Στη δύση του σωτήριου έτους 2019 έκανε την εμφάνισή του δυναμικά ο Αίολος, η προσωποποίηση του θεού των ανέμων, σύμφωνα με την αρχαία μας ελληνική Μυθολογία. Μάλλον με τη δική του επίδραση κάναμε το επίθετο ο αίολος, η αίολη, το αίολο, που σημαίνει αυτός που δεν στηρίζεται πουθενά –κινείται σαν τον άνεμο- και είναι εύκολο να ανατραπεί, γιατί δεν έχει θεμέλια. Έτσι αίολος μπορούμε να πούμε ότι είναι ο αθεμελίωτος ή ακόμη και άλλες συνώνυμες λέξεις όπως αστήρικτος και αβάσιμος.

Λέμε: οι υποσχέσεις του ήταν αίολες ή και τα επιχειρήματά του ήταν αίολα, δηλαδή αναξιόπιστα ή χωρίς βάση.

Σήμερα μιλάμε για την αίολη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι αίολη η περιδιάβαση των θαλασσίων διεκδικήσεων εκ μέρους της Τουρκίας. Πάντως, έχουμε διαφορετικές ερμηνείες, αλλά για την Ελλάδα η συμφωνία τους είναι αίολη. Εδώ αναφερόμαστε στη γλωσσική διατύπωση ενός εθνικού μας ζητήματος.

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ, ΜΙΑ ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ

Ο Αίολος είναι αυτός που θα μας χαρίσει το γλωσσικό μας ταξίδι και αφού έχει τα κλειδιά των ανέμων, ας εκμεταλλευτούμε τη δωρεάν μεταφορά μας. Ο Αίολος – που σημαίνει γρήγορος, ταχύς και ορμητικός άνεμος – ήταν ο μυθικός πρόγονος των Αιολέων.

ΟΙ ΑΙΟΛΕΙΣ ήταν μία από τι τέσσερις αρχαίες ελληνικές φυλές που αποτέλεσαν το ελληνικό έθνος. Αυτοί είναι που κατοίκησαν στο ΒΑ τμήμα του Αιγαίου και στις ακτές της Μικράς Ασίας.

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ είχαν ιδρυτή τον μυθικό Δώρο και κατοίκησαν στην Πελοπόννησο, τη Δυτική Ελλάδα και την Κρήτη.

ΟΙ ΙΩΝΕΣ είχαν πρόγονο τον μυθικό Ίωνα, εγκαταστάθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και αποίκησαν τα παράλια της Μικράς Ασίας καθώς και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ είναι το πρώτο ελληνικό φύλο που είχε ως κοιτίδα την αρχαία Φθιώτιδα. Οι Αχαιοί αναφέρονται στα ομηρικά έπη και είναι ταυτόσημος όρος με το όνομα Έλληνες.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι ο Αριστοτέλης ορίζει την αρχαία Δωδώνη της Ηπείρου ως την αρχική πατρίδα των Ελλήνων.

ΑΙΟΛΟΣ ΚΑΙ ΕΩΛΟΣ

Σήμερα προφέρουμε τις δύο αυτές λέξεις κατά τον ίδιο τρόπο φωνητικά, αλλά οι αρχαίοι μας τις έγραψαν κατ’ αυτόν τον τρόπο, γιατί προφέρονταν διαφορετικά, όπως γράφονται.

Ο έωλος είναι επίθετο από το ουσιαστικό έως ή ηώς που σημαίνει αυγή, μέρα. Για τα τρόφιμα σήμαινε το χθεσινό, όχι το φρέσκο. Ως λόγια λέξη τη χρησιμοποιούμε και σήμερα. Έωλα τρόφιμα είναι τα μουχλιασμένα ή μπαγιάτικα – με λίγη τουρκική επιρροή από τα χρόνια της σκλαβιάς!

Παρατήρησα τις προάλλες ότι η ΕΡΤ στην οθόνη της τηλεόρασης μπέρδεψε τις δύο αυτές λέξεις. Είναι όντως δύσκολη η ορθογραφία μας. Όταν μιλάμε δεν μας χρειάζεται και τόσο η ορθογραφία, αλλά μας χρειάζεται όταν γράφουμε μαζί με το συντακτικό. Πρώτη ήταν η ομιλία και πολύ αργότερα ήρθε η γραμματική τέχνη και τελικά παρέμεινε μόνο ως Γραμματική για μας σήμερα.

ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ:

Οι δύο μας λέξεις ΜΕΤΑΞΥ και ΩΣ μάς μπερδεύουν και μάλιστα πολύ. Τις ακούμε στις προσφωνήσεις και στο ραδιόφωνο πολύ συχνά. Λέμε: Υπογράφτηκε η συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Αυστραλίας. ΟΧΙ: μεταξύ την Ελλάδα και την Αυστραλία. Αυτό είναι λάθος. Εδώ χρειάζεται Γενική πτώση μετά το μεταξύ! Η σύνταξη αυτή προέρχεται από την αρχαία μας γλώσσα –όπως και πολλά άλλα– και ο κανόνας τηρείται μέχρι σήμερα.

Λέμε: Σας μιλάω ως πρόεδρος του συλλόγου. ΟΧΙ: σαν πρόεδρος του συλλόγου. Το σαν εδώ σημαίνει πως δεν είσαι πρόεδρος, αλλά κάνεις τον πρόεδρο. Όπως και: Ως Έλληνας που είμαι το καταλαβαίνω αυτό. ΟΧΙ: Σαν Έλληνας που είμαι. Βάζοντας το σαν δεν είσαι Έλληνας.

Είναι μεγάλος άθλος να κατακτήσεις όλη την ελληνική γλώσσα που μιλιέται συνέχεια εδώ και πέντε χιλιάδες χρόνια, αν όχι και περισσότερα. Φαίνεται ότι αυτά που γνωρίζουμε είναι λιγότερα από αυτά που δεν γνωρίζουμε γι’ αυτήν.

ΤΕΛΟΣ, ΜΕ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗ Ή ΜΕ ΠΟΛΛΗ ΑΓΑΠΗ;

Πολύ και πολύ, πολλή και πολλοί! Το θέμα της ορθογραφίας αυτών των λέξεων, μάς κάνει να υπενθυμίσουμε ότι η ορθογραφία μας είναι ιστορική. Δηλαδή ακολουθούμε με συνέπεια την αρχαία μας γλώσσα. Έχουμε κάνει αρκετές απλοποιήσεις σε πολλά, αλλά στα περισσότερα μένουμε πιστοί με πειθαρχία στην ιστορική μας ορθογραφία. Αυτό, εξάλλου, κάνουν και οι Γάλλοι, αλλά και οι Άγγλοι και ακολουθούν την ιστορική τους ορθογραφία. Η ορθογραφία αυτή δεν είναι α ί ο λ η, στηρίζεται σε κανόνες της γλώσσας και η πειθαρχία σε αυτούς κρατά τη γλώσσα σε ένα επίπεδο συνέπειας.

Για τις παραπάνω τέσσερις προβληματικές και ομόηχες λέξεις μας -χωρίς να χρησιμοποιήσουμε γραμματικούς όρους– θα έλεγα μάς φτάνουν μόνο τα εξής παραδείγματα για να είμαστε συνεπείς με την ιστορική μας ορθογραφία:

Α) Σε εκτιμώ πολύ. Πολύ μου λείπεις.
Β) Το πολύ φαγητό…βλάπτει. Το πολύ το «Κύριε ελέησον»…
Γ) Έχουμε πολλή δουλειά σήμερα. Σήμερα έπεσε πολλή βροχή.
Δ) Πολλοί άνδρες ήρθαν και έφυγαν. Πολλοί δεν τα καταλαβαίνουν αυτά.

Τέλος υπογράφω όλα τα παραπάνω: Με πολλή αγάπη, μια μέρα με πολλή ζέστη που πολλοί υποφέρουν από αυτήν, και σας χαιρετώ όλους με πολύ ενδιαφέρον για την ορθογραφία μας!