Η συνάντηση με έναν Ορθόδοξο ιεράρχη σου αποφέρει σχεδόν πάντα πνευματική ωφέλεια. Στην περίπτωση του νέου Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ. Μακάριου, η παραπάνω διαπίστωση βρίσκει την απόλυτη δικαίωσή της. Στο λόγο του συναντάς αποσπάσματα βαθύτατης θεολογίας, υψιπετούς ταπείνωσης και βαθιάς ποιμαντικής μέριμνας.
Στην πρώτη του συνέντευξη στον «Νέο Κόσμο» δηλώνει «πολύ ευλογημένος», διότι «καλούμαι να ποιμάνω έναν λαό φιλότιμο, πολυτάλαντο, εργατικό, που ξέρει να κρατά ψηλά τα οράματα της Ρωμιοσύνης, τηρώντας τις παραδόσεις του τόπου μας& έναν λαό που σέβεται την Εκκλησία μας και επιδεικνύει την αγάπη του προς Αυτήν».
Ολοκληρώνοντας τη συνομιλία ένιωσα ότι ένας αδιαμφισβήτητα πολύ ευλογημένος άνθρωπος αρχίζει ένα πολύ δύσκολο έργο.
Τι δυσκολίες –σύμφωνα με τις πληροφορίες και τις εμπειρίες που έχετε- αντιμετωπίζει το ποίμνιό σας; Αν θέλετε, αναφέρετε κάποιες ενέργειες που σκοπεύετε να κάνετε για να βελτιώσετε την κατάσταση;
Κάθε τοπική Εκκλησία έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δικές της ανάγκες, που απαιτούν διαφορετική διαχείριση, όπως ακριβώς συμβαίνει και με κάθε άνθρωπο.
Με τη στάση αυτή επιδεικνύεται σεβασμός προς τον άλλο και τις ιδιαιτερότητές του. Έχω μια πρώτη εικόνα για το λαό που καλούμαι να διακονήσω και να ποιμάνω, όμως, θα ήταν άστοχο να σημειώσω τις όποιες σκέψεις για ενδεχόμενες ενέργειές μου στην παρούσα φάση, πριν βρεθώ κοντά στο πλήρωμα της Αρχιεπισκοπής, πριν το γνωρίσω και αποκτήσω ιδία αντίληψη περί των πραγμάτων και των αναγκών του. Ένα είναι σίγουρο: θα πράξω το καλύτερο δυνατό για τον λαό αυτό που μου εμπιστεύτηκε η πρόνοια του Θεού και η ευμενής προς το πρόσωπό μου κρίση της Μητέρας Εκκλησίας, του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου.
Αν σας ζητούσε κάποιος μη χριστιανός να του εξηγήσετε με λίγα λόγια τι είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία τι θα απαντούσατε; Σας απογοητεύει η άνθιση της αθεΐας που ζούμε στον λεγόμενο Δυτικό κόσμο;
Ορθοδοξία είναι μια λειτουργική παράδοση, αγιότητα, προσευχή, είναι βίωμα και ήθος. Δεν είναι ένα σύστημα θρησκευτικών πληροφοριών που καλείσαι να απομνημονεύσεις. Δεν είναι κανόνες ηθικής που σου επιβάλλονται και εσύ οφείλεις να υπακούσεις, υπό τον φόβο της όποιας εκκλησιαστικής ποινής. Ορθοδοξία είναι αβίαστη κατάφαση στο προσκλητήριο του Κυρίου «Έρχου και ίδε!». Είναι η συνάντηση μεταξύ Πλάστη και πλάσματος που πραγματώνεται μέσω της Θείας Λατρείας, των Ιερών Μυστηρίων της Εκκλησίας μας, που μεταμορφώνουν τον κόσμο και αφθαρτοποιούν τον άνθρωπο.
Ως προς το ζήτημα άνθισης της αθεΐας στις μέρες μας, επιτρέψτε μου να σημειώσω ότι αυτό αποτελεί απόρροια της ελευθερίας του ανθρώπου, όμως, δεν νομίζω ότι το ζήτημα θα πρέπει να το εστιάσουμε εκεί. Το ζήτημα έγκειται στο γεγονός ότι εμείς, ως ποιμένες, ως θεολόγοι, ως μέλη του σώματος της Εκκλησίας, ίσως δεν καταφέραμε να αγγίξουμε -με το λόγο και κυρίως με τις πράξεις μας- την καρδιά του άλλου, που, λόγω ηλικίας, άγνοιας, συγκυριών ή πεποίθησης, κυκλώνεται από την αμφισβήτηση. Δεν καταφέραμε να εμπνεύσουμε ότι κατέχουμε την αλήθεια και έχουμε το «Ύδωρ το ζων», δηλαδή το Χριστό, τον Οποίο «ός δ’ αν πίη …ου μη διψήσει εις τον αιώνα». Είμαι χαρούμενος, πάντως, διότι έχω την πληροφορία ότι η αυστραλιανή κοινωνία έχει πνευματικές αναζητήσεις. Και αυτό σίγουρα θα αποτελέσει μία πρόκληση για μας, να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να ζήσουν την ορθόδοξη πνευματικότητα, όπως την διδάσκουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Μπορείτε να μας πείτε κάποιες από τις οδηγίες που θα δώσετε στους Πνευματικούς Σας, που έχουν το βαρύτατο έργο να καθοδηγούν το ποίμνιο;
Η αγάπη και η απορρέουσα από αυτήν διάκριση, είναι εκείνα τα στοιχεία που θα πρέπει να διέπουν τη στάση των Πνευματικών, στο πλαίσιο της καθοδήγησης των πιστών. Όταν υπάρχουν και τα δύο, ο Πνευματικός, ως άλλος «ιατρός των ψυχών», αντιλαμβάνεται το σημείο που πάσχει και επιλέγει τα κατάλληλα πνευματικά «φάρμακα» για τον «ασθενή» του. Έτσι θα αποφευχθεί, αφενός, η εξουθένωση, η καταρράκωση της προσωπικότητας του πιστού από την άκριτη αυστηρότητα και, αφετέρου, η ασυδοσία από την άμετρη επιείκεια. Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο η αγάπη, όσο και η διάκριση, δεν μπορούν να διδαχθούν, εάν ο ίδιος ο πνευματικός δεν είναι φορέας τους. Όλα εξαρτώνται από την πορεία του ποιμένα στην εν Χριστώ προκοπή.
Πώς σκοπεύετε να αξιοποιήσετε τους λαϊκούς των πολυάριθμων ελληνικών κοινοτήτων της Αυστραλίας;
Κλήρος και λαός, ποιμένες και ποιμαινόμενοι, συγκροτούν το σώμα της Εκκλησίας, με κεφαλή της τον Χριστό. Αυτό δεν πρέπει να το λησμονούμε! Όπως αντιλαμβάνεστε, οι ρόλοι, μολονότι διακριτοί, απαιτούν τη συνεργασία, προκειμένου να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Στις προθέσεις μου είναι να προβώ σε συγκεκριμένες ενέργειες για την αξιοποίηση των λαϊκών, μελετώντας τις ανάγκες των ενοριών μας και αξιοποιώντας τα τάλαντα των πιστών.
Οι ομογενείς μας συζητούν για την απόφαση διάσπαση της Αρχιεπισκοπής σε τρεις Μητροπόλεις.
Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποιες πληροφορίες;
Το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο λειτουργεί πάντοτε με γνώμονα το πνευματικό συμφέρον των κατά τόπους Εκκλησιών και των πιστών που διαμένουν σε αυτές. Υπό αυτήν την έννοια, υπήρξε η σκέψη που διατυπώνετε. Ερχόμενος ως ποιμενάρχης στην Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας το προσεχές διάστημα, θα συνομιλήσω με εκκλησιαστικούς και μη φορείς, με τους πιστούς, θα μελετήσω όλα τα δεδομένα, με εκκλησιοκεντρικά και όχι υποκειμενικά κριτήρια, θα καταθέσω τις σκέψεις μου στον Οικουμενικό μας Πατριάρχη και να είστε βέβαιοι ότι θα αποφασιστεί το καλύτερο για την τοπική Εκκλησία της Αυστραλίας.
Προφανώς, γνωρίζετε το βίο του προκατόχου σας. Θέλετε να μας πείτε ποια είναι η σημαντικότερη παρακαταθήκη που σας άφησε;
Ο αοίδιμος προκάτοχός μου, ο Αυστραλίας Στυλιανός, υπήρξε ένα σημαντικό κεφάλαιο στα Θεολογικά Γράμματα, τη Λογοτεχνία, την οργάνωση των εκκλησιαστικών δομών, για τους Έλληνες της διασποράς κ.ά., και είναι βέβαιο ότι η σημαντική συνεισφορά του δεν έχει αποτιμηθεί σε όλη την έκτασή της ακόμη. Το να εστιάσει κάποιος σε μία συγκεκριμένη διάσταση, επιχειρώντας να την εξάρει μονομερώς, είναι βέβαιο ότι θα αδικήσει τον μακαριστό προκάτοχό μου. Εκείνο που συγκρατώ στη μνήμη μου είναι ότι υπήρξε άνθρωπος αυθεντικός, χωρίς δεύτερες σκέψεις σε ό,τι και να έκανε, με γνώμονα πάντοτε το συμφέρον της Εκκλησίας, των συνανθρώπων του, όχι το δικό του.
Κατά καιρούς ακούγονται προβληματισμοί για το αν θα μπορούσαν οι επιμέρους Ορθόδοξες Κοινότητες μιας περιοχής να πραγματοποιούν κοινή Θεία Λειτουργία. Σκέφτεστε να προχωρήσετε σε κάποιες ενέργειες σε αυτό το θέμα;
Το ζήτημα που τίθεται εδώ είναι εξαιρετικά σημαντικό και λεπτό, αλλά προϋποθέτει συγκεκριμένα δεδομένα, τα οποία δεν θα προσκρούουν στην εκκλησιολογία της Ορθόδοξης Θεολογίας και, κυρίως, στους Ιερούς Κανόνες και στην εκκλησιαστική μας παράδοση, όπως αυτή διασώζεται από την Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία. Είναι σκοπός της διακονίας μου στην Αυστραλία η ενότητα. Θα προσπαθήσω να προσεγγίσω πρόσωπα και πράγματα και θα δημιουργήσω τις προϋποθέσεις, ώστε και οι μη κανονικοί να εκκλησιαστικοποιηθούν. Αλλά αυτό δεν εξαρτάται μόνο από εμένα αλλά και από την άλλη πλευρά. Εμείς λίγο θα προσπαθήσουμε και ο Χριστός θα βοηθήσει, για να έχουμε το καλύτερο και σωτηριώδες αποτέλεσμα.
Η χρήση της Ελληνικής γλώσσας «μειώνεται» στην Αυστραλία και, από την άλλη, γνωρίζουμε ότι η αγγλική δεν έχει τον πλούτο για να μεταφέρει τα βαθύτατα νοήματα του δόγματός μας. Πώς σκοπεύετε να πορευθείτε σε αυτό το πολύπλοκο ζήτημα;
Αισθάνομαι τυχερός, ως Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας, που ο λαός μου, το ποίμνιο που καλούμαι να ποιμάνω, έχει κρατήσει ισχυρό το στοιχείο της Ελληνικής γλώσσας και της πολιτισμικής μας ταυτότητας, σε καιρούς χαλεπούς. Η ενίσχυση του συγκεκριμένου στοιχείου μέσα από εκκλησιαστικές και λοιπές επικουρικές δομές, είναι κάτι που θα εξετάσω, μόλις διαπιστώσω προσωπικά την κατάσταση, οπότε και θα μεριμνήσω προς την κατεύθυνση αυτή.
Τι θα απαντούσατε σε αυτούς που θεωρούν ότι η Αγιότητα είναι ακατόρθωτη στις ημέρες μας;
Η Αγιότητα δεν είναι ακατόρθωτη στις ημέρες μας ούτε επίσης δυσεύρετη. Προϋποθέτει άσκηση -στο μέτρο του δυνατού- από όλους μας, πάντοτε σε συνάρτηση με τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας. Προϋποθέτει συστολή του θελήματός μας, εθελούσια ταπείνωση, για να φανερωθεί το θέλημα και η χάρις του Θεού.
Εάν εμείς δεν διακρίνουμε την Αγιότητα γύρω μας σήμερα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει, αλλά ότι εμείς οι ίδιοι δεν την αντιλαμβανόμαστε, λόγω του ότι δεν έχουμε εμπειρία του σχετικού βιώματος. Ας υποθέσουμε ότι η Αγιότητα είναι σαν το άρωμα. Για να το αντιληφθούμε, όπως διαχέεται στο χώρο, θα πρέπει τα αισθητήριο της όσφρησης να είναι σε λειτουργία (να είναι υγιές) και η εμπειρία μας να αναγνωρίσει το άρωμα που διαχέεται γύρω. Συνεπώς, το ζήτημα δεν εστιάζεται στο εάν είναι κατορθωτή ή όχι η επίτευξης της Αγιότητας, αλλά κατά πόσο εμείς, όπου τη συναντήσουμε, έχουμε την ικανότητα να την αναγνωρίσουμε και να την ξεχωρίσουμε από τα κακέκτυπα «αντίγραφά» της, που κατακλύζουν την καθημερινότητά μας.
Θα θέλατε να στείλετε μέσω της εφημερίδας μας ένα πρώτο μήνυμα στο ποίμνιο που σκοπεύετε να ποιμάνετε θεοφιλώς;
Αφού σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μου δίνετε να επικοινωνήσω με τον Ελληνορθόδοξο -και όχι μόνο- λαό της Αυστραλίας, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι αισθάνομαι έντονα την ευλογία του Θεού στη ζωή μου, διότι η πρόνοιά Του, με την τιμία ψήφο των Αρχιερέων της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και την πρόταση του Πατριάρχου μας, με κατέστησαν Πρωθιεράρχη του ευλογημένου αυτού τόπου. Χαίρομαι που, με την πολύτιμη συμβολή των καλών κληρικών της Αρχιεπισκοπής, θα προσπαθήσουμε να παραγάγουμε έργο εκκλησιαστικό και πνευματικό, προκειμένου να μεταμορφωθούν συνειδήσεις και να οδηγηθούν ψυχές στη σωτηρία. Είμαι πολύ ευλογημένος, διότι καλούμαι να ποιμάνω ένα λαό φιλότιμο, πολυτάλαντο, εργατικό, που ξέρει να κρατά ψηλά τα οράματα της Ρωμιοσύνης, τηρώντας τις παραδόσεις του τόπους μας& ένα λαό που σέβεται την Εκκλησία μας και επιδεικνύει την αγάπη του προς Αυτήν.
Ως Ποιμένας όλων σας, αναμένω την ώρα που θα αντικρίσω τα ευλογημένα πρόσωπά σας, θα σας αγκαλιάσω πατρικά, θα συνομιλήσω μαζί σας και θα σας απευθύνω λόγο καρδιακό και αγαπητικό.