Η φωνή της είναι ταυτόχρονα δροσερή και ζεστή, βαθιά και ανάλαφρη, νεανική, αλλά με μία σοφία πέρα από την ηλικία της. Είναι αυτό που έχει κάνει την Ελεωνόρα Ζουγανέλη να βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή του ελληνικού τραγουδιού, καταφέρνοντας να επικοινωνεί με άνεση με ένα κοινό ετερόκλητο που περιλαμβάνει όλες τις ηλικίες, καθώς περνά με την ίδια άνεση από όλες τις εποχές του τραγουδιού, από όλα τα είδη, από τη λαϊκή παράδοση, μέχρι τον ηλεκτρικό ήχο. Όποιος βρεθεί το βράδυ του Σαββάτου στη γωνία της Lonsdale με τη Russel street, θα το διαπιστώσει αυτό με τα ίδια του τα μάτια και τα αυτιά, καθώς η τραγουδίστρια θα βρίσκεται στην σκηνή, έχοντας στις αποσκευές της τη δική της Ελλάδα.
Τι θα παρουσιάσετε στην συναυλία σας στο Lonsdale Street Greek Festival;
Κατ’ αρχάς χαίρομαι πάρα πολύ που μου δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσω υλικό από την προσωπική μου δισκογραφία. Έχω κάνει μία επιλογή από τραγούδια που αγαπώ πάρα πολύ. Από εκεί και πέρα, πάντα στα προγράμματά μου ένα μεγάλο μέρος αποτελείται από τραγούδια που έχουν διαμορφώσει τη ζωή μου και την αντίληψή μου για το τραγούδι, πράγματα που έχω αγαπήσει, που έχω ζηλέψει να πω, που έχουν αποτελέσει για μένα πολύ μεγάλους σταθμούς της ζωής μου, από διάφορα είδη. Διαλέγω πάντα κάποια τραγούδια από το δικό μου ρεπερτόριο και στη συνέχεια κάποια από τα τραγούδια που συλλέγω. Έχω πάρα πολλά τετράδια στα οποία σημειώνω τραγούδια που αγαπώ και θέλω να τραγουδήσω. Για κάποια είναι η ώρα τους, για κάποια όχι ακόμα και είναι πολύ ευχάριστο να το συνειδητοποιείς αυτό. Με κάποιον παράξενο και μαγικό τρόπο, βλέπεις ότι κάποιο σου ταιριάζει και φτιάχνεται ένας ωραίος μικρόκοσμος, ένας κόσμος μέσα στον οποίο μπορώ εγώ να κινηθώ και να συνεπάρω τον κόσμο που έρχεται να με δει και αρχίζει να συμβαίνει η ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ μας.
Τώρα έφτιαξα ένα πρόγραμμα ειδικό για την Αυστραλία. Έβαλα τραγούδια που αγαπώ και που σίγουρα θυμίζουν Ελλάδα.
Τι σημαίνει Ελλάδα για σας; Όταν κλείνετε τα μάτια και σκέφτεστε την Ελλάδα, τι βλέπετε;
Την Ελλάδα που γνώρισα μέσα από την οικογένειά μου. Ευτυχώς είχα την τύχη να ζω σε μια οικογένεια που με μύησε στα χρώματα της Ελλάδας, στη μουσική της Ελλάδας, στην γλώσσα, στα ήθη και τα έθιμα. Δεν θα χαρακτήριζα την οικογένειά μου παραδοσιακή, αλλά σίγουρα είναι άνθρωποι που τιμούν την παράδοση, οπότε κουβαλάω αυτήν την Ελλάδα που με έχει φέρει μέχρι εδώ σήμερα.
Για μένα η Ελλάδα είναι μία πάρα πολύ πονεμένη ιστορία. Συνειδητοποιώ πολλές φορές ότι οι άνθρωποι που ζούμε εδώ δεν την αγαπάμε και πάρα πολύ. Ίσως να μην την έχουμε ανακαλύψει ακριβώς στο μέγεθός της, ίσως να την έχουμε ξεχάσει. Όπως και να ‘χει όμως, η αλήθεια είναι ότι όταν βγαίνεις έξω σ’ αυτό το φως και σ’ αυτό το χρώμα και βλέπεις τη φύση, το νερό, νιώθεις ότι είσαι ευλογημένος να είσαι από αυτόν τον τόπο.
Τι σημαίνει να είναι κανείς καλλιτέχνης στην Ελλάδα της κρίσης σήμερα;
Δεν είναι πάρα πολύ εύκολο, όπως δεν είναι εύκολο να είσαι οτιδήποτε στην Ελλάδα της κρίσης. Δεν μιλάω για το οικονομικό της υπόθεσης μόνο, αλλά κυρίως για την ψυχολογική πίεση, γιατί η κρίση έχει φέρει πολύ άγχος, το άγχος έχει φέρει σκληρότητα, η σκληρότητα έχει φέρει απομόνωση. Η αίσθηση είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει να σού προφέρει τίποτα. Οι άνθρωποι είναι ανέλπιδοι και κυρίως τα νέα παιδιά – και όμως, πρέπει να παλέψεις, πρέπει να σπουδάσεις, όχι για το ‘πρέπει’, αλλά γιατί το έχεις ανάγκη, γιατί ένας νέoς άνθρωπος έχει ανάγκη να δημιουργήσει.
Σε εποχές κρίσης, ποιος είναι ο ρόλος του τραγουδιού και της τέχνης;
Να αφυπνίζει τους ανθρώπους, να τους προκαλεί, να τους κρατά σε ευαισθησία να τους θυμίζει τα χρώματα, τα αρώματα, τα συναισθήματα, να τους ξυπνά τις αισθήσεις, να τους βάζει σε διαδικασία επικοινωνίας. Η τέχνη μπορεί να σε κάνει να ονειρεύεσαι.
Ένα χαρακτηριστικό της φωνής και του τρόπου που τραγουδάτε είναι ένα στοιχείο ωριμότητας, πέρα από την ηλικία σας. Αυτό έχει να κάνει με την χροιά της φωνής σας, αλλά είναι και έντονο στην ερμηνεία σας. Από πού πηγάζει;
Σαφώς όλα αυτά που τραγουδώ ενδεχομένως να μην τα έχω ζήσει, αλλά επειδή είμαι ένας άνθρωπος που προσπαθώ να εμβαθύνω στις ζωές των άλλων και να καταλάβω τις επιλογές τους και να τους κατανοώ, αισθάνομαι ότι είναι ένα πηγάδι μέσα μου που υπάρχουν όλα τα συναισθήματα και όλα τα βιώματα, είτε τα έχω ζήσει είτε όχι και μπορώ να τα ανακαλώ και να τα μοιράζομαι με τον κόσμο. Έχει μία διαδικασία μύησης αυτό, έχει πολλή μελέτη, αλλά είναι και αυτό που μου δίνει τη μεγαλύτερη χαρά σ’ αυτήν την δουλειά.
Γενικότερα στη ζωή μου πολλές φορές έχω αντιμετωπίσει κάποια πράγματα με περισσότερη ωριμότητα από αυτήν που ταιριάζει στην ηλικία μου. Αυτό δεν το λέω για καλό, είναι κάτι που σου φέρνει κι ένα βάρος που καλό είναι να μην το έχεις στα νεανικά σου χρόνια. Εμένα έτσι έτυχε, τι να κάνω; Έτσι αντιλαμβανόμουν τη ζωή, έτσι ήταν η δική μου η εφηβεία. Τώρα προσπαθώ να ξαναγίνω παιδί γιατί θεωρώ πολύ σημαντικό να είσαι αθώος και να έχεις τις αναζητήσεις που έχουν τα παιδιά.
Με ποιον τρόπο προσπαθείτε;
Με το να θυμηθώ με ποια πράγματα χαιρόμουν όταν ήμουν παιδί, πράγματα πιο απλά και πιο μικρά που όμως μας δίναν τρομερή χαρά. Όταν είσαι παιδί έχεις το θάρρος να εκφράσεις τα συναισθήματά σου και την χαρά σου χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Αυτό προσπαθώ να κάνω, γιατί είμαι ένας άνθρωπος που δυσκολευόμουν να εκφράσω έντονα τη χαρά – τώρα το διεκδικώ και το προσπαθώ και το θέλω. Γι’ αυτό είμαι ευγνώμων απέναντι στο κοινό που μου δίνει την ευκαιρία να τραγουδάω, γιατί για μένα το τραγούδι έχει υπάρξει μία πολύ σοβαρή, ουσιαστική αφορμή να γνωρίσω και τον εαυτό μου και τους ανθρώπους, να τους αγαπήσω και να τους κατανοήσω πολύ καλύτερα.
Είναι ψυχοθεραπεία το τραγούδι;
Δεν είναι ψυχοθεραπεία αυτό καθεαυτό. Είναι πολύ όμορφη η διαδικασία της δημιουργίας ενός τραγουδιού και δεν εννοώ μόνο το γράψιμο της σύνθεσης ή του στίχου αλλά όλης της διαδικασίας, να αφήσεις τα λόγια να σε συνεπάρουν, να ονειρευτείς πώς θα το παρουσιάσεις. Είναι μία πολύ ουσιαστική και βαθιά δουλειά που με ενεργοποιεί και με κάνει πολύ ευτυχισμένη. Η ροή ενός προγράμματος παίζει καθοριστικό ρόλο για μένα, με βοηθά και εμένα να μπω σε μία συναισθηματική κατάσταση. Το ζητούμενο είναι μία ανάταση – είτε το πρόγραμμα είναι εξωστρεφές είτε όχι, είτε έχω τραγούδια πιο μελαγχολικά και πιο δύσκολα, το ζητούμενο στο τέλος είναι να έχουμε επικοινωνήσει με τον κόσμο και να υπάρχει μία ανάταση. Η ροή του προγράμματος, το πώς θα φτάσει κανείς στην ανάταση, είναι αυτό που καθορίζει την ποιότητα και το μέγεθος της ανάτασης.
Τόσο στις συναυλίες όσο και στην δισκογραφία σας περνάτε με άνεση από τον ροκ ήχο στο λαϊκό, με μία χαρακτηριστική φυσικότητα.
Ναι, είναι κάτι που με χαρακτηρίζει όλα τα χρόνια που υπάρχω στο τραγούδι.
Αυτό προκύπτει από το πώς είμαι σαν άνθρωπος, ακούω πάρα πολύ διαφορετικά πράγματα και μού φαίνεται πολύ φυσικό να τραγουδάω διαφορετικά πράγματα. Στην αρχή δεν ήταν πολύ αρεστό – ίσως κάποιοι να το θεώρησαν επιτηδευμένο, ίσως κάποιοι να με κατηγόρησαν ότι δεν ξέρω τι γίνεται και τι θέλω και η αλήθεια είναι ότι μπορεί και να μην ήξερα ούτε τι είμαι ούτε τι θέλω και δεν νιώθω καθόλου άβολα γι’ αυτό, γιατί ήμουν πάρα πολύ νέα. Δεν είμαι ένας άνθρωπος που γεννήθηκα έτοιμος, είμαι ένας άνθρωπος που καθημερινά ανακαλύπτω γιατί ήρθα στη ζωή και τι θέλω από τη ζωή και μέσα σ ‘αυτά που ανακαλύπτω είναι και η μουσική και αυτά που θέλω να λέω.
Πώς βρήκατε αυτό που είστε και που θέλετε; Πώς ανακαλύψατε τη φωνή σας;
Δεν είμαι σίγουρη ότι το έχω ανακαλύψει ολόκληρο και θα ήθελα να μην το έχω ανακαλύψει ολόκληρο, γιατί δεν θα ‘θελα να είμαι μόνο αυτό που είμαι σήμερα, θα ήθελα να έχω περισσότερη εξέλιξη. Αλλά σαφώς έχω κεντράρει περισσότερο, ξέρω τι μου αρέσει και τι μπορώ να κάνω τι μπορώ να υποστηρίξω και τι όχι. Προσπαθώ να δώσω την ευκαιρία στο κοινό που με κάλεσε και θα έρθει να καταλάβει τι είναι αυτό που κάνω ακόμη και αν δεν ξέρει πολλά πράγματα για μένα. Γι’ αυτό και τα τραγούδια που θα πω στην Αυστραλία θα είναι κυρίως ‘ανεβαστικά’ τραγούδια, γιατί αυτήν τη στιγμή είμαι σε μία φάση εξωστρεφή – δεν είμαι πάντα, οπότε όταν βρίσκομαι προσπαθώ να το απολαύσω και να το μοιράζομαι.
Πού οφείλεται αυτή η εξωστρέφεια;
Νομίζω ότι είναι φάσεις που περνάω στη ζωή μου. Πέρασα μία φάση αρκετά μεγάλη εσωστρέφειας. Συνήθως έτσι συμβαίνει: περνάς μία μεγάλη περίοδο ανασυγκρότησης, ανασύνταξης, σκέψης, βυθίσματος προς τα μέσα – πράγματα τα οποία τα θεωρώ απολύτως απαραίτητα, όχι μόνο γι’ αυτό που κάνω, αλλά γενικότερα για τη ζωή. Αυτόν τον καιρό αισθάνομαι αρκετά ισορροπημένη.
Αυτό πώς αντανακλάται στη σχέση σας με το κοινό;
Πιστεύω πολύ στην ειλικρίνεια – σε κάθε μορφή σχέσης, είναι ο τρόπος να μαθαίνεις τον άλλον, να τον αγαπάς, να τον αποδέχεσαι και να τον σέβεσαι. Οπότε, παρ’ όλο που υπάρχει μία απόσταση στην επαφή μου με το κοινό, σε σχέση με τους κοντινούς μου φίλους, προσπαθώ να την ακυρώσω βάζοντας το κομμάτι της ειλικρίνειας. Έχω στόχο να είμαι όσο το δυνατόν περισσότερο ειλικρινής απέναντι στο κοινό, να μεταφέρω ακριβώς αυτά που συμβαίνουν μέσα μου, στην καρδιά μου και τον νου μου και να επικοινωνήσω με τον κόσμο που έρχεται να με δει.