Αν πιστεύεις ότι η άγνοια είναι ευλογία, σίγουρα ο γενετικός έλεγχος δεν είναι για σένα.
Όμως, είτε το θέλουμε είτε όχι, πρόκειται για μια διαδικασία που μπαίνει όλο και πιο ορμητικά στη ζωή μας. Ακόμη και για την πρόσληψή μας σε ορισμένους κλάδους επαγγελματικής απασχόλησης.
Το παραπάνω ερώτημα που το χρησιμοποίησα και ως τίτλο, το υπέβαλα, εκ μέρους του «Νέου Κόσμου», σε ορισμένους συμπάροικους, οι απόψεις των οποίων συνέπιπταν όσον αφορά αυτό και θα αναφέρω τις πιο χαρακτηριστικές.
ΘΑ ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΣΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ…
«Αν υπήρχε κάποια κληρονομική ασθένεια στην οικογένειά μου, το γενετικό τεστ θα το έκανα, χωρίς κανέναν ενδοιασμό» δηλώνει η Εύα Γκότση. «Θα με βοηθούσε, βέβαια, το γεγονός ότι είμαι εκ φύσεως ρεαλίστρια και μ’ αρέσει να βλέπω τα πράγματα όπως είναι, κατάματα.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων, με την εξέλιξη της επιστήμης μπορείς έγκαιρα να λάβεις τα μέτρα σου και να αποφύγεις τα χειρότερα. Αλλά και σε περιπτώσεις ανίατων ασθενειών, όπως είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η νόσος των κινητικών νευρώνων, αν ξέρεις, προγραμματίζεις τη ζωή σου ανάλογα. Ο άνθρωπος έχει μια τάση να αναβάλει μεγάλες αποφάσεις. Το τέρμα της ζωής, ιδιαίτερα όταν είσαι νέος, δεν σ’ απασχολεί. Και δεν είναι ότι δεν φοβάσαι το θάνατο, αλλά απλώς τον βλέπεις από μια απόσταση που δεν είναι απειλητική. Όταν, όμως, γνωρίζεις περίπου τον χρόνο που η παραμονή σου σ’ αυτόν τον πλανήτη θα διακοπεί, τότε αλλάζεις ψυχολογία. Αντιμετωπίζεις διαφορετικά τα πράγματα, τους ανθρώπους, αυτήν την ίδια τη ζωή».
Έχει δει πολλά, ακόμη και στον κύκλο της, συνεχίζει η ίδια.
«Η κόρη μου συνδέεται με έναν νέο 24 χρόνων, ο οποίος ήταν από μικρός ταλαντούχος ποδοσφαιριστής και ήθελε να κάνει καριέρα στον εν λόγω χώρο. Στα 17 του, όμως, άρχισε να έχει συμπτώματα της νόσου σκλήρυνση κατά πλάκας και δεν μπορούσε να συνεχίσει.
Οι γονείς του σήμερα βασανίζονται από ενοχές γιατί δέχονται έναν καταιγισμό από “αν”, με το μεγαλύτερο «αν κατέφευγαν σε γενετικό τεστ νωρίτερα, θα γνώριζαν και θα προετοίμαζαν το παιδί τους ανάλογα».
Όλα γίνονται πιο δύσκολα, πιο πολύπλοκα –πιστεύω- όταν πληροφορηθείς αργότερα την αλήθεια. Σε πνίγουν τα ερωτηματικά και το χειρότερο ίσως όλων, οι ενοχές.
Προσωπικά, αν αντιμετώπιζα μια τέτοια περίπτωση, θα αξιοποιούσα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον χρόνο που είχα μπροστά μου. Θα προσπαθούσα να κάνω όλα αυτά που τώρα τα βλέπω από κάποια απόσταση και έχω την τάση, για διάφορους λόγους, να τα μεταθέτω στο αύριο. Όχι γιατί είμαι αναβλητική, αλλά γιατί, όπως οι περισσότεροι από μας, σκεπτόμαστε περισσότερο τους άλλους παρά τον εαυτό μας».
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ, ΝΑΙ…
Στο ίδιο ερώτημα ο Παναγιώτης Δημητρίου, απαντά λακωνικά στην αρχή και μετά… ξετυλίγει ένα ολόκληρο κουβάρι συναισθημάτων, επιλογών και επιπτώσεων.
«Αν γνώριζα ότι υπάρχει στην οικογένειά μου κληρονομική ασθένεια, χωρίς καμμιά αμφιβολία θα έκανα το γενετικό τεστ.
Δεν κρύβω ότι θα με φόβιζε. Θα με τρόμαζε η σκέψη της αποκάλυψης. Σίγουρα, όμως θα προτιμούσα να ξέρω την αλήθεια παρά να ζω με τον φόβο».
Στη συνέχεια, ο Παναγιώτης θα αναφερθεί σε περιπτώσεις ανθρώπων που η αποκάλυψη από γενετικό τεστ, τους άλλαξε τη ζωή. Πέρασαν από διάφορα στάδια. Αυτά του φόβου, της άρνησης του “δεν μπορεί κάποιο λάθος θα έγινε”, της απομόνωσης του στυλ “εγώ και ο πόνος μου”, της αντιμετώπισης της αλήθειας με το κεφάλι ψηλά και τη βεβαίωση στον εαυτό τους “θα το παλέψω. Θα το παλέψουμε μαζί”.
ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ
Στη συνέχεια, ο ίδιος αναφέρεται σε περιπτώσεις που έχει δει στον ευρύτερο κύκλο του, σταματώντας στην θαλασσαιμία ή τη μεσογειακή αναιμία.
«Τελευταία, έχω δει αρκετούς συμπατριώτες μας να κάνουν γενετικό τεστ, προκειμένου να διαπιστώσουν αν έχουν το γονίδιο της μεσογειακής αναιμίας και, αν ναι, σε ποιο βαθμό – περισσότερο στη δική μου γενιά. Εδώ, βέβαια, δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά -και διλήμματα αν θέλεις- σε περίπτωση που οι φόβοι επιβεβαιώνονται. “Τι κάνω τώρα; To αποκαλύπτω ή όχι στον/στην σύντροφό μου; Kαι αν αυτό διαλύσει τη σχέση μας;»
Βέβαια, υπάρχει και η άλλη πλευρά, ότι αν δεν ξέρεις ο ίδιος, δεν κρύβεις από τον άλλον τίποτε…».
Χαμόγελο εδώ και… ο φακός, ξανά στον ίδιο. «Επαναλαμβάνω ότι αν και θα με τρόμαζε η επιβεβαίωση των φόβων μου, θα προτιμούσα να ξέρω. Αν γνωρίζεις έγκαιρα, ενδέχεται να σώσεις αυτήν την ίδια τη ζωή σου. Η επιστήμη κάνει άλματα καθημερινά. Ασθένειες θανατηφόρες στο παρελθόν, σήμερα αντιμετωπίζονται με επιτυχία.
Η πληροφόρηση, είναι μέσα στον επαγγελματικό μου χώρο, οπότε δεν έχω την τάση να κλείνω τα μάτια στην πραγματικότητα.
Αντίθετα, προσπαθώ πάντα να βρω την καλύτερη λύση. Αν πονάει, σίγουρα είναι προτιμότερη από την άγνοια. Από τα ερωτηματικά που, ούτως ή άλλως, θα με βασανίζουν.
Εξάλλου, η αντιμετώπιση της αλήθειας, είναι κάτι που δεν οφείλουμε μόνο στον εαυτό μας αλλά και στους γύρω μας. Σε περιπτώσεις κληρονομικών ασθενειών, ιδιαίτερα, επιβάλλεται να ξέρουμε».
«Δεν αντιδρούμε όλοι με τον ίδιο τρόπο», συνεχίζει, «και τα διλήμματα είναι πάντα εκεί για να κάνουν μια δύσκολη κατάσταση, δυσκολότερη».
«Σε τελευταία ανάλυση», υπογραμμίζει, θα ήθελε να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την παρουσία του σ’ αυτόν τον πλανήτη.
«Nα ταξιδέψω, να χαρώ περισσότερο και ίσως πιο ουσιαστικά τη συντροφιά των ανθρώπων. Mε δυο λόγια να αξιοποιήσω το χρόνο!»
ΔΕΝ ΜΕ ΦΟΒΙΖΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Την ίδια άποψη ακούω να επαναλαμβάνεται από τον Δημήτρη Πάππο: «Προτιμώ να ξέρω. Δεν με φοβίζει το τέλος. Γνωρίζω ανθρώπους που δεν πάνε στο γιατρό γιατί φοβούνται τι θα τους πει. Τρέμουν τη διάγνωση. Δεν είμαι αυτής της σχολής. Θέλω να γνωρίζω για να οργανωθώ καλύτερα. Να φροντίσω αυτά που πρέπει να γίνουν, κυρίως όμως να χαρώ τον χρόνο που μου μένει. Για παράδειγμα, λατρεύω τη φύση. Τους φίλους που έχω, την οικογένειά μου, όλα όσα αγαπώ, να τα ξεχωρίσω και να είμαι όσο γίνεται πιο κοντά τους.
Η ζωή -το γνωρίζουμε όλοι αυτό, αλλά προτιμούμε να το ξεχνάμε- είναι κάτι πολύ εύθραυστο. Σήμερα είσαι καλά και αύριο πας στο γιατρό για ένα κρυολόγημα και σε στέλνει στο νοσοκομείο για εξετάσεις. Πριν το καταλάβεις, βρίσκεσαι μπροστά σε μια πραγματικότητα που ούτε καν φανταζόσουν.
Για να απαντήσω, όμως, στο ερώτημά σου, ακριβέστερα, το γενετικό τεστ, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που υπάρχουν στην οικογένεια κληρονομικές ασθένειες, πιστεύω ότι επιβάλλεται. Είναι κάτι που το χρωστάμε στον εαυτό μας, αλλά και στους άλλους».