Ιδιαίτερα θετικό για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και κυρίως για την πορεία του χρηματιστηρίου Αθηνών είναι το δημοσίευμα της ημερήσιας οικονομικής εφημερίδας της Αυστραλίας «The Australian Financial Review».
Το άρθρο, που υπογράφει ο Tom Rees, έχει τίτλο «Γιατί η Ελλάδα έχει το Χρηματιστήριο με την καλύτερη πορεία» (Why Greece has the best-performing sharemarket) και αναφέρει:
«Το Χρηματιστήριο Αθηνών είναι το πιο αποτελεσματικό αυτή τη χρονιά. Τα ομόλογα έχουν αποκλιμακωθεί μετά το χάος του 2015, καθώς ο νέος ηγέτης της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, προσπαθεί να αντιστρέψει τη μοίρα της Ελλάδας. Μέρες μετά την εκλογική του νίκη ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσε σε καθέναν τους υπουργούς του έναν μπλε φάκελο. Μέσα περιέχονταν μια λίστα με στόχους πολιτικής που θα έπρεπε να επιτευχθούν και χρονικά όρια για την ολοκλήρωσή τους. Η αποτυχία να επιτευχθούν θα σήμαινε ότι οι αρμοδιότητες θα έφευγαν από τον υπουργό και θα επέστρεφαν στον έλεγχο του Πρωθυπουργού. Ο αρχηγός της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας πιστεύει ότι αυτό το στυλ διακυβέρνησης μπορεί να προσδώσει ανταγωνιστική λογοδοσία που θα θέσει σε γραμμή προτεραιότητας μια φιλόδοξη φιλική προς την επιχειρηματικότητα ατζέντα και θα δώσει ώθηση σε μια ανάκαμψη της Ελλάδας.
Όταν η πλατεία Συντάγματος βρισκόταν στις φλόγες κάθε νύχτα καθώς διαδηλωτές συγκρούονταν με τις αστυνομικές δυνάμεις για τα σκληρά μέτρα λιτότητας, όχι και τόσο μακριά στο παρελθόν, μία τέτοια αναγέννηση φάνταζε κάτι περισσότερο από χίμαιρα. Αλλά τα συγκεντρωμένα πλήθη αυτές τις ημέρες φοράνε κοστούμια και ξεχύνονται στο Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο για την ετήσια σύνοδο που οργανώνει για επενδυτές και δημιουργούς πολιτικών που οργανώνεται όχι πολύ μακριά από εκεί. Όσοι συμμετέχουν περιγράφουν μια ατμόσφαιρα «ενθουσιώδη» που δεν μοιάζει με καμία άλλη από όσες θυμούνται. Παρά την μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο Μητσοτάκης, το χρηματιστήριο της Αθήνας είναι αυτό με την καλύτερη απόδοση διεθνώς αυτή τη χρονιά και τα κρατικά ομόλογα έχουν πέσει σε επίπεδα που δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί κατά τη διάρκεια του χάους του 2015. «Είναι εντυπωσιακό πόσο γρήγορα και πόσο πολύ έχει αντιστραφεί η ψυχολογία» αναφέρει ένας από τους συμμετέχοντες, ο Αλέξανδρος Αργυρός, Διευθύνων Σύμβουλος στην τράπεζα επενδύσεων AXIA Ventures.
«Ήταν σαν να τους λέγαμε ότι πρέπει να πάνε στον οδοντίατρο κάποια χρόνια πριν» όταν προσπαθούσαμε να πείσουμε τους επενδυτές να έρθουν στην Ελλάδα. Ο Μητσοτάκης έχει ήδη περάσει περισσότερα από 30 νομοσχέδια τις πρώτες 150 ημέρες στην εξουσία και υπάρχουν μια σειρά άλλα που περιμένουν «στην ουρά» για το πράσινο φως.
Γνωρίζω πως πρέπει να δράσουμε γρήγορα» αναφέρει ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού. «Ένα λάθος που άλλες μεταρρυθμιστικές κυβερνήσεις έχουν κάνει στο παρελθόν είναι ότι έχουν καθυστερήσει ή έχουν διστάσει στην αρχή και σίγουρα αυτό δεν είναι κάτι που επιθυμεί να κάνει αυτή η κυβέρνηση». Ο Μητσοτάκης, γιος ενός πρώην Πρωθυπουργού και απόφοιτος του Χάρβαρντ, κληρονόμησε μια οικονομία που «προσπαθούσε με τα νύχια» να βγει από τη χειρότερη οικονομική ύφεση στη σύγχρονη ιστορία και είναι ακόμα άτονη. Το ελληνικό ΑΕΠ είναι ακόμα κατά ένα τέταρτο κάτω από τα πριν το 2008 επίπεδα, η ανεργία βρίσκεται στο 17% και η ανάπτυξη είναι μικρή. Η ανάκαμψή της έχει βρεθεί στη σκιά από άλλες χώρες της ευρωζώνης που έχουν διασωθεί μετά την κρίση χρέους. Αλλά μετά την απόρριψη της λαϊκιστικής αριστερής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και των πολιτικών «καμικάζι» που έφεραν την ευρωζώνη στο χείλος του γκρεμού, η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μία άλλη πολιτική ισορροπία καθώς η πλειοψηφία έχει περάσει στη Νέα Δημοκρατία. «Είναι μια μεγάλη αλλαγή στην κοινωνία μας, μια μεγάλη αλλαγή» εξηγεί ο Άδωνις Γεωργιάδης, Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων. «Η πεποίθησή μου ότι η Ελλάδα πραγματικά αλλάζει και μετατοπίζεται είναι επειδή η κοινωνία επιθυμεί την αλλαγή, όχι απλά η Βουλή ή η Κυβέρνηση. Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία».
Ριζική αναδιοργάνωση. Τώρα ο Μητσοτάκης έχει εντολή για μια ριζική αναδιοργάνωση της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων περικοπών φόρων, ιδιωτικοποιήσεων, άρση κεφαλαιακών ελέγχων, ψηφιακή μετάβαση και απλούστευση διοικητικών διαδικασιών. «Κάποιες φορές οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πόσο φιλόδοξη είναι αυτή η ατζέντα» αναφέρει ο Πατέλης. «Ένα από τα παράξενα πλεονεκτήματα του να έχει διαδεχτεί κανείς την προηγούμενη κυβέρνηση είναι ότι έχουν αφήσει, για ιδεολογικούς λόγους, πολλά πράγματι ώριμα να πραγματοποιηθούν. Δύο βασικά οικονομικά μειονεκτήματα αποτελούν βαριές ασθένειες της Ελλάδας: το κενό σε ξένες επενδύσεις και ένας τραπεζικός τομέας που στενάζει υπό το βάρος των κόκκινων δανείων. Ένα κύμα επενδύσεων από το εξωτερικό είναι κρίσιμο για την κυβέρνηση για να επιτύχει τους στόχους της ανάπτυξης. «Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα και το μεγαλύτερο στοίχημα για την κυβέρνηση» αναφέρει ο Α. Γεωργιάδης.
«Η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από επενδυτικές εισροές όσο το δυνατό γρηγορότερα και απεγνωσμένα» προσθέτει. Οι καθαρές άμεσες ξένες επενδύσεις έχουν ανακάμψει στο 2% του ΑΕΠ αλλά παραμένουν στο μισό του μέσου όρου της ευρωζώνης. Η κυβέρνηση αναμένει η ανάπτυξη να επιταχυνθεί στο 2.8% το επόμενο έτος και αναμένει μία ώθηση με ρυθμό 4% το 2021 και όλα αυτά ενώ η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνεται. Η χώρα που σχεδόν γονάτισε την ευρωζώνη τώρα βλέπει τις βασικές της απειλές στο εξωτερικό. Οι προβλέψεις για το 2020 την θέλουν την πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία της ευρωζώνης αν και οι αναλυτές του Σίτυ συνιστούν σύνεση. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι αναφέρουν ότι η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς είναι τόσο χαμηλή που κανείς δεν πιστεύει ότι το 4% είναι ένας πραγματικός στόχος.
«Αν βρεθούμε σε ανάπτυξη 2,8% την επόμενη χρονιά, τότε το 4% μπορεί να είναι εφικτό. Η Ελλάδα είναι μια μικρή οικονομία, δεν χρειάζεται να κανείς τεράστια πράγματα για να φτάσεις στη σωστή κατεύθυνση» αναφέρει ο Χρήστος Μεγάλου, στέλεχος της Τράπεζας Πειραιώς, μια από τις συστημικές τράπεζες της Ελλάδας. «Αναμένω πολλά από τη δουλειά επενδυτικών οίκων όπως Apollo, Bain, Elliott, Fortress και Intrum. Με πολιτική σταθερότητα και μία κυβέρνηση που επιθυμεί να βοηθήσει την επιχειρηματικότητα, τα σημάδια είναι ενθαρρυντικά. Ένα μεγάλο πακέτο πολιτικών έχει οργανωθεί ώστε να προσελκύσει €100 δις($162 δις) ξένων επενδύσεων τα επόμενα χρόνια. Ο φόρος των επιχειρήσεων μειώθηκε στο 24% από το 28%, ο φόρος των μερισμάτων έχει βρεθεί στο 5% και οι πλούσιοι ξένοι μπορούν να χαίρουν ενός προγράμματος €100,000 χωρίς διπλή φορολογία. Η κυβέρνηση θα επιταχύνει επίσης τις ιδιωτικοποιήσεις που έχουν σταματήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση. Τα πρώτα βήματα των επισκεπτών σε ελληνικό έδαφος αποτελούν και τις συμβολικές εικόνες αυτής της αλλαγής. Ένα 30% των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών τίθεται προς αγορά, ενώ το πολύ-αναβεβλημένο σχέδιο για το Ελληνικό έχει ανακοινωθεί από κυβερνητικούς αξιωματούχους ως το κεντρικό σημείο του σχεδίου. Αυτό το τεράστιο σχέδιο των €8δις ανάπλασης μέρους της πρωτεύουσας, που θα συμπεριλαμβάνει ξενοδοχεία, πολυκαταστήματα, γραφεία, μουσεία και μαρίνα, θα συνεισφέρει 2,4% στο ΑΕΠ της χώρας. Η σκαπάνη θα ξεκινήσει στις αρχές του επόμενου έτους μετά από δεκαετίες καθυστέρησης.
«Έχουμε απελευθερώσει τα μεγαλύτερα επενδυτικά σχέδια που ήταν μπλοκαρισμένα εδώ και πολλά- πολλά χρόνια» αναφέρει ο Α. Γεωργιάδης. «Το βασικό πράγμα που θα πρέπει να διορθώσουμε είναι η εικόνα της Ελλάδας. Τώρα είμαστε μια φιλική προς την επιχειρηματικότητα χώρα, με ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν τους επενδυτές να κάνουν τη δουλειά τους».
Ιδιωτικοποιήσεις- Κάποιοι παραμένουν σκεπτικιστές για τις φιλοδοξίες των σχεδίων ιδιωτικοποιήσεων με δεδομένο πόσο πολύ μεγάλη είναι η καθυστέρηση να εφαρμοστούν. Μια σειρά άλλων ιδιωτικοποιήσεων χρειάζονται χρόνο για να ωριμάσουν, δηλαδή να φτάσουν σε σημείο ώστε να γίνουν θελκτικές για τα έσοδα. Η Ελλάδα δεν πολύ-ασχολείται με το από πού έρχονται οι επενδύσεις. Η Κίνα έχει γίνει ένας επενδυτικός εταίρος-κλειδί, ωθώντας τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα να κατηγορήσει τη χώρα ανταγωνιστή ότι εκμεταλλεύεται τις οικονομίες που «διψούν για μετρητά». Η διόρθωση των προβλημάτων του τραπεζικού τομέα συστήματος θα είναι ο δεύτερος πυλώνας-κλειδί για τη στρατηγική ανάπτυξης. Οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι έντονα εξαρτημένες από το τραπεζικό σύστημα για να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Οι τράπεζες λειτουργούν ως «λάδι στη μηχανή» της οικονομίας αλλά ο τομέας στην Ελλάδα παλεύει. Οι τέσσερις βασικοί παίκτες κουβαλάνε ένα τεράστιο βάρος μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν κληρονομηθεί από την περίοδο της κρίσης- «κόκκινα δάνεια» τα οποία δεν μπόρεσε ο δανειολήπτης να αποπληρώνει σταθερά την προηγούμενη περίοδο. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα αποτελούν το 39% σε σύγκριση με το 3% του μέσου όρου της ΕΕ. Το σχέδιο Ηρακλής, το οποίο συγκεντρώνει αυτό το χρέος ως πακέτο προς επενδυτές, στοχεύει να μειώσει το ποσοστό των κόκκινων δανείων κατά 40%.
Το σχέδιο βασίζεται σε ένα επιτυχημένο προηγούμενο σχήμα στην Ιταλία αλλά οι τράπεζες θα έχουν πρώτες τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν τα κέρδη. Παράγοντας της βιομηχανίας αναφέρει ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει τις πιο αδύναμες τράπεζες να έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από τα χρήματα των επενδυτών. Όπως και να έχει η αισιοδοξία για το νομοσχέδιο, που κατατέθηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή, βοήθησε τις τραπεζικές μετοχές να διπλασιάσουν την αξία τους το 2019. «Όλα τα σχήματα ασφάλισης «καίνε» ένα μέρος κεφαλαίου αλλά αυτή τη στιγμή οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν πρόβλημα κεφαλαίων. Το πρόβλημα είναι το πολύ μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, οπότε αυτή είναι και η προτεραιότητα» αναφέρει ο Γ. Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, της Κεντρικής Τράπεζας. Ο Μητσοτάκης δεν θα πρέπει μόνο να πείσει τους επενδυτές για την ιστορία της επιστροφής της Ελλάδας.
Η κυβέρνησή του επιθυμεί να επαναδιαπραγματευθεί τους ασφυκτικούς δημοσιονομικούς στόχους του προϋπολογισμού που έχουν θέσει οι δανειστές της χώρας. Το να δοθεί περισσότερος δημοσιονομικός χώρος για την Ελλάδα είναι μάλλον δύσκολο για τους συνετούς Βόρειους Ευρωπαίους αλλά η στάση έναντι του δημοσίου δανεισμού έχει αλλάξει σε Γερμανία και Ολλανδία.