μελβούρνη οι Κουρήτες και τους κάναμε το τραπέζι στην Ποντιακή Εστία μία βραδιά για να τους καλωσορίσουμε. Λοιπόν εκείνη τη βραδιά μίλησα για το μνημείο και για το τι θέλαμε να επιτύχουμε. Ήταν τον Νοέμβρη του 2016 και έρχεται ο πρόεδρος των Κουρητών Μανώλης Πατακός, παίρνει το μικρόφωνο και δίνει $5,000. Είναι συγκινητικό να μοιράζεται κάποιος το όραμά σου να το σέβεται και να μπορεί να δει μέσα στην καρδιά σου και να καταλάβει τη σπουδαιότητά του» λέει προσθέτοντας ότι δεν ήταν λίγοι αυτοί που μόλις άκουσαν για την προσπάθεια έβαλαν το χέρι στην τσέπη χωρίς δεύτερη κουβέντα.
«Η Δημαρχεία το αγκάλιασε, η οικογένεια του Treloar επίσης» αναφέρει.
Δεν είναι μόνο η σημασία αυτού του μνημείου για τους απογόνους αυτών που δέχθηκαν το περίσσευμα ανθρωπιάς του George Treloar που το κάνει τόσο ξεχωριστό. Στους καιρούς που ζούμε σήμερα αυτό αποκτά μία ιδιαίτερη σημασία. Παιδί της Αυστραλίας ο Treloar έναν αιώνα πριν έδωσε μαθήματα ανθρωπιάς που είναι τόσο επίκαιρα και απαραίτητα για την πολιτική ηγεσία της χώρας μας για τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες σήμερα.
ΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΞΑΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
• City of Ballarat
• Merimna Pontion Kyrion
• Central Pontian Association of Melbourne & Victoria “Pontiaki Estia”
Προσφορές παροικιακών οργανισμών και παροικιακών επιχειρήσεων από $5 000.00 έως $10 000.00
• Panthracian Association of Melbourne
• Pancretan Association of Melbourne
• Central Union of Elassona & Districts “O Nikotsaras”
• The Greek Orthodox Community of Moreland Business Organisations
• GVP Fabricators – Stan Papayianneris
• Lithostone Quartz Surfaces
• Marble Centre Exclusive
ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΦΕΡΑΝ
• Stylianos Amanatidis in memory of Fr. Antonios Amanatidis
• Sakis and Litsa Athanasiadis
• Family of Elizabeth Treloar (m Jones)
• Sotirios and Anastasia Kalaidopoulos
• Pattakos Emmenuel & Marina
• Treloar David and Helen
• Kostas and Vicky Tseprailidis
ΔΩΡΕΕΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΤΩ ΤΩΝ $5 000.00
Community Organisations
• Greek Orthodox Community of Melbourne and Victoria
• Thessaloniki Association “The White Tower”
• The Siatista Club of Melbourne
• The Australian Assyrian Arts & Literature Foundation
• Paneperotic Federation of Australia
• The Australian Association of Kastoria
Media Groups
• Neos Kosmos
• Greek Media Group