Κατά τη γιορταστική περίοδο -Χριστούγεννα 2019 και Πρωτοχρονιά 2020- είχα την περίσσια τύχη να λάβω ταχυδρομικώς δύο εξαιρετικά υπέροχες και πρόσφατες συλλογές διηγημάτων από δύο αγαπητούς και εκλεκτούς συνομήλικους φίλους μου, ο πρώτος από το Δημοτικό Σχολείο στη δεκαετία του ’50 στην Ουγγαρία και ο δεύτερος από τα πανεπιστημιακά μου χρόνια στη δεκαετία του ’70 στην Αυστραλία.
Ο Κώστας Σ. Τσαντίνης από το Λιά Θεσπρωτίας, καθηγητής και λυκειάρχης στη Μέση Εκπαίδευση στην Αθήνα, μου έστειλε το τελευταίο του βιβλίο, τη συλλογή διηγημάτων με τον εύστοχο και αποκαλυπτικό τίτλο «Μια ζωή φευγάτος σε κόσμους και καιρούς αλλοτινούς», σελ. 156, Έκδοση Proforma, Αθήνα 2019.
Ο Δρ Χρήστος Ν. Φίφης από την Κοσκινά Θέρμου Αγρινίου, Επίκουρος καθηγητής Ελληνικών και πρώτος Διευθυντής των Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο La Trobe της Μελβούρνης, μου χάρισε τιμητικά τα «Ελληνοαυτραλιανά Διηγήματα», σελ.144. Έκδοση Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 2019.
ΤΑ ΠΟΝΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ
Σε όλα τα σύντομα και πρωτότυπα διηγήματα, οι δύο συγγραφείς διαπραγματεύονται προσωπικές δοκιμασμένες και μακρόχρονες ατομικές εμπειρίες δοσμένες για τον αναγνώστη ως αναλαμπές με εξαιρετικό πληροφοριακό τρόπο, αλλά και ιστορίες με διδάγματα που το περιεχόμενό τους συγκινεί συνάμα και τέρπει.
Ο Κώστας Τσαντίνης γράφει 13 διηγήματα/αναμνήσεις που νοσταλγικά αναπολεί το μακρινό παρελθόν με το οποίο είναι δεμένο όλο το είναι του και αποκαλύπτεται με τον τίτλο της συλλογής του.
Κάνω μία σύντομη επιλογή αυτών που με εντυπωσίασαν: Από το Πρώτο Μέρος: Γάμος στο χωριό, Προγαμιαίο συμβόλαιο, Ιερέων παίγνια και παθήματα, Γύρισε από την Αμερική με κόκκινα τσαρούχια, Το ασημένιο χαϊμαλί και από το Δεύτερο Μέρος: Η βρύση του Καλόγερου, Η γυναίκα της Πίνδου, Αδιέξοδο και Το παλιό πολυβολείο. Έπονται και τα άλλα τέσσερα της συλλογής.
Να σημειώσουμε εδώ πως η Συλλογή τούτη είναι το πέμπτο βιβλίο του συγγραφέα. Τα προηγούμενα είναι: «Μουργκάνα, ένας δεύτερος Γράμμος», «Οδυσσείς χωρίς Ιθάκη», «Προβλήματα ιστοριογραφίας στα σχολικά εγχειρίδια» και «Κυνηγετικές και αλιευτικές ιστορίες».
Σημειώνω πως το βιβλίο του «Οδυσσείς χωρίς Ιθάκη» είναι μοναδικό στο είδος του και περιγράφει την Ιστορία περίπου 3000 Ελλήνων προσφύγων που υποχρεώθηκαν από τους αντάρτες «να μπουν στην Αλβανία για να σωθούν», κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου ’46-49.Όλοι αυτοί στριμώχτηκαν ως πρόβατα σε ένα πολωνικό πλοίο μεταφοράς ζώων και έκαναν ένα δύσκολο θαλασσινό ταξίδι δύο εβδομάδων από την Αλβανία και μέσω Γιβλαρτάρ, Καλαί (Μάγχη), Δανία και Σκανδιναβικά κράτη έφτασαν στο Γκντανσκ της Πολωνίας. Και από εκεί οι περισσότεροι κατέληξαν στην Ουγγαρία – όπου τους έκτισαν στα κτήματα του Έλληνα Σχοινά – ένα Ελληνοχώρι που αργότερα ονομάστηκε «Μπελογιάννης», όπου αρκετοί Έλληνες ακόμη ζούνε εκεί σήμερα. Η σελίδα αυτή της Ιστορίας μας είναι τελείως άγνωστη στο Πανελλήνιο!
Ο Δρ Χρήστος Φίφης γράφει 10 διηγήματα στη Συλλογή του που και αυτά αναφέρονται σε ελληνικές αναμνήσεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τον Εμφύλιο και την ξενιτειά. Το πρώτο διήγημα «Μεταξύ Δύο Πατρίδων» συνοψίζει τις σκέψεις –όσων ήρθαν- να μείνουν στην Αυστραλία όπου «ένιωθαν μια απέραντη μοναξιά» ή να γυρίσουν στην Ελλάδα. Και ο συγγραφέας ενώ ζει εδώ αναπολεί σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα διηγήματα, γεγονότα και καταστάσεις της Ελλάδας με ένα ώριμο μάτι πως «αυτή είναι τώρα η ζωή μας». Δέχεται τη μοίρα που μας τα έδωσε όλα αυτά.
Όλα τα διηγήματα διαβάζονται ευχάριστα και ο καθένας μας μπορεί να βάλει το εαυτό του μέσα σε αυτά και εάν θα είχε την ευχέρεια κάπως έτσι θα έγραφε και ο ίδιος. Οι τίτλοι τους: «Στου Θέρμου το Γυμνάσιο», «Ο Γιαννούλας», «Η δίκη του Αργυράκη», «Οι αρραβώνες της Μαργαρίτας», «Μια επανασυνάντηση με τον Χάρι», «Μια σπίθα για δραστική ενέργεια», «Πότε θα κάνει ξαστεριά», «Ο Καπετανάκης» και «Ο κύριος Αγαμέμνων».
Να σημειώσουμε εδώ με έναν επαινετικό τόνο πως ο Χρήστος Φίφης μάς έχει ξαφνιάσει όλους στη Μελβούρνη τα τελευταία χρόνια με την πληθωρική του συγγραφική παραγωγή. Συνοπτικά τα τελευταία του βιβλία: «Από τους καθ’ ημάς Αντίποδες» 2015, «Ελληνοαυστραλιανές Αναφορές» 2016, «Η Πρώτη Ελληνική Κοινότητα της Αυστραλίας, Ιστορία της Ελληνικής Κοινότητας της Μελβούρνης» 2018, «Πού είναι το μέρος για ένα Χωριό» Ποιήματα 2011, «Κομμάτια ζωής» Διηγήματα, 2013. Από ό,τι γνωρίζω η ποιητική του συλλογή «Βιολέτα», Μελβούρνη 1972, θα πρέπει να είναι το πρώτο του πόνημα. Η προσωπική του αφιέρωση έχει ημερομηνία 11-7-1973.
Αναμφισβήτητα το βιβλίο που δεν πρέπει να λείπει από κανένα ελληνικό σπίτι στη Μελβούρνη, ούτε από καμία οικογενειακή βιβλιοθήκη είναι το Βιβλίο Αναφοράς: «Η Ιστορία της Ελληνικής Κοινότητας της Μελβούρνης»! Τέτοιο γλαφυρό εγχειρίδιο της ιστορίας μας δεν διαθέτουμε άλλο στη Μελβούρνη.
ΠΥΚΝΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Τα είκοσι δύο γλαφυρά διηγήματα των ανωτέρω συλλογών, είναι ζωντανές προσωπικές ιστορίες γραμμένες με πολλή αγάπη για τον αναγνώστη, και οι εμπειρίες των συγγραφέων τους χαρακτηρίζουν τα παιδικά τους χρόνια μέσα στις μπόρες των πολέμων.
Ο Κώστας Τσαντίνης τις παιδικές του εμπειρίες τις χάραξε στη μνήμη του και τις πήρε στην Ουγγαρία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα – και μεγάλος πια – τις μοιράζεται με τον αναγνώστη με ιδιαίτερο ύφος και ήθος που είναι στενά δεμένο με την παιδική του ηλικία.
Ο Χρήστος Φίφης γράφοντας τις εμπειρίες του χαρακτηρίζει με ώριμο ύφος την παιδική του ηλικία που τις συγκράτησε όλες άθικτες στη μνήμη του.
Και οι δύο συγγραφείς – ο καθένας με τον τρόπο του – προσθέτουν πρωτότυπο υλικό στη νεότερη Ιστορία μας.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Εκτιμώ πως όλα τα ανωτέρω διηγήματα είναι άκρως κατάλληλα για τους μαθητές μας εδώ, των μεγάλων τάξεων του Γυμνασίου – μία προσεκτική επιλογή ειδικά για το VCE – γιατί είναι γραμμένα από συγγραφείς της ελληνικής Διασποράς που έχουν στην καρδιά τους την Ελλάδα, ένα στοιχείο μεγάλης σημασίας για τους μαθητές μας.