Συγκίνηση έχει προκαλέσει στην παροικία, η πρόσφατη ανακοίνωση ότι το σήμα κατατεθέν της αυστραλιανής αυτοκινητοβιομηχανίας, η Holden, παύει οριστικά τη λειτουργία του από τον Ιούνιο.

Πάρα πολλοί Έλληνες που μεγάλωσαν στην Αυστραλία θυμούνται το κλασικό αυτό αυτοκίνητο ως το πρώτο αμάξι που αγόρασαν οι γονείς τους. Είναι το αυτοκίνητο που συνοδεύει τις μνήμες τους στις εκδρομές, στα πικνίκ σε παραλίες, στην εξοχή τις ξέγνοιαστες μέρες του καλοκαιριού, σε γάμους και σε γιορτές. Το θρυλικό αυτό αμάξι πρωταγωνιστεί σε άπειρες παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες των Ελλήνων της Αυστραλίας. Αρκεί να δει κανείς τις δεκάδες αναρτήσεις που ανεβάζουν ομογενείς στα κοινωνικά δίκτυα με φωτογραφίες από το αγαπημένο αυτοκίνητο της παιδικής τους ηλικίας.

ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΣΥΝΔΕΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΜΙΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΖΩΗΣ

Η Holden δεν ήταν απλά ένα ακόμα αυτοκίνητο. Δεν ενδιέφερε τους Αυστραλούς ότι ανήκε στην κολοσσιαία αμερικάνικη εταιρεία General Motors. Αυτό που ενδιέφερε τον κόσμο ήταν ότι επιτέλους ένα αυτοκίνητο κατασκευαζόταν στο έδαφός της. Και όχι μόνο.

Το πρώτο αυτοκίνητο της Holden «γεννήθηκε» στην Αυστραλία το 1948, λίγα χρόνια μετά το τέλος τους Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν μια περίοδος αισιοδοξίας. Μια εποχή γεμάτη ελπίδα και προσδοκία για το μέλλον. Οπότε και η Holden συνδέθηκε αναπόφευκτα με αυτό το κύμα αισιοδοξίας και το όνειρο μιας καλύτερης και μιας πλούσιας ζωής.

H HOLDEN ΕΒΑΛΕ ΨΩΜΙ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ

Για πολλούς Έλληνες μετανάστες τότε, η εταιρεία ήταν αυτή που τους έδωσε και την πρώτη δουλειά στη χώρα. Ο Διονύσης Γκέντης, έπιασε δουλειά στη General Motors Holden, σχεδόν αμέσως μόλις πάτησε το πόδι του στην Αυστραλία το 1958.

«Είχα έρθει εντελώς μόνος μου στην Αυστραλία. Δεν είχα πρόσκληση όπως οι περισσότεροι Έλληνες κι έτσι δεν είχα κανένα συγγενή να με περιμένει. Μόλις φτάσαμε στη χώρα και κατέβηκα στο λιμάνι της Μελβούρνης, πήγα κατευθείαν στην πρώτη οικογένεια που μιλούσε ελληνικά και τους ζήτησα αν είχαν να μου μισθώσουν ένα δωμάτιο να μείνω. Με πήραν σπίτι τους και μου είπαν ότι η General Motors ζητούσε προσωπικό, οπότε και πήγα σχεδόν αμέσως. Ήμουν πολύ τυχερός γιατί ο διευθυντής προσωπικού με συμπάθησε. Ο Τζίμι Λυκίσσας ήταν και αυτός από την Κέρκυρα όπως εγώ».

Όπως μας λέει ο κ. Διονύσης οι περισσότεροι που εργάζονταν στη Holden της General Motors, ήταν από την Ελλάδα. «Υπήρχαν φυσικά Αυστραλοί αλλά οι περισσότεροι ήμασταν από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα. Μας πρόσεξαν. Χάρη στην εταιρεία παρακολούθησα και το απογευματινό σχολείο. Είχα σπουδάσει στην Ελλάδα, ήμουν παιδαγωγός, όποτε θεώρησαν ότι θα μπορούσα να προοδεύσω στην εταιρεία εάν μάθαινα τη γλώσσα. Με ενθάρρυναν να μάθω Αγγλικά και έτσι κατάφερα να εξελιχθώ στη θέση του επιθεωρητή Ποιοτικού Ελέγχου. Για 21 χρόνια εργάστηκα στο εργοστάσιο της εταιρείας στο Dandenong.

Στενοχωρήθηκα πάρα πολύ που έκλεισε. Θυμώνω που δεν βοηθήσαμε όλοι την εταιρεία να επιβιώσει. Αγοράζουμε κινέζικα και γιαπωνέζικα αυτοκίνητα τη στιγμή που φτιάχνουμε το δικό μας αυτοκίνητο εδώ στην Αυστραλία. Διότι η General Motors έβαλε ψωμί στο τραπέζι χιλιάδων οικογενειών».

«Ήταν ένα πολύ ωραίο εργοστάσιο τελευταίας τεχνολογίας» συμπληρώνει η κ. Ιωάννα, σύζυγος του κ. Διονύση. «Εργάστηκα και εγώ εκεί για τρεις μήνες. Και οι αδελφές μου πέρασαν από εκεί για λίγο. Εργαζόμουν στην καφετέρια της διεύθυνσης. Πηγαίναμε επίσης μ’ ένα καροτσάκι το τσάι στους εργάτες, που βρίσκονταν στη γραμμή παραγωγής. Εκτός από το μεσημεριανό διάλειμμα, δεν σταματούσαν καθόλου. Το τσάι το πίνανε όρθιοι, εν ώρα δουλειάς μπροστά στη γραμμή παραγωγής.

Οι περισσότεροι ήταν μετανάστες. Η εταιρεία είχε ανάγκη από εργάτες. Μόλις ερχόταν το καράβι τους έπαιρναν για δουλειά. Στο εργοστάσιο του Dandenong ήταν περίπου 5.000 υπάλληλοι. Τον πρώτο καιρό, οι εργάτες πήγαιναν πρωί-πρωί στο εργοστάσιο και περίμεναν στη γραμμή να περάσει ο υπεύθυνος. Εκείνος διάλεγε όσους χρειαζόταν για εκείνη την ημέρα και οι υπόλοιποι γύριζαν σπίτια τους και περίμεναν καλύτερη τύχη την επόμενη».

Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ

Η κ. Ιωάννα θυμάται και μια δύσκολη εποχή που πέρασαν στην εταιρεία το 1964. Τρεις μήνες κράτησε η απεργία των εργαζομένων. Το εργοστάσιο παρέμεινε κλειστό και οι εργάτες χωρίς μισθό. «Μόλις είχαμε μπει στο σπίτι μας, οπότε ήμασταν καταχρεωμένοι, εγώ σε ενδιαφέρουσα και ο Διονύσης χωρίς δουλειά για τρεις μήνες.

Θυμάμαι γίνονταν και έρανοι σε όλη τη χώρα για να στηρίξουν τους απεργούς. Κάποιοι δεν είχαν χρήματα για να φάνε. Το Union είχε υποσχεθεί ότι άξιζε να απεργήσουμε για να πετύχουμε αύξηση στους μισθούς, αλλά μετά από τρεις μήνες, μας είπαν να επιστρέψουμε στις δουλειές μας ενώ η αύξηση δεν είχε επιτευχθεί.

Έχω κάπου μια φωτογραφία τον κουμπάρο μας την ώρα που ετοιμάζεται να πετάξει μια καρέκλα στη συνάντηση με το σωματείο των εργαζομένων». Μπορεί η απεργία να ήταν άκαρπη για τους εργαζόμενους τότε, αλλά αποτέλεσε τη βάση για την έναρξη των αγώνων των εργαζομένων γενικότερα στην Αυστραλία, για καλύτερες συνθήκες εργασίας και καλύτερους μισθούς.

«Παρ’ όλα αυτά, έχουμε γενικότερα υπέροχες αναμνήσεις από τα χρόνια μας στην εταιρεία. Τα πάρτι που έκανε για μας η εταιρεία ήταν θαυμάσια. Τα Χριστουγεννιάτικα πάρτι τα έκαναν αρχικά στο Royal Melbourne Show Grounds και αργότερα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Dandenong. Πηγαίναμε από το πρωί και φεύγαμε αργά το βράδυ. Είχε μπάρμπεκιου, παιχνίδια για τα παιδιά και πολλά δώρα. Ήταν πολύ ωραία. Το αυτοκίνητό μας ήταν πάντα Holden φυσικά. O Διονύσης άλλαζε το αυτοκίνητο κάθε έξι μήνες».

ΣΧΕΔΟΝ ΚΑΘΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΙΧΕ ΕΝΑ HOLDEN

«Μα και βέβαια είχαμε Holden!» μου λένε αυθόρμητα γνωστοί και συγγενείς που ρώτησα. «Τότε οι Έλληνες επέλεγαν αυτοκίνητο Holden ή Ford» μου λέει ο Γιάννης.

Δεν χρειάστηκε να ψάξω πολύ για να ακούσω ιστορίες και αναμνήσεις για την εποχή που το αυτοκίνητο αυτό κοσμούσε το πεζοδρόμιο έξω από τα σπίτια Ελλήνων.

Ο θείος μου ο Ανδρέας Παπαθανασίου, ήταν και αυτός στο εργοστάσιο της Holden στο Port Melbourne 21 χρόνια. Τα παιδιά του θυμούνται με λαχτάρα τις εκδρομές και τα πάρτι που διοργάνωνε η εταιρεία κάθε τόσο. Εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες, ήταν οι άνθρωποι που συμμετείχαν σε αυτές τις εκδρομές κάθε φορά. Οικογένειες όλων των εθνικοτήτων συμμετείχαν, αλλά συνήθως οι παρέες δεν αναμειγνύονταν. Οι Έλληνες με τους Έλληνες, οι Ιταλοί μαζί και πάει λέγοντας. Άλλωστε, οι περισσότεροι δεν μιλούσαν καλά Αγγλικά οπότε προτιμούσαν την παρέα των συμπατριωτών τους.

Τα ξαδέλφια μου θυμούνται τις εκδρομές στο Ζωολογικό Κήπο, στο Λούνα Παρκ, τις διαδρομές που διοργάνωνε η εταιρεία με το παλιό σιδηρόδρομο για το Bacchus Marsh, τα παγωτά και τα γλυκά που τους μοίραζαν. Στη μνήμη τους έχει μείνει και μια μέρα που οι οικογένειες είχαν προσκληθεί να περιηγηθούν στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Η Δήμητρα θυμάται με πόση υπερηφάνεια και χαρά ο πατέρας της, τους έδειξε τη δουλειά που έκανε εκεί από τις 2μμ μέχρι τις 11 κάθε βράδυ, ενώ ακόμα θυμάται ένα βράδυ που όλη η οικογένεια κάθισε ευλαβικά να παρακολουθήσει μία διαφήμιση στην τηλεόραση για το πρώτο Holden Commodore.

Γελώντας αναπολεί πώς στριμωχνόταν όλη η οικογένεια των 9 ατόμων, και όχι μόνο, μέσα στο station wagon HQ Kingswood που είχαν. Μια μέρα στο σχολείο, η χαρακτηριστική ατάκα ενός καθηγητή έχει μείνει ανέκδοτο στην οικογένεια. Το Holden το αποκάλεσε «λεωφορείο Παπαθανασίου», καθώς είχε καθυστερήσει περιμένοντας να κατέβει όλο το τσούρμο παιδιών που είχε στοιβαχτεί μέσα.

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΡΥΛΙΚΗ HOLDEN

Το οριστικό κλείσιμο της Holden ανακοινώθηκε τη Δευτέρα και έγινε πρώτο θέμα σε όλα τα μέσα ενημέρωσης της Αυστραλίας.

Ο δεσμός της Αυστραλίας με τη θρυλική Holden είναι παρελθόν. Μετά από 160 χρόνια που ξεκίνησε η δραστηριότητά της στη χώρα, και 72 χρόνια από τα εγκαίνια του πρώτου αυτοκινήτου Holden που κατασκευάστηκε στη Μελβούρνη, το έμβλημα του λιονταριού δεν υπάρχει πια. Η παραγωγή θα σταματήσει οριστικά του χρόνου, ενώ από φέτος τον Ιούνιο, 800 εργαζόμενοι της εταιρείας θα μείνουν χωρίς δουλειά. Οι 200 αντιπροσωπείες της Holden αναμένεται να κλείσουν και αυτές το 2021.

Η Holden υπήρξε μέρος του πολιτιστικού τοπίου από το 1948 όταν έφτιαξε το πρώτο αυτοκίνητο στις εγκαταστάσεις της. Για δύο δεκαετίες, από τα μέσα του 1950 η Holden κυριαρχούσε στις προτιμήσεις των Αυστραλών, μοιράζοντας τα «ηνία» με τη Ford. Το 1983, το πιο δημοφιλές αυτοκίνητο στην αγορά ήταν το EH HOLDEN.

Είχε φτάσει 250.000 αυτοκίνητα σε πωλήσεις μέσα σε 18 μόνο μήνες. Στην περίοδο ακμής, στο τέλος της δεκαετίας του 60, στην εταιρεία εργάζονταν 26.000 άτομα σε 10 τοποθεσίες και υπήρχαν 600 αντιπροσωπίες σε όλη την χώρα.

Αλλά παρά τη φήμη της και τα δισεκατομμύρια που είχαν δοθεί σε επιδοτήσεις για να ανακάμψει, η θυγατρική εταιρεία της General Motors δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής μας.

Στην ανακοίνωσή της, η General Motors δήλωσε ότι η λειτουργία της εταιρείας στην Αυστραλία δεν είναι βιώσιμη, και ότι δεν έχει νόημα να διατηρηθεί η συγκεκριμένη μάρκα στην αγορά της χώρας. Τα τελευταία 10-15 χρόνια οι πωλήσεις έπεσαν δραματικά, με τους Αυστραλούς να προτιμάνε άλλες μάρκες αυτοκινήτων. Για να καταλάβει κανείς τη φθίνουσα πορεία της, το 2002 η Holden πούλησε 178.392 αυτοκίνητα. Πέρυσι πούλησαν μόνο 43.179 αυτοκίνητα.